هادی خانیکی در سمپوزیوم اکنون ما و شریعتی:
شریعتی قائل به دیالوگ بی‌پایان بین سنت‌های اسلامی، ایرانی، غربی و اندیشه چپ است
سمپوزیوم علمی "اکنون ما و شریعتی" صبح امروز (چهارشنبه اول آذرماه) با سخنرانی سوسن شریعتی و برگزاری چهار پنل تخصصی و یک میزگرد آغاز به کار کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، هادی خانیکی در سمپوزیوم علمی "اکنون ما و شریعتی" و در پنلی که "آزادی و دموکراسی‌خوانی" نام داشت، در سخنان خود که عنوانش "شریعتی: امکان و امتناع بازآفرینی منطق و کنش دیالوژیک" بود، گفت: سوال اصلی اینجاست در جامعه‌ای که به سختی با هم حرف می‌زنیم و از مهارت گفت‌وگو برخوردار نیستیم؛ در جامعه‌ای که سوءظن و سوءتفاهم درک بسیاری از مسائل را دشوار کرده و نمی‌توانیم با دیگرانی غیر از خود گفت‌وگو کنیم و حتی متفکران و اندیشمندان زبان به نقد و دشنام و تخطئه دیگری بازمی‌کنند و اهل تفکرش از دل خویش غافلند و به درد جامعه کمتر توجه دارند، می‌توان از ثمربخشی آثار علی شریعتی صحبت کرد؟ ما صرفا برای دفاع از علی شریعتی اینجا جمع نشده‌ایم و به تعبیری وکیل تسخیری او نیستیم. هدف این است که بگوییم 40 سال پس از او چه مسائلی داریم و آیا میراث او برای ما اندوخته‌ای داشته و دارد که با خوانش امروزی از آنها به حل مشکلات فکر کنیم؟
خانیکی، مولفه‌های گفت‌وگو در تفکر شریعتی را از مهم‌ترین موضوعات برای بازخوانی گفتمان او معرفی و بیان کرد: مولفه‌های گفتگو در تفکر و تجربیات شریعتی به وضوح دیده می‌شود. اساسا مفهوم گفتگو در فکر و مشی او موضوعیت دارد و اگر گفتگو را از آثارش بگیریم دیگر چیزی باقی نمی‌ماند. آنهم گفتگو در جهان واقعی و با مخاطب واقعی. شریعتی با دیگری‌های مختلف صحبت می‌کند حتی با تاریخ و خدا صحبت می‌کند و آنها که از نظم رسمی موجود بیرون ایستاده‌اند علاوه بر این کاربرد زبانی که او در گفت‌وگو دارد، یک کاربرد رسمی نیست بلکه به زبانی طنز و با بیانی گشوده صحبت می‌کند و خواننده را در موقعیت ناشنوا قرار نمی‌دهد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: او حتی مکان‌های گفتگوی خود را به درستی انتخاب کرده مثل حسینیه ارشاد، دانشگاه و ... به تعبیری او با انتخاب مکان‌های گفتگویش در مرز میان حوزه‌های مختلف می‌ایستد مثلا حسینیه ارشاد نه صرفا سالن سخنرانی است نه دانشگاه و نه خانه مبارزه و همه اینها هست. شریعتی مخاطبش را فرازمانی و فراطبقاتی انتخاب می‌کند برای سرگرمی و دلخوشی گفتگو نمی‌کند بلکه برای آگاهی‌بخشی و تمرکززدایی گفتگو می‌کند. کسی که شریعتی می‌خواند و با او جلو می‌آید اگر چیزی درونش روال پیدا کند قطعا چیز دیگری به او منتقل شده و سرگردان نمی‌ماند یعنی یکباره همه‌چیز برایش از بین نمی‌رود.
خانیکی درباره لزوم خوانش شریعتی برای موضوعات امروز گفت: می‌خواهیم بحث کنیم که شریعتی را در این زمان می‌خوانیم نه شریعتی‌ای که می‌خواهیم بسازیم یا شریعتی‌ای که در تاریخ منجمد شده. منطق شریعتی با مسائل زمانه‌اش پیوند دارد. اما آیا این یعنی اندیشه و گفتمان او محدود