محمدجواد ظریف مطرح کرد:
اگر برجام نبود دلار چهار سال پیش به قیمت کنونی رسیده بود/هیچ بخشی از دریای خزر را واگذار نکردیم/آمریکاییها نمیتوانند فروش نفت ایران را به صفر برسانند
ظریف میگوید: اگر سهم 50 درصدی از خزر بخواهیم باید 2 کشور ترکمنستان و آذربایجان از سواحل خود صرفنظر کنند.
وی افزود: بعد هم که این جریان به هم خورد امریکاییها بیکار ننشستند، کودتا کردند و با تشویق صدام او را به جنگ با ما واداشتند اینها واقعیاتی نیست که برای دیگران نیز وجود داشته باشد.
ظریف در پاسخ به این پرسش که در سالهای اخیر نگاه ما عمدتاً به خارج بوده است و ظرفیتهای داخلی را تا حدی دست کم گرفتهایم اظهار داشت: واقعیت این است که اگر به تحولات داخلی در 40 سال گذشته و حتی در این پنج، شش سال اخیر نگاه کنیم در حوزههای مختلف اعم از صنعت، پتروشیمی، نفت و دیگر حوزههای خودکفایی مانند حوزه کشاورزی اقدامات بسیار مهمی انجام دادهایم.
وی افزود: با این حال در دنیای کنونی هر قدر اقدام کنیم کافی نیست زیرا سرعت تحولات بینالملل بسیار زیاد است و باید در شرایط خاصی کار کنیم که محدودیتهایی برای ما وجود دارد.
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این پرسش که چنین سرعتی در تحولات بین المللی برای کشورهایی مانند ترکیه که در عرصههای مختلف پیشرفت کردهاند وجود دارد، تصریح کرد: در همین ترکیه ارزش پول ملیاش در دو هفته حدود یک سوم کاهش یافت اینها را هم باید در نظر گرفت یعنی فشارهای خارجی وقتی بر کشورهایی وارد میشود اثر گذار است.
ظریف گفت: ما از این فشارها تا حد زیادی مصدوم بودیم و این بار مجموعهای از اختلافات و دعوای بیمعنی داخلی و جو روانی سبب شدند تا شرایط کنونی ایجاد شود.شاخصهای اقتصادی ما شاخصهای بدی نیست بجز رشد نقدینگی که از نظر اقتصاددانان خطری برای کشورمان است و حتما دولت مشغول برنامهریزی برای رسیدگی به آن است. این فضای وقتی در ترکیه آغاز کردند با آنکه هیچ تحریمی نبود چقدر ارزش لیر پایین آمد.
در ادامه رشید پور با مقایسه رفتار دولت - ملت در ایران و ترکیه از وزیر خارجه پرسید آیا این غافل شدن از مردم نیست که در ترکیه وقتی رئیس جمهور به مردم میگوید طلا و پولشان را به بانکها و زرگریها بیاورند این اتفاق میافتد؟
ظریف در پاسخ به این پرسش گفت: البته این به شکل نمایشی بود.
مجری حالا خورشید در ادامه با تکمیل این پرسش افزود: البته حالا برخی میگویند نمایشی بود اما حداقل نمایش قابل باوری به نظر میآید آیا ارتباط سیاستمداران ما با مردم آنقدر قوی و برقرار است که مثلا اگر رئیس جمهور و یا وزیر چنین خواستهای از مردم داشته باشد به صف بایستند؟
وزیر امور خارجه تصریح کرد: موضوعی که باید بررسی شود این است که چرا این وضع پیش نیامد البته در زمان جنگ این وضع پیش آمد و مردم ما همان مردمند هر وقت احساس کنند که با خطری مواجهند به صحنه میآیند.
ظریف افزود: امریکا اتاق جنگ اقتصادی و روانی برای ماآماده کرده و مهم است که به این واقعیت توجه داشته باشیم که در این اتاق جنگ بازی نکنیم جناحهای داخلی در این اتاق جنگ بازی نکنند و مردم نیز به این واقعیت توجه داشته باشند.
وی تصریح کرد: البته نمیشود این توقع را داشت که در شرایطی که مردم با فساد مواجهند و میبینند که فساد وجود دارد از آن ایثاری که در دوران جنگ از مردم دیدیم، ببینیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: بر این اساس ما هم باید بازگشت به خویشتن خویش داشته باشیم و ببینیم چه اقداماتی را انجام دادیم که سبب شد از این میزان ایثارگری مردم کاسته شود.
ظریف افزود: معتقدم این مردم در همه بزنگاهها به رغم همه مشکلات به میدان آمدهاند و زمانی که احساس کنند که تمامیت ارضی کشور و حاکمیتشان در خطر قرار گرفته است به میدان آمدهاند.
