مشکلات و چالش‌های تئاتر در شهرستان‌ها/(۱):
بودجه انجمن هنرهای نمایشی استان مرکزی تنها ۶۴ میلیون تومان است/ اراک تنها ۴ سالن غیراستاندارد برای ۱۰۰۰ هنرمند تئاترش دارد/شهرداری و شورای شهر در توسعه تئاتر همراهی نمی‌کنند
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان مرکزی گفت: سی گروه نمایشی با حدود ۱۰۰۰ هنرمند تئاتر در این استان فعال‌اند اما در مقابل، شهر اراک تنها حدود چهار سالن دارد که آنهم بسیار غیراستاندارد هستند. همچنین سال گذشته حدود ۳۴ میلیون تومان برای حمایت از تولیدات تئاتری و ۳۰ میلیون تومان برای تجهیز پلاتوها در اختیار انجمن قرار گرفت که مبلغ بسیار ناچیزی بود.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار ایلنا، مشکل عمده و مشترک تئاتر پایتخت و شهرستان‌های کشور را ضعیف بودن هنرمندان در مقوله علم تئاتر خواند و گفت: معتقدم هنرمندانی که تئاتر کار می‌کنند به‌روز نیستند؛ اغلب با قدرت ذوق و قریحه‌شان تئاتر تولید می‌کنند اما خیلی از آثارشان مبنای علمی ندارد به دلیل اینکه عنصری به نام «نقد در تئاتر» در کشور و به خصوص در تئاتر شهرستان‌ها ضعیف است.
خداداد خدام ادامه داد: آثاری که در شهرستان‌ها تولید می‌شوند اغلب نقد نمی‌شوند و دنباله‌روی تئاتر تهران هستند؛ اگر اثری که در تهران اجرا شده خلاقه باشد، نمونه آن در سطح شهرستان می‌شود اثری دست دوم؛ اما اگر همان اجرای تهران خودش قبلا از اثری جهانی تقلید شده باشد نمونه شهرستانی‌اش می‌شود نمایشی دست‌سوم. البته منکر آثار خلاقه‌ای که به صورت کم‌شمار در شهرستان‌ها تولید می‌شود نیستم؛ آثاری که در جشنواره‌های تئاتر فجر هم اجرا شده و می‌درخشند. اما عموما تئاتر شهرستان و حتی تئاتر تهران دچار مشکل غیرعلمی و غیرفنی بودن است؛ آثاری که پرورش نیافته و خام هستند بنابراین تماشاگر را با ضرب و زور حضور ستاره و ترفندهای مختلف به سالن می‌کشانند اما آنقدر تاثیرگذار نیستند که تماشاگر را برانگیخته کنند.
او همچنین با تاکید بر اینکه «مشکل زیرساخت در تئاتر شهرستان بیشتر از تهران است» گفت: ما در اراک که مرکز شهرستان است حتی یک بلک‌باکس هم نداریم. استان مرکزی از قدیم استانی دانشگاهی بوده و از سال ۷۰ در اراک دانشکده تئاتر داشتیم که فارغ‌التحصیلان آن در فضای تئاتر و سیمای کشور تاثیرگذار بوده‌اند اما با وجود تلاش‌هایی که کردیم و ارتباطاتی که با اداره ارشاد و نهادهای فرهنگی و سازمان‌های عمومی مانند شهرداری یا شورای شهر داشته‌ایم، توسعه زیرساخت‌های تئاتر در اراک نتوانسته موفق باشد چون نهادهای اجرایی یا خیلی توجیه نمی‌شوند یا مانند اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اعتبار ندارند.
خدام تصریح کرد: در دو سال اخیر تلاش‌هایی کردیم و با وجود اینکه سالن خوبی در این شهر نداشتیم، از نظر تولید تئاتر و صدور مجوز اجرا به رشد چشمگیر ۴۰۰ درصدی رسیدیم.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان مرکزی با اشاره به وضعیت نابسامان سالن‌های تئاتر شهر اراک گفت: در این مدت، در فضاهای مختلفی حتی جایی که غیراستاندارد بوده نمایش‌هایی روی صحنه رفته است؛ به‌طور مثال جایی که پلکانی برای ورودی سالن اجتماعات بوده را خود تئاتری‌ها تبدیل به سالن کرده و در آن اجرا کرده بودند. با این همه رشد تولید تئاتر داشته‌ایم. فکر می‌کنم در مساله زیرساخت‌ها، استان مرکزی با وجود اینکه کیفیت تئاتر خوبی دارد رشد خوبی نداشته است.
