قدم زدن در نخستین خیابان ایران که ۴۰۰ سال قدمت دارد+فیلم و عکس

به گزارش خبرنگار ایلنا، وقتی شاه طهماسب صفوی از هرات که ولیعهدی‌اش را در آن گذرانده بود به قزوین پایتخت آن زمان صفویه آمد، دستور داد تا بین عمارت‌هایش خیابانی احداث شود. او این خیابان را در محله شهرستان قدیم یا حصار شاپور کشید. گرچه پیش از این هم بارها گذر و خیابان کشیده شده بود، اما این گذر نام خیابان به خود گرفت، چراکه شاه طهماسب نام آن را از نام محله‌ای به نام خیابان که در هرات داشت برداشته بود. خیابان «سپه» شهر قزوین به استناد دست‌نویس‌های جهانگردان وطنی و فرنگی همچنین اشعار «عبدی‌بیک شیرازی»، شاعر خوش‌ذوق دربار شاه طهماسب، اولین خیابان ایرانی شده است. این خیابان که بیش از چهار قرن از عمرش می‌گذرد، در متون ادبی و تاریخی، گذری بوده دلگشا که از فرط فراخی بعضی آن را به اشتباه میدان گفته‌اند. عبدی‌بیک در اشعارش اولین خیابان ایران را «بهشت ثانی» خوانده و در توصیفات وسوسه‌کننده‌اش با آب و تاب از جوی‌های پرآب، سایه‌سار درختان، خانه‌های اشرافی و فردوس‌های سرسبزی که دیواره خیابان را تشکیل می‌داده، گفته است.

مسیر گشت‌وگذار

قدم زدن و گشت‌وگذار در خیابان سپه قزوین را از سمت شمال آن آغاز کنید و حداقل نیم روز زمان برای آن بگذارید. درست که امروز کمتر کسی گذرش برای تفریح به این خیابان تاریخی می‌افتد، اما دیدنش را نباید از دست داد. امروز که به این خیابان می‌روید، بیشتر عابران آن مشتری‌های بازارچه میوه و تره‌باری هستند که رو به خیابان دهان باز کرده است.

سردر عالی: اینجا زمانی یکی از هفت در بزرگی بود که به دولت‌خانه صفویان بازمی‌شد. جایی که حالا عالی‌قاپوی قزوین نامیده می‌شود. این سردر عالی، به دولت خانه‌ای بازمی‌شد که در عهد شاه طهماسب و مدتی از عهد سلطنت شاه‌عباس، مقر حکومتی و محل بروبیای صفویان بود. این سردر با ۱۷ متر طول ساخته شده تا عظمت و بزرگی دربار صفویان را به رخ مهمانان فرنگی بکشد. کتیبه لاجوردی‌رنگی روی این سردر وجود دارد که به خط خوش «علیرضا عباسی» خوشنویس بی‌همتای عصر شاه عباس مزین است.

مسجد مدرسه شیخ‌الاسلام: در انتهای عقب‌نشینی شرقی خیابان سپه، به مسجد و مدرسه «شیخ‌الاسلام» یا «مسعودیه» برمی‌خورید. این مجموعه به دست «آقاسی» از بزرگان ترکمانیه قزوین بنا شده است. بعدها حاج‌میرزا مسعود شیخ‌الاسلام قزوینی مسجدی نسبتاً بزرگ با حیاطی کوچک در جنب مدرسه ساخت که به همین مناسبت به «مسجد و مدرسه مسعودیه» شهرت یافت. درِ مسجد شیخ‌الاسلام موقع نماز به روی عابران باز است، اما برای تماشای مدرسه که حالا محل سکونت و سواد‌آموزی طلاب علوم دینی است باید از سرایدار آن اجازه بگیرید.

مسجد جامع: در برخی روایات آمده که اولین بانی مسجد جامع قزوین، «هارون‌الرشید» عباسی بوده است، اگر به این موضوع استناد کنیم باید مسجد جامع قزوین را از کهنسال‌ترین مساجد ایران بدانیم. جامع قزوین مجموعه‌ای است مفصل از معماری ایرانی که طی ۱۲۰۰ سال ساخت آن طول کشیده است. گنبد فیروزه‌ای رنگ، چهار ایوان خوش‌فرم، صحن فراخ و شبستان‌های نیمه‌تاریک مسجد جامع، چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. زیباترین و اسرار‌آمیز‌ترین بخش مسجد گنبد‌خانه سلجوقی آن است که نباید از دستش داد.

آب انبار مسجد جامع: گرچه مدت‌هاست که آب‌انبار مسجد جامع آب ندارد و کاربری‌اش را از دست داده، اما  زیبایش هنوز پابرجاست.این آب انبار مخزنی ۱۸۰۰ متر مکعبی دارد که در عهد شاه سلیمان صفوی به همت «علی‌خان نامی» ساخته شده است.

مهمانخانه بزرگ قزوین: صد و اندی سال پیش به دستور ناصرالدین‌شاه قاجار و به مباشرت «باقرخان سعدالسلطنه»، در جوار مسجد جامع و درست در جنوبی‌ترین نقطه خیابان سپه، هتلی ساخته ‌شد که در آن انواع و اقسام امکانات و خدمات هتل‌های روز دنیا به مشتریان ارائه می‌شد که اولین مهمانخانه ایران لقب گرفت. حالا از اولین مهمانخانه ایرانی با شکل و شمایل هتل‌های فرنگی چیزی جز چند قطعه عکس سیاه و سفید باقی نمانده است. سال ۱۳۱۰ اولین مهمانخانه ایران با خاک یکسان شد تا خیابان سپه به سمت چهار راه شهدا قد بکشد.

مسیر رسیدن

خیابان سپه، زمانی ۸۰۰ متر بیشتر نبود اما حالا بین سردر عالی در شمال خیابان و چهار راه شهدا در جنوب آن بیشتر از ۱۵۰۰ متر فاصله است.

از میدان تهران قدیم تا چهار‌راه شهداء که جنوبی‌ترین نقطه خیابان سپه به حساب می‌آید، فقط یک خیابان نه چندان طولانی راه است. اگر از شمال به شهر وارد شده‌اید و در میدان ۲۲ بهمن هستید، تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها آماده‌اند تا ابتدا شما را به سبزه میدان برسانند. از آنجا هم می‌توانید سواره یا پیاده و از راه خیابان پیغمبریه خودتان را به سردر عالی که در شمالی‌ترین نقطه خیابان سپه قرار دارد برسانید. اگر هم در راه آهن از قطار پیاده شده‌اید راه سرراستی در پیش دارید. اتوبوس‌ها و سواری‌هایی که از جلوی ایستگاه راه‌آهن می‌گذرند، شما را در اسرع وقت به میدان شهداء خواهند‌ رسانند.