در برنامه چهل سال با رسانه‌ها مطرح شد؛
ایجاد نظام جامع رسانه‌ای برای فضای مجازی امکان‌ناپذیر است
حسن نجفی‌سولاری (مدرس دانشگاه) در پنجمین برنامه چهل سال با رسانه‌ها با موضوع رسانه‌ها و جنگ نرم گفت: ایجاد نظام جامع رسانه‌ای برای حوزه فضای مجازی امکان‌پذیر نیست چراکه این رسانه نوین نمی‌پذیرد که قدرتی بالای خودش داشته باشد.
به گزارش ایلنا، پنجمین برنامه چهل سال با رسانه‌ها با موضوع رسانه‌ها و جنگ نرم، پیش از ظهر امروز سه‌شنبه چهارم دی با حضور حسن نجفی‌سولاری (مدرس دانشگاه)، احمد قیومی (معاون سازمان فضای مجازی سراج) و محمد اسکندری (روزنامه‌نگار و پژوهشگر)، در کافه گلاب فرهنگسرای رسانه برگزار شد.
نجفی‌سولاری با اشاره به موضوع جنگ رسانه‌ای گفت: باید بپذیریم از بدو خلقت انسان، تهاجم و مقابله در حوزه ارتباط انسانی وجود دارد و همان‌طور که انسان به شکار حیوانات می‌پرداخت، خودش هم مورد هجوم قرار می‌گرفت و به تناسب رشد انسان، این تهاجمات هم بیشتر می‌شد.
او افزود: در عصر کنونی به دلیل وجود تکنولوژی فناوری اطلاعات، عملیاتی درحال انجام بوده که از حد جنگ روانی فراتر رفته که نامش را جنگ شناختی و ادراکی گذاشته‌ایم. این جنگ آنقدر قدرت دارد که هرکسی قدرت بیشتری داشته باشد می‌تواند در این زمینه حکومت‌داری کند.
رئیس سابق مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: در جنگ ادراکی، عملیاتی از سوی رسانه‌ها انجام می‌شود که ذهن، خواسته، قلب، امیال، نیاز به کسب و کار و آرزوهای آن‌ها را تحت کنترل قرار می‌دهد و هدایت می‌کند. امروز هر کسی که فکر کند جنگی وجود ندارد، اساسا این نوع مدل را نشناخته است.
او بیان کرد: در بسیاری از کشورها به ساماندهی فضای مجازی می‌پردازند و ولنگاری، ماهیت فضای مجازی نیست. از سال ۷۹ برای ولنگاری فضای مجازی هشدارهایی داده شده است اما نتیجه‌ای را شاهد نبوده‌ایم.
این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: اساسا فضای مجازی به دلیل تکنولوژی موجود قدرت کنترل‌پذیری بالایی دارد.
او ادامه داد: در ایران از زمانی که فضای مجازی از حوزه اختصاصی خارج و وارد حوزه عمومی شد، مقام معظم رهبری ۱۸ بند را جهت سازماندهی آن عنوان فرمودند. یکی از آن ۱۸ بند، هویت بخشیدن به کاربران ایرانی است.
نجفی‌سولاری اظهار کرد: تهاجم فرهنگی تنها مختص ایران نیست بلکه همه دنیا با آن درگیر است. اگر نگاهی به رسانه‌های پیش و پس از انقلاب بیندازیم متوجه می‌شویم که شاهد تحول اساسی در این زمینه بوده‌ایم. پیش از انقلاب ما تنها دو شبکه تلویزیونی داشتیم که این تعداد امروزه به ۱۴۵ شبکه رادیویی و تلویزیونی در سطح کشور رسیده است. همچنین ۳۳ شبکه استانی در حال فعالیت هستند و آن‌ها به لحاظ امکانات و تکنولوژی نسل چهارمی‌اند.
او بیان کرد: طی فراتحلیلی که در سال ۹۶ بر روی رسانه‌ها داشتیم به این نتیجه رسیدیم که یک میلیون ساعت پخش رادیویی داریم که ۵۰۰ هزار ساعت تولید محض است. همچنین هم اکنون بیش از ۲۵۰ هزار ساعت تولید تلویزیونی در ژانرهای مختلف داریم. تقریبا ایران در ردیف اولین کشورهایی است که به لحاظ ساخت سریال و تله تلویزیونی رتبه خوبی دارد.