وی اضافه کرد: البته این یک شرط دارد که ما خودمان هم این را درک کنیم و جناحهای سیاسی این را بفهمند و با هزینه مردم با یکدیگر دعوا نکنند.
محمدجواد ظریف با اشاره به تلاشهای دشمنان برای ایجاد جنگ روانی و اقتصادی در کشور افزود: امریکا و اسرائیل همواره با راه انداختن شوهای تبلیغاتی و تلویزیونی به دنبال ایجاد ناامیدی بین مردم هستند. مسئولان بدانند هزینه دعواهای سیاسی و جناحی را مردم میدهند.
ظریف با بیان اینکه در بحث برجام معتقدیم هر کس براساس نمرهای که به آن میدهد باید درباره آن بحث کند، افزود: مردم همواره پشتیبان ما بودند و در مسائل پیش آمده مقصر نیستند و زمینه برجام را نیز خود مردم فراهم کردند.
وزیر امور خارجه با اشاره به خروج امریکا از برجام گفت: اینکه ترامپ برجام را کلاه بزرگی بر سر امریکا میدانست و یا اینکه عدهای گمان میکردند امریکا هیچ وقت از برجام خارج نخواهد شد همگی نشانههای مختلفی از مسائل پیشروی ماست.
ظریف با بیان اینکه برخی در دولت و یا رسانهها توقعات را از برجام بالا بردند، گفت: با این حال ما همواره امیدوار به آینده هستیم زیرا ایران امکانات زیادی دارد و وظیفه ما و دولت نیز ایجاد امید است ولی نباید در بحث برجام و یا سایر مسائل اغراق کرد.
وی با اشاره به اینکه برخی حرکتها در شب برجام مثل گرفتن هزار تومان مقابل یک دلار مورد تأیید ما نبوده و در صورت رخداد به لحاظ اقتصادی نیز باعث نابودی اقتصاد میشد، گفت: امریکا و اسرائیل به دلایل مختلف تلاش دارند امیدواری به آینده را نزد مردم ایران از بین ببرند و ما باید در این خصوص هوشیار باشیم.
وزیر امور خارجه گفت: پشتوانه حضور مردم بود که اوباما را از تحریم ناامید کرد و همین پشتوانه است که میتواند ترامپ را هم ناامید کند.
وی ادامه داد: اوباما جمله معروفی گفت، او تاکید کرد که اگر میتوانستم حتی اجازه نمیدادم یک پیچ و مهره از برنامه هستهای ایران باقی بماند. این جمله تیتر رسانههای خبری و رسانه ملی شد اما او در ادامه جمله دیگری هم گفت (اما نمیتوانم) ما میتوانستیم جمله اول را تیتر کنیم یا میتوانستیم جمله دوم را در رسانه برجسته کنیم. حال سوال این است که چرا جمله اول برجسته شد و جمله دوم تیتر رسانهها نشد این است که میتوانیم در مردم امید یا ناامیدی تزریق کنیم.
وی اضافه کرد: یک برنامه حساب شدهای بود برای اینکه مردم را ناامید کنند. هرچه مقام معظم رهبری تاکید میکردند که ما در کشور امکاناتی داریم که میتوانیم با تکیه بر آن امکانات که نامش اقتصاد مقاومتی بود، پیش برویم، اما گروهی دائماً تلاش میکردند بگویند که خارجیها فشار میآورند. امروز هم آمریکاییها این کار را انجام میدهند و دائماً در حال تحریم هستند.
ظریف افزود: مگر آمریکا در دوران گذشته بر این تحریمها اضافه نمیکرد و هر تحریمی که آمریکا میکرد 12 کشور به اضافه اتحادیه اروپا صف نمیبستند که آنها هم تحریمهای آمریکا را اجرا کنند و خودشان هم تحریمهای اضافی علیه ملت ایران انجام دهند؟ در آن زمان ما تلاش نمیکردیم تا دل مردم را خالی کنیم و هنوز وظیفه ما همین است. مردم بزرگترین سرمایه کشورند.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: سیاست خارجی بدون پشتوانه حمایت مردمی کارامدی نخواهدداشت و ما نیاز داریم همانطور که در 40 سال گذشته مردم ما را همراهی کردند هماکنون هم با توجه به امکانات فراوان کشور ما را همراهی کنند.
وی افزود: این کشور امکانات بسیاری دارد و پیشرفتهای بسیار خوبی کرده است بعضی افرادی که در حوزه فناوری در آمریکا فعالیت دارند به من میگویند کارهایی که در ایران در حوزه فناوریهای نو شده (استارت آپها) بسیار مهم است.
