در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
شمال ایران می‌تواند یکی از کانون‌های نوسنگی در خاورمیانه باستان باشد/بعد از تخریب‌های فراوان سرانجام قلعه بن کاوش می‌شود
محوطه تاریخی قلعه بن مازندران ازجمله مناطقی است که احتمال استقرار عصر مفرغ و آهن در آن وجود دارد اما طی سالهای گذشته با احداث جاده و این روزها با احداث پارک روی محوطه باستانی مورد تهدید و تخریب قرار گرفته است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، حسن فاضلی نشلی (باستان‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران) با اشاره به آنکه در حوزه باستان‌شناسی با کاوش‌های متعدد روبه رو هستیم، گفت: یکی از مهمترین سوالاتی که در عرصه باستان‌شناسی مطرح می‌شود، این مهم است که چه زمانی انسان یکجانشین شد و انسان از غار نشینی به سوی سبکی نوین از ازندگی که همان روستانشینی است، پای گذاشت؟ به همین نحو فرایند گذار از زندگی روستانشینی و روی آوردن به زندگی مبتنی بر شهرنشینی یکی از ژرف‌ترین رخدادهای تاریخ بشر به حساب می‌آید و اینکه سهم جامعه ایرانی در این دو رخداد مهم چگونه بوده است؟ باعث شد که پژوهشگران ایرانی و خارجی نقاط مختلفی از ایران را کاویدند و برگ‌های زرینی از تاریخ ایران را رقم زدند.
او ادامه داد: سال گذشته برای آنکه منشا جوامع نوسنگی در شمال ایران را تبیین کنیم، کاوش‌های مقدماتی در محوطه باستانی کومیشانی را با همکاری پژوهشکده باستان شناسی انجام دادیم که نشان می‌دهد شمال ایران به طور بالقوه می‌تواند یکی از کانون‌های نوسنگی در خاورمیانه باستان باشد که امید است با جواب نتایج باستان گیاه‌شناسی و باستان جانورشناسی تپه کومیشانی نتایج آن در دسترس علاقمندان قرار گیرد. این را می‌دانیم که غرب ایران و زاگرس مرکزی از اولین کانون‌های انقلاب نوسنگی به حساب می‌آیند و تمام توجه باستان‌شناسان بین‌المللی به غرب ایران معطوف شد و قطعا چاپ نتایج علمی کاوش‌های محوطه کمیشانی (واقع در شهرستان نکا در مازندران) توجه بسیاری از محققین داخلی و خارجی را به خود جلب خواهد کرد که آیا ببینیم مازندران یکی از کانون‌های نوسنگی شدن در جهان بوده است یا خیر؟ امید است که با تامین اعتبار برای سال بعد و در دست داشتن نتایج علمی کاوش سال قبل بتوان برنامه دقیق و ۵ سالهای را در ارتباط با گذار از غارنشینی و آغاز زندگی روستانشینی در شمال ایران تحقیقات دامنه‌داری را آغاز کرد. اما کاوش در قلعه بن بابل یک امری اضطراری است که می‌بایستی سال‌ها قبل به آن می‌پرداختیم.
این باستان‌شناس خاطرنشان کرد: در دهه سال ۱۳۴۰ در پی احداث جاده در منطقه بندپی غربی بابل و ایجاد آب‌بندان در نزدیکی روستایی بنام بزرودپی، شاهد تخریب بخشی از محوطه بسیار مهم عصر مفرغ و آهن قلعه بن بودیم که در نتیجه آن بیش از ۵۰% محوطه بطور کامل تخریب شد. همچنین در پی آسفالته شدن جاده بندپی غربی بابل در دهه ۱۳۶۰ و عدم برنامه‌ریزی برای زیرساخت‌های لازم جاده‌ای باعث شد که در پیچ جاده تعداد زیادی تصادفات جاده‌ای داشته باشیم که باعث مرگ و میر بسیاری شد. متاسفانه استانداری و میراث فرهنگی وقت استان به جای آنکه خانه‌ای که در نزدیکی آن قرار داشت را بخرند و درصدد اصلاح پیچ جاده برآیند، بخش بزرگی از تپه باستانی را تخریب کردند تا جاده صاف شود و بدین طریق بخشی از محوطه باستانی، قربانی ندانم‌کاری‌های مسئولین وقت شد. با وجود آنکه جامعه باستان‌شناسی و به خصوص قشر آگاه بابل به این امر اعتراض کردند ولی با مجوز سازمان میراث فرهنگی بخشی از تپه بار دیگر در سال ۱۳۹۲ از بین رفت.
او ادامه داد: سپس در سال ۹۴-۹۵ قرار شده بود که روی تپه باستانی قلعه بن خشروپی؛ پارک تفریحی احداث شود که با فشارهایی که از سوی باستان‌شناسان وارد شد، جلوی این کار گرفته شد اما از آنجا که طی سالهای گذشته شاهد تخریب‌های فراوان در این محوطه باستانی بودیم و امروزه از وسعت ۱۶ هکتاری آن چیزی جز ۵ هکتار باقی نمانده، این احتمال وجود دارد که تخریب‌ها ادامه داشته باشد از این رو درصدد انجام کاوش‌های اضطراری در منطقه هستیم.
به گفته فاضلی نشلی؛ بودجه این کاوش توسط فرمانداری شهرستان بابل تامین اعتبار شد که به زودی کار کاوش در منطقه را آغاز خواهیم کرد.
وی افزود: تبین ساخت اجتماعی و فرهنگی ساکنان البرز مرکزی در عصر مفرغ آهن قلعه بن خشرودپی از مهمترین اهداف کاوش است که امید می‌رود با توجه به اینکه محوطه در بافت شهری قرار دارد آن را بتوان تبدیل به پارک-موزه کرد که این مهم به نتایج کاوش سال نخست بستگی دارد. شهرستان بابل از معدود شهرهای موجود در ایران است که تا به حال کلنگ باستان شناس در آن گیر نکرده است. شهری با بیش چند صد هزار جمعیت دارای موزه است که در آن تنها چیزی یافت نمی‌شود آثار تاریخی شهرستان بابل و روستاهای تابعه آن است که امید است این کار بزرگی فرهنگی زمینه‌های رشد فرهنگی و رونق گردشگری علمی را در بخش‌های مرکزی مازندران رونق دهد و باعث ارتقای جایگاه علمی بابل در مجامع علمی داخلی و خارجی شود. خوشبختانه این حس عمومی در بین مسئولان و آحاد جامعه بابل و منطقه بندپی بوجود آمد که می‌توان قلعه بن خشرودپی را تبدیل به پارک-موزه کرد که امید است این مهم محقق شود.
