دومین نشست ۴۰سال با رسانه‌ها برگزار شد؛
ثمره رسانه پس از انقلاب ترویج اخلاق بود/ کپی‌رایت در کشور رعایت نمی‌شود
دومین نشست از سلسله نشست‌های۴۰ سال با رسانه‌ها، با موضوع رسانه و اخلاق حرفه‌ای در فرهنگسرای رسانه و شبکه‌های اجتماعی با حضور جمعی از فعالان رسانه‌ای برگزار شد.
به گزارش ایلنا، دومین برنامه چهل‌سال با رسانه‌ها، عصر دیروز سه شنبه ششم آذرماه با حضور محمدکاظم انبارلویی، نویسنده و فعال رسانه‌ای، سیدامیر پروین‌حسینی؛ تهیه‌کننده سینما و تلویزیون و مستوره عزت‌زاده؛ استاد دانشگاه در حوزه رسانه و ارتباطات و عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌آزاد، در فرهنگسرای رسانه برگزار شد.
محمدکاظم انبارلویی، نویسنده و فعال رسانه‌ای، با اشاره به این موضوع که چهل سال گذشته صدای اخلاق و اسلام به گوش جهان رسید، گفت: صدای اخلاق در جامعه انسانی وجود نداشت اما چهل سال پیش صدای رسایی به نام صدای اسلام در جهان پیچید و این صدا متفاوت از صدای جهان بود که ریشه در آموزش‌های دینی و قرآنی ما داشت.
وی افزود: در دوران انقلاب تنها با یک قلم و کاغذ در قالب بیانیه‌هایی صدای امام راحل را به مردم و جهان می‌رساندیم و حتی گاهی اوقات صدای ایشان را ضبط می‌کردیم و در قالب نوارکاست میان مردم نشر می‌دادیم. درواقع رسانه انقلابی از آن زمان آغاز شد.
این نویسنده با اشاره به جهانی شدن صدای انقلاب گفت: اخلاق حاکم بر این صدای انقلابی سبب جهانی شدن آن شد. این صدا امروز که چهل سال از آن سال ها گذشته، پابرجا مانده و امیدواریم تا سالیان سال همچنان شاهد پایداری این صدا در سطوح بین‌المللی باشیم.
در ادامه نشست امیر پروین‌حسینی تهیه‌کننده سینما، مفهوم اخلاق را مجموعه‌ای از قواعد مشخصی دانست و گفت: اخلاق در قالب مجموعه‌ای از قواعدی مشخص است که در همه عرصه‌ها به خصوص سینما هم پابرجاست.
مستوره عزت‌زاده؛ استاد دانشگاه، با اشاره به این موضوع که رعایت اخلاق، پیگیری قانونی ندارد و اجباری در آن نیست، گفت: اگر کسی اخلاق را رعایت نکند، توبیخ نخواهد شد اما به مرور در فضای کاری که قرار بگیرد، میان چند ارزش اخلاقی به مشکل خواهد خورد. برای مثال ممکن است برای انتشار میان اولویت‌ها، ارزش‌های اخلاقی و منافع، باید میان اهم و مهم، فقط روی یکی تمرکز کند تا سبب ایجاد رعب و وحشت در جامعه نشود و از طرفی هم حقایق را کتمان نکند.
وی ادامه داد: برای اخلاق رسانه نباید دستورالعمل واحدی را درنظر گرفت چراکه شرایط تعیین‌کننده این امرست و این اخلاق رسانه در شرایط و فرهنگ‌ها و جوامع مختلف تفاوت می‌یابد.
انبارلویی نیز، با اشاره به اعتقادات اصحاب رسانه گفت: فردی که دست به قلم بوده و یا پشت دوربین است، اعتقادات او مهم ترین بخش به شمار می رود. بسیاری از رسانه‌ها در روزهای اول انقلاب به دلیل آنکه ادب انسانی و ادب انقلابی را رعایت نکردند، تعطیل شدند. بسیاری از رسانه‌ها در همان زمان از مراکز مختلفی از کشورهایی همچون مسکو هدایت می شدند و قلم می‌زدند.