وی افزود: ما خودمان آمریکا را به یک ابرقدرت تبدیل کردهایم و امروز تمام اروپا و متحدین این کشور در برابر امریکا ایستادهاند و در تلاش هستند تا با اقدامات آمریکا مقابله کنند. هرچند بارها گفتهام این تلاش آنها (اروپا) کافی نبوده است و آنها هنوز حاضر نشدهاند هزینه لازم را پرداخت کنند. هیچکس در دنیا از کاری که آمریکا انجام میدهد، رضایت ندارد.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: هیچکسی از ابتدا قبول نداشت امریکاییها میخواهند فشار بر ایران را کاهش دهند به خاطر همین هم بود که ما از ابتدا معتقد بودیم باید روابط اقتصادیمان با روسیه، چین و کشورهای اروپایی را حفظ کنیم و هیچ وقت دنبال این نبودیم که با امریکا رابطه داشته باشیم بجز حوزه محدودی مثل صنعت هواپیما که به شرکتهای امریکایی نیاز داشتیم.
ظریف درباره قرارداد با شرکت هواپیمایی بوئینگ و ایرباس اظهار داشت: بوئینگ و ایرباس یک تعهد ایالات متحده بوده که اجازه دهد آنها به ایران وارد شوند و اتفاقاً یکی از راههایی که دروغگویی مقامات امریکایی را ثابت میکند. حال جای سؤال است اینها که میگویند طرفدار مردم ایران هستند چرا اولین تحریمی را که به اجرا درآوردند، تحریم هواپیما بود؟ یعنی بعد از سخنرانی ترامپ مجوزهای هواپیمایی را از همان روز قطع کردند؟ این تخلف امریکاست.
وی درباره اینکه آیا ما در مقابل این تخلف هیچ کاری نمیتوانیم بکنیم؟ گفت: ما در مقابل تخلف امریکا مبنایی در برجام داشتیم ولی یک مبنای قراردادی هم داریم به نام قرارداد 1955. این قرارداد مبنای بسیاری از دعاوی ما بوده. دیوان بینالمللی دادگستری تنها محکمه جهانی است البته قدرت اجرای مصوباتش را ندارد. ولی از نظر سیاسی بسیار مهم است.
ظریف افزود: با رای این دیوان، دنیا متوجه میشود که این مانع از نظر حقوقی وجود دارد و اقدام امریکا غیرقانونی است. لذا این اقدامات امریکا نه تنها نقض برجام بود بلکه نقض قرارداد 1955 بین ایران و امریکا هم بود. با استناد به این مسئله دعوایی را در دیوان مطرح کردیم که در همین هفته در مرحله اولیهاش اجماع خواهد شد و این حرکت بسیار مهمی بود.
ظریف اضافه کرد: ابزارهای بینالمللی ابزارهای مشخصی است که باید از آنها برای رسیدن به اهداف استفاده کنیم. ایران یک قدرت منطقهای است. باید دیگر کشورها با این واقعیت تعامل کنند. برجام میتوانست موانعی را که به هر دلیلی ایجاد شده بود بردارد و آن موانع برای دو سال و نیم برداشته شد. اگر برداشته نشد چرا امروز را با دو سال و نیم قبل مقایسه میکنیم؟ در عرض این دو سال و نیم چه اتفاقاتی افتاده؟ اگر موانعی برداشته نشده بود هم اکنون خروج آمریکا نباید تأثیری میگذاشت. چرا وقتی برجام تأیید شد برخی میگفتند هیچ اتفاقی نیفتاده اما حالا که امریکا از آن خارج شده میگویند ای وای چه شد؟
وی افزود: ما باید سرمایه داخلی را به جریان بیندازیم و این سرمایه داخلی وقتی به جریان خواهد افتاد که اطمینان به آینده وجود داشته باشد. ما نیاز داریم تا این اطمینان در مردم بوجود بیاید چراکه خود آنها قسمت عمدهای از این آینده هستند یعنی فقط دولت نیست که باید برنامهریزی کند، مردم هم باید به آینده خودشان نگاه کنند ببینند آیا خرید دلار بیشتر میتواند آیندهشان را تضمین کند یا سرمایهگذاری در اقتصاد کشور؟
وی ادامه داد: باید اجازه دهیم بروکراسیها لغو شود و در این زمینه اقداماتی هم انجام شده است برای مثال روند سرمایهگذاری در نقاط مختلف کشور از چند ماه به چند روز یا چند هفته کاهش پیدا کرده و شاخص رقابتپذیری هم در پنج سال گذشته بهبود یافته است.