این کارشناس فضای مجازی تصریح کرد: دولت ۱۱ هزار میلیارد تومان گندم می‌خرد تا سوبسید گندم بدهد و مردم در نان مشکلی نداشته باشند. حتی ۲۵ هزار میلیارد تومان در حوزه دارو هزینه می‌کند، تا مردم در این حوزه دچار مشکل نشوند اما سهم فرهنگ در اعتبارات دولتی چقدر است؟ این در حالی است که دشمن در این حوزه سرمایه‌گذاری بیشتری می‌کند و یکی از مأموریت‌هایش تغییر فرهنگ کشور است.
او با اشاره به صنایع فرهنگی خلاقانه گفت: این نوع از صنایع تنها رسانه نیستند بلکه شامل ۱۸ شاخه‌اند که می‌توان به توریسم، معماری، ورزش، رسانه‌های سنتی، رسانه‌های مجازی و دیگر موارد اشاره کرد. خوشبختانه در کشور ظرفیت‌های بسیاری وجود دارد. در جنگ روان‌شناختی نیروی انسانی مهم است و اگر نتوانیم سازماندهی مناسبی در این زمینه داشته باشیم، موفق نخواهیم بود.
نجفی‌سولاری اظهار کرد: ۴۰۰ هزار نفر در کشور توانایی عملیات و تولید را دارند و حتی در سطح دکترا نیروهایی هستند که به خوبی سازماندهی نشده‌اند. ما باید برای این تعداد کارآفرینی کنیم. در حوزه تجهیزات وضعیت خوبی داریم اما به درستی نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم.
او ادامه داد: در حوزه سینما آخرین تکنولوژی‌ها را وارد کشور کرده‌ایم اما نتوانسته‌ایم به درستی از آن‌ها استفاده کنیم. اصلی‌ترین مسأله، سرمایه است. چالش بزرگ صنایع خلاق این بوده که حمایت مالی نمی‌شوند. همچنین ما سنجش درستی نداریم و ابزارها و اندازه‌گیری تحولات را نتوانسته‌ایم فراهم کنیم.
او افزود: البته ما در زیر بنا نگاه‌مان تنها به تجهیزات و امکانات نیست بلکه موضوع مدیریت، روش‌ها، سنجه‌ها و اندازه‌گیری‌ها را در نظر می‌گیریم. همچنین باید نگاه جدیدی به حوزه فرهنگ داشته باشیم و به یک نگرش نوین برسیم.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: روحیه همگرایی و ملی در کشور وجود دارد که مصداق بارز آن واکسینه شدن همه کودکان ایران زمان در دوره مربوطه است. باید بپذیریم که در بخش‌هایی نمی‌خواهند که همگرایی وجود داشته باشد. ایجاد نظام جامع رسانه‌ای برای حوزه فضای مجازی امکان‌پذیر نیست چرا که این رسانه نوین نمی‌پذیرد که قدرتی بالای خودش داشته باشد.
نجفی‌سولاری اظهار کرد: باید از داشته‌های‌مان به خوبی استفاده کنیم که این همان مدیریت ناب است. سازماندهی نیروی انسانی و مردم مدار بودن درحوزه رسانه از دیگر مواردی است که باید به آن دقت کنیم.
او بیان کرد: برای همگرایی شش ضلعی وجود دارد که حکمرانی، رسانه‌داران، رسانه‌سازان، کسب و کارهای رسانه‌ای، خانواده و آحاد مردم از اضلاع آن به شمار می‌روند.
در ادامه قیومی با اشاره به این موضوع که جنگ رسانه‌ای یکی از برجسته‌ترین قسمت‌های جنگ نرم است، گفت: جنگ رسانه‌ای، جنگی است که در همه شرایط حتی در شرایط صلح رخ می‌دهد. امروز فناوری‌های نوین ارتباطی و شبکه‌های اجتماعی که خود به نوعی فضای رسانه را دگرگون کرده مرزها را برداشته است.