این فعال رسانه‌ای افزود: رسانه‌هایی که در روزهای اول انقلاب تعطیل شدند، صدای‌شان تبدیل به گلوله شد و ما برای پاسداشت استقلال، آزادی و نظام جمهوری‌اسلامی هزینه‌های زیادی را پرداخت کردیم. از مهم‌ترین موضوعاتی که آن روزها مطرح بود، می‌توان به مقوله آزادی اشاره کرد و آنچه میان تعریف ما از آزادی با آنها بود، در یک کلمه به عنوان آزادی از نفس است. ما از آزادی نفس به کمال رسیدیم و با این توع تعریف اخلاق را در جامعه ترویج دادیم.
در ادامه نشست امیر پروین‌حسینی، تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در پاسخ به پرسش مجری برنامه مبنی بر اینکه تعریف او از آزادی چیست، گفت: ما در حوزه اخلاقی کامل هستیم و مشکل‌مان در عمل‌ست. به منابع و کتب مختلفی دسترسی داریم اما مشکل‌مان اینست که میان تئوری، مواد اولیه و فرهنگ فاصه انداختیم و همین امر سبب می شود که نتوانیم عمل درستی داشته باشیم.
در ادامه نشست، عزت‌زاده، استاد دانشگاه با اشاره به مقوله آزادی بیان در عرصه رسانه گفت: از میان آزادی نفس و آزادی بیان برای مقوله رسانه می‌توانیم آزادی بیان را انتخاب کنیم و این مسئولیت اجتماعی رسانه‌ها به شمار می‌رود که به جای آگاهی‌بخشی، فرافکنی نکنند و در کنار آزادی بیان، اطلاع از حقیقت را حق مردم بدانند، حقیقتی که باید منتشر شود.
وی افزود: حیات رسانه به رضایت مخاطب بستگی دارد؛ مخاطب امروز فعال، هوشمند و گزینش‌گر است. امروز هر انسانی (با تخصص یا بدون تخصص) یک رسانه محسوس می‌شود و می‌تواند در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به انتشار بپردازد.
این استاد دانشگاه با اشاره به موضوع رعایت حریم خصوصی، آن را اصلی دانست که رسانه‌ها باید به آن توجه کنند، گفت: رسانه با توجه به تولیدات محتوایی که ایجاد می‌کنند، باید به فاکتورهای آگاهی‌بخشی، آزادی بیان، پرهیز از هرگونه زیاده‌گویی، رعایت حریم خصوصی توجه ویژه‌ای داشته باشند که همه این‌ها منشوری از اخلاق است.
وی با اشاره به تنوع فعالیت رسانه‌های مختلف گفت: امروزه تنوع رسانه‌ای، عرصه داخلی و بین‌المللی را احاطه کرده است و این امر را نمی‌توان انکار کرد. ما باید سهمی از رسانه در عرصه بین‌المللی داشته باشیم که تحقق این امر نیازمند این است که حرفی برای گفتن وجود داشته باشد.
عزت‌زاده اظهار کرد: آگاهی‌بخشی در هر ملتی با آزادی بیان بحثی جدی‌ست و نمی‌توان آن را انکار کرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: آزادی بیان برای فرهنگ ماست و اینکه ما اصول اعتقادی خود را حفظ کنیم، باید تلاش کنیم و این تلاش ها نه تنها از توانمندی‌های ما کم نمی‌کند بلکه ما را به منحصه ظهور می‌رساند.
در ادامه نشست، انبارلویی با اشاره به این موضوع که فضای امروز متفاوت از فضای انقلاب است، گفت: اگر در روزگاری، عکس مستهجنی از رسانه منتشر می شد، صدای همه در می‌آمد، اما امروزه شاهد انتشار چنین عکس‌هایی از هزاران کانال فضای‌مجازی هستیم که همه این تولیدات به صورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.
وی افزود: امروزه دشمن از آزادی بیان و مواردی صحبت می‌کنند که خودشان قائل به آن نیستند درحالی که اسلام می‌گوید، آنچه را که برای خود می‌پسندید، برای دیگران هم بپسندید. متأسفانه ما با جماعتی روبرو هستیم که به آن چیزی که می‌گویند، معتقد نیستند و پایبند به هیچ اصول اخلاقی نیستند. همچنین شهید حججی اگر امروز برای ما یک قهرمان شد، به وسیله ابزارهای دشمن بود؛ آنها لحظه سربریدن این شهید را در فضای‌مجازی پخش کردند و این چنین شجاعت این شهید برای همگان آشکار شد.