ظریف گفت: ما با تکیه بر توان داخلی و کنترل شرایط بینالمللی میتوانیم از این برهه عبور کنیم. آمریکاییها تمام توان و تلاش خود را مصرف کردند، ما هم باید تمام توان و تلاش خود را بکار بگیریم و تمام توان ما مردم هستند آنها باید ما را از خودشان جدا نکنند تا از این شرایط عبور کنیم زیرا ما سختتر از اینها را پشت سر گذاشتهایم.
وی گفت: هنوز اروپاییها میخواهند تضمین کنند که ایران نفتش را بفروشد و پول ایران به ایران برگردد. اگر ترامپ در شرایطی آمده بود که برجام نبود و اروپا و آمریکا علیه ایران متحد میشدند، چه میشد؟ اگر برجام نبود قیمت دلار چهار سال پیش به قیمت کنونی رسیده بود.
محمدجواد ظریف در ادامه سخنان خود در برنامه تلویزیونی «حالا خورشید» با اشاره به مطالب گوناگون منتشر شده درباره کنوانسیون خزر در داخل و خارج از کشور به ویژه از سوی بقایای رژیم پهلوی افزود: متأسفانه درباره این کنوانسیون سوءتفاهمها و تبلیغات منفی مطرح میشود که عمدتاً از سوی کسانی است که در دوره حکومت خودشان، ایران حق نداشت از محدوده خط موهوم و دروغین 11 درصد آن طرفتر برود.
وی گفت: برخی هم که این کنوانسیون را خیانت میدانند و میگویند فروختید، در نتیجه همان فضاسازی برای ایجاد یأس و ناامیدی در افکار عمومی است.
ظریف با بیان اینکه مذاکرات خزر از 20 سال پیش آغاز شد و یک سال قبل به نتیجه رسید، افزود: در طول این یک سال متون و ترجمهها آماده شد و در کنوانسیون به نتیجه رسید. در یک سال قبل در شرایطی به نتیجه رسیدیم که اتفاقاً وضعیت بینالمللی ما مناسب بود و برخی همسایگان شرایط خوبی نداشتند.
وزیر امور خارجه با اشاره به برخی دیدگاهها مبنی بر ضرورت تقسیم دریای خزر با سهم 50 درصد برای ایران و 50 درصد برای بقیه کشورها گفت: کسانی که چنین ادعایی دارند به نقشه خزر نگاهی بیندازند که آیا چنین چیزی ممکن است؟! البته اگر بخواهند 50 درصدی اتفاق بیفتد باید 2 کشور ترکمنستان و آذربایجان از سواحل خود صرفنظر کنند یا اینکه از 2 طرف منتهی الیه سواحل ایران به صورت قیفی یا کلهقندی تا نزدیکیهای روسیه کشیده شود.
ظریف خاطرنشان کرد: البته در برخی سواحل کشورها همچون قزاقستان از 50 سال پیش قرارداد بسته بودند که برای 70 سال، نفت استخراج شود و از طرف دیگر 10 سال قبل روسیه، قزاقستان و آذربایجان طی تفاهمهایی منابع خود را در بستر خود تقسیم کردند و ما هیچ نقشی نداشتیم. در کنوانسیون اخیر رژیم حقوقی دریای خزر توفیقات حقوقی، سیاسی و اقتصادی مهمی برای جمهوری اسلامی ایران بدست آمد.
ظریف؛ ممنوعیت حضور نیروهای نظامی خارجی، ممنوعیت استفاده از قلمرو کشورهای همسایه در اقدام علیه ایران، تفاهم روی خط مبدأ براساس نظر هر 5 کشور و تعیین شرایط ویژه سواحل ایران با توجه به سواحل مضرس (دندانهای) دیگر کشورها و افزایش شعاع دریای سرزمینی به 15 مایل برای هر کشور را بخشی از مهمترین دستاوردهای این کنوانسیون عنوان کرد.
وی ادامه داد: درباره مالکیت دریای خزر چیزی مشخص نشده و موضوع بستر هم باید براساس توافق کشورها باشد. در زمان رژیم پهلوی اتحاد جماهیر شوروی شرایطی را بر شاه در خزر تحمیل کرد اما جمهوری اسلامی ایران مانع از ادامه این تحمیلها شد.
ظریف درباره تورم هم سخن گفت و در ادامه اشارهای به برجام کرد و افزود: قبل از برجام آمریکاییها تلاش داشتند صادرات نفت ایران را طی 6 ماه به صفر برسانند که با برجام منتفی شد اگرچه الآن هم نمیتوانند این رقم را به صفر برسانند به ویژه اینکه برجام مانع اجماع بینالمللی علیه ایران شد بلکه برعکس، اکنون به اجماعی علیه آمریکا تبدیل شده است.