او افزود: اثرات جنگ نرم بسیار مشهود است و اثراتش را در جامعه و بر افکار عمومی شاهد هستیم. البته مخاطب‌مان منفعل نیست اما این جنگ آنقدر قدرتمند است که نفوذ بیشتری در میان مخاطبان دارد. جنگ خلیج فارس در سال‌های اخیر نشان از قدرت جنگ رسانه‌ای است که با قدرت عمل کرده است.
معاون سازمان فضای مجازی سراج، تصریح کرد: نمی‌توان موضوع کنترل و ولنگاری را در حوزه فضای مجازی رد کرد، ماهیت فضای مجازی توسعه‌دهنده بوده به این معنا که فضای مجازی غیرقابل پیش‌بینی است. امروز فضای مجازی مرزها را برداشته است و ما بر این تصور هستیم که یک سری اتفاقاتی که رخ می‌دهد، بر پایه یک فکر قوی است در حالی که این گونه نبوده و گاهی با یک حرکت کوچک در فضای مجازی می‌توان شاهد نتایج بسیار قوی بود.
او بیان کرد: فضای مجازی سیستم توسعه‌دهنده است و امروز تلویزیونی‌های دیجیتال جایگزین تلویزیون‌های سنتی شده‌اند؛ بنابراین حوزه رسانه تنها اطلاع‌رسانی و خبر نیست بلکه کارکردهای دیگری هم دارد.
قیومی اظهار کرد: جنگ اطلاعاتی بر بستر اطلاعاتی صورت می‌گیرد، در این نوع از جنگ اطلاعات غلطی پخش می‌شود و یا آن را جابه جا می‌کنیم.
او افزود: معتقدم اگر تا به امروز خوب کار کرده بودیم، حاصلش این نبود. در هشت سال دفاع مقدس عملکرد خوبی داشتیم اما پس از آن نتوانستیم عملکرد خوب را ادامه دهیم. حوزه بازی‌های رایانه‌ای به شدت حوزه تأثیرگذاری است و امروزه شاهد یک بازی هستیم که به ترویج سبک زندگی آمریکایی می‌پردازد.
معاون سازمان فضای مجازی سراج تصریح کرد: حوزه رسانه به بخش اقتصادی و فرهنگی، نگاه دموکراسی دارد. رسانه‌ها در حوزه دموکراسی ورود عمیق دارند. اگر رسانه‌های ما امروز خوب عمل می‌کردند، شاهد تیراژ کمتر روزنامه‌ها نبودیم. حتی اگر سریال‌های خوبی تولید می‌کردیم امروزه مخاطبان‌مان به سراغ سریال‌های ترکیه‌ای و عربی نمی‌رفتند.
او بیان کرد: ما باید رسانه را از حاکمیت خارج کنیم و فضای رسانه‌ای تا زمانی که دست حاکمیت و دولت است، وضع این چنینی را شاهد است. البته ماهیت فضای مجازی نظارت‌ناپذیر است. همچنین محدودیت‌های حاکمیتی باعث می‌شود که فرد با هویت دیگری در فضای مجازی فعالیت کند.
قیومی تأکید کرد: تمرکز رسانه‌های غرب بر اقتصاد سیاسی بسیار است. در هیچ جای دنیا با افزایش قیمت‌ها، تقاضا بالا نمی‌رود. ما در این حوزه هیچ کاری نکرده‌ایم و کمیت بدون کیفیت فایده‌ای ندارد و با ارائه آمار و ارقام نمی‌توانیم بگوییم که عملکرد خوبی داشته‌ایم.
او با اشاره به این که شاخص‌های فرهنگی تکان نخورده است، گفت: ما باید ساختارها را اصلاح کنیم. در حوزه رسانه باید به تقویت حرکت‌های کند و اصلاح آن بپردازیم. مردم در جنگ هشت ساله دفاع مقدس نشان دادند که می‌توانند بر روزهای سخت غلبه کنند و قطعا در جنگ نرم هم پیروز می‌شوند و تنها باید آموزش‌های لازم را به آن‌ها ارائه کرد.