در ادامه نشست امیر پروین‌حسینی، تهیه کننده سینما و تلویزیون با اشاره به این موضوع که شرایط امروز متفاوت از شرایط گذشته است، گفت: در روزگاری همه چیز دست خودمان بود چراکه مردم به اطلاعات دیگر دسترسی نداشتند درحالی که امروز بودجه‌هایی از آنسوی مرزها تعریف می‌شود تا موارد غلط را برای مردم ایران فرهنگسازی کنند. امروز در مرحله دفاع هستیم و باید از فرهنگ‌مان دفاع کنیم.
وی ادامه داد: امروز رسانه‌ها باید به‌روز شوند چراکه مخاطبان دسترسی بیشتری به منابع و اطلاعات رایگان دارند. کارشناسان مجرب باید وارد عمل شوند و راهکارهایشان را ارائه کنند. جنگ رسانه کمتر از جنگ فیزیکی نیست و ما باید خود را برای این جنگ آماده کنیم.
این تهیه‌کننده سینما در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه تا چه اندازه در تجربیات کاری ملزم به رعایت اخلاق شده است، گفت: سعی کرده‌ام محصولی را تولید کنم که خانواده‌ها بدون مشکل آن را تماشا کنند و لطمه اخلاقی نبینند. البته امروز انجمنی از صنف‌مان تشکیل شده است و افرادی بدون دریافت هزینه‌ای دور یکدیگر جمع شده‌اند تا دردی از مشکلات این صنف را حل کنند و در نهایت منشور اخلاقی را تعریف کنند.
عزت‌زاده نیز، با اشاره به نهادینه کردن اخلاق در جامعه گفت: رسانه امروز یک ابزار فرهنگی و بلندگوی حاکمیت است. رسانه‌های دولتی، ایدئولوژی حاکمیت را در جامعه جاری می‌کنند. البته، خلاف کشورهای دیگر، رسانه آزاد در کشور ما وجود ندارد. رسانه‌های آزاد در کشورهای مختلف با رقابت‌شان سبب می‌شوند تا مخاطبان پرهیجان‌تر وارد عرصه شوند.
وی افزود: شبکه‌های اجتماعی یک رسانه وارداتی بوده و براساس فرهنگ ما چیده نشده است. امروزه این شبکه ها در حوزه فنی، اطلاع رسانی، سرگرمی، تولید محتوا، فرهنگسازی و آموزشی فعال هستند. متأسفانه رسالت رسانه ای مان را فراموش کرده ایم چراکه صرفا کار رسانه خبر نیست بلکه وظیفه آموزش، فرهنگسازی، تصمیم‌گیری و اطلاع‌رسانی را هم دارند.
انبارلویی در بخش دیگری از نشست با اشاره به ویژگی‌های رسانه‌های اخلاق‌مدار گفت: دغدغه اصحاب رسانه اینست که اخلاقی عمل کنند و الگوی اخلاقی در جامعه باشند. در نهایت تلاش‌ها منجر به صدور میثاق‌نامه اخلاقی در ۱۲ ماده شده که در آن میثاق نامه بخش‌هایی از آزادی بیان مطرح شده است.
امیرپروین حسینی، نیز اظهار داشت: گاهی اوقات در تولیدات سینمایی و تلویزیونی حقوق مادی و معنوی رعایت نمی‌شود که در این صورت افراد نمی‌توانند ادامه کار دهند. برای مثال اخیرا فیلمی پیش از آنکه اکران شود، در فضای‌مجازی پخش شده است. معتقدم اخلاق رسانه‌ای دوطرفه است. اگر کسی فیلمی را به صورت غیرمجاز دانلود و یا کپی نکند و خود را قائل به رعایت اخلاق حرفه‌ای کند، قطعا عوامل تولید برای ادامه کار تشویق می‌شوند. هم اکنون این اتفاق با تشکیل انجمن صنفی در حال رخ دادن است.
وی افزود: حریم شخصی افراد باید رعایت شود، گاهی اوقات عدم رعایت این امر، باعث ایجاد لطمات شدید و جبران ناپذیری می‌شود. رسانه اخلاقی رسانه‌ایست که قواعدی را براساس یک واجدان اخلاقی طراحی می‌کند.