خدام با بیان اینکه «استان مرکزی ۲۰ گروه ثبت شده تئاتری و ۱۰ گروه آماده ثبت دارد» گفت: در این سی گروه نمایشی حدود ۱۰۰۰ هنرمند تئاتر فعال هستند اما در مقابل شهر اراک تنها حدود چهار سالن دارد که بسیار هم غیراستاندارد هستند؛ سالن‌هایی که هنگام ساخت‌شان یک معمار یا کارشناس تئاتری حضور نداشته که نظر بدهد تا ساده‌ترین استاندادها را رعایت کنند. به‌طور مثال حدود هشت سال پیش سالنی در اراک ساخته شد که بالکن آن به صحنه دید ندارد. این مشکل پیش پا افتاده‌ای است که هر شخصی می‌توانست تشخیص‌اش دهد اما با اینکه هزینه‌های هنگفتی برای آن صرف شده است متاسفانه چنین اشتباه‌های فاحشی در معماری این سالن‌ها وجود دارد.
او همچنین یادآور شد: تماشاخانه جدیدی در شهر اراک در حال ساخت است که قول داده‌اند تا شش ماه دیگر افتتاح شود و سالن‌های خوبی دارد اما در آنجا هم از نظر یک معمار آشنا به تئاتر استفاده نشده و در نتیجه مشکلاتی دارد.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان مرکزی خاطرنشان کرد: در این مدت همراهی‌ها و هم‌دلی‌هایی از ناحیه اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادهای فرهنگی دیده‌ایم اما دست‌های بسته و مشکلات بودجه‌ای و قانونی باعث شده که حتی نتوانیم سالن‌هایی که مشکل داشته‌اند را اصلاح کنیم.
خدام با بیان اینکه هیچ سالن یا تماشاخانه خصوصی‌ای در استان مرکزی احداث نشده است، گفت: با اینکه خیلی تشویق کردیم اما به دلیل مشکلات اقتصادی هنوز این اتفاق در شهر و استان ما نیفتاده است.
او با بیان اینکه علیرغم محدود بودن تعداد سالن‌های شهر اراک، هنرمندان در صفی طولانی برای اجرای اثرشان باقی نمی‌مانند، گفت: در بعضی از سالن‌ها شبی سه یا چهار نمایش روی صحنه می‌رود و از فضاهای مختلف استفاده می‌کنیم و خوشبختانه محدودیت و مانعی وجود ندارد اما به دلیل غیراستاندارد بودن سالن‌ها و مناسب نبودن وضعیت سرمایشی و گرمایشی آنها، تماشاگر در سالن راحت نیست و آرزو می‌کنیم روزی این مشکلات حل شود.
خدام تصریح کرد: متاسفانه نهادهای عمومی که باید به فکر شهر باشند مانند شهرداری و شورای شهر چندان با مساله توسعه تئاتر همراه نیستند و در این زمینه مشکل داریم. تاکنون اتفاق مثبتی از سوی شهرداری اراک رخ نداده با اینکه در زبان همراهی می‌کنند اما در عمل این حمایت را ندارند.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان مرکزی با اشاره به بودجه سالانه تئاتر این استان که در اختیار این انجمن قرار می‌گیرد، گفت: در مورد اجراهای عمومی قرار است تئاترها به سمتی بروند که خودشان درآمدزایی داشته و هزینه اندکی برای پیش‌تولید به گروه‌ها پرداخت شود. سال گذشته حدود ۳۴ میلیون تومان برای حمایت از تولیدات تئاتری به ما دادند که مبلغ بسیار ناچیزی است و حتی کفاف تولید یک تئاتر را هم نمی‌کند ولی ما با این بودجه به ۴۰ تئاتر کمک هزینه اندکی پرداخت کردیم. همچنین ۳۰ میلیون تومان برای تجهیز پلاتوها در اختیارمان قرار دادند که کمبودهایی را با آن جبران کردیم.
خدام یادآور شد: اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هم کمک‌های اندکی در حد ۵۰۰ هزار تومان به بعضی از نمایش‌ها برای تبلیغات محیطی و پوستر و... کرده است. همچنین برای جشنواره استانی هم این اداره حدود ۸۰ میلیون تومان هزینه کرده است.
او با اشاره به قیمت‌گذاری بلیت‌های نمایشی گفت: قیمت بلیت تئاترها در شهر اراک معمولا ۱۰، ۱۵ و ۲۰ هزار تومان است که نسبت به سال گذشته افزایش نیافته است.
این هنرمند تئاتر همچنین درباره فعالیت نمایش‌های کودک و نوجوان در استان مرکزی گفت: گروه‌های مختلفی در اراک در این زمینه فعالیت کرده و مورد استقبال هم قرار می‌گیرند. البته در تئاتر کودک و نوجوان هم مانند سایر بخش‌های تئاتر باید نگاه تخصصی‌تری وجود داشته باشد و ضعف‌هایی دارد.