این تهیه‌کننده گفت: در روزگاری خیابان‌ها با پخش سریالی خلوت می‌شد، امروز چه بر سرمان آمده است که با پخش سریال‌ها این اتفاق رخ نمی‌دهد درحالی که سریال‌های امروزمان با کیفیت‌تر از گذشته پخش می‌شود. یکی از دلایل این امر بیشتر شدن رقباست. امروز باید شاهد بازنگری‌هایی باشیم و کمی به‌روزتر از گذشته عمل کنیم.
در ادامه عزت‌زاده، استاد دانشگاه با اشاره به این موضوع که کار رسانه، فرهنگ‌سازی‌ست، گفت: ما باید جایگزین مناسبی را برای مخاطب درنظر بگیریم و تنها محدود کردن آنها کافی نیست. امروزه باید ذهن مخاطب را جهت دهیم تا بتوانیم با محتوای مناسب، ذائقه‌شان را تقویت کنیم.
در ادامه نشست پروین حسینی، به ضرورت حضور مشاوران در کنار مدیران سینمایی و تلویزیونی گفت: امروز باید مشاوران و افراد موفق در کنار مدیران باشند تا آنها را در تولید محتوا کمک کنند.
عزت‌زاده درتکمیل صحبت‌های این تهیه‌کننده گفت: علاوه بر حضور مشاوران و افراد موفق، نیازمند ارتقای سواد رسانه‌ای مردم هستیم و سعی کنیم تا سواد رسانه‌ای مخاطبان افزایش یابد.
انبارلویی، فعال رسانه‌ای تصریح کرد: باید ذائقه مخاطبان را ارتقا دهیم و رسانه می‌تواند این وظیفه را برعهده داشته باشد. هنر رسانه در این نقطه ظهور می‌یابد که بتواند ذائقه مخاطب را ارتقا دهد.
وی با اشاره به آزادی اطلاعات گفت: ما مجاز نیستیم هر اطلاعاتی را پخش کنیم و امنیت روانی مردم را بهم بریزیم. همچنین امروزه دیگر کسی ساعت‌ها برای خرید روزنامه در صف نمی‌ایستد و برای پیگیری خبری به روزنامه مراجعه نمی‌کند، بلکه از طریق موبایل به همه دنیا می‌تواند دسترسی داشته باشد و در جریان اخبار قرار بگیرد.
این فعال رسانه‌ای بازنگری میثاق‌نامه را امری ضروری دانست و گفت: میثاق‌نامه رسانه با توجه به تغییر شرایط امروز نیازمند بازنگری دارد و امروز اصحاب رسانه باید گردهم آیند تا آن را مورد بررسی قرار دهند.
عزت‌زاده، استاد دانشگاه با اشاره به مشکلات اخلاقی در فضای‌مجازی گفت: متأسفانه افراد آدابی را که در فضای حقیقی رعایت می‌کنند، خود را موظف به رعایت آن در فضای‌مجازی نیستند. برای مثال در فضای حقیقی افراد با ادبیات خاصی صحبت می‌کنند اما در فضای‌مجازی قائل به این نوع ادبیات نیستند و حتی از واژه‌های سخیف و راحتی استفاده می‌کنند که به مرور به نسل آینده منتقل می‌شود. ما باید زمانی که در فضای مجازی قصد انتشار مطلبی داریم، به این مسائل توجه کنیم که مطلب را برای چه کسی، با چه نوع ادبیاتی و در چه ساعتی، ارسال می‌کنیم.
حسینی نیز، با اشاره به عدم رعایت قانون کپی‌رایت در حوزه فیلم گفت: متأسفانه امروزه به راحتی فیلم‌ها از فضای‌مجازی دانلود می‌شود و مخاطبان باید بدانند که این کار یک دزدی به حساب می‌آید و هیچ فرقی با دزدی ندارد. مردم باید به اخلاق بیشتر توجه کنند و به حریم شخصی افراد بیشتر پایبند باشند.
در پایان نشست، انبارلویی ثمره حیات رسانه پس از ۴۰ سال را ترویج گفتمان انقلابی دانست و گفت: امروزه مدیران ما پیر شده‌اند و باید فضا را به جوانان بدهند و با هدایت و مدیریت‌شان بتوانند از این پس هم این فضای رسانه‌ای را حفظ کنند.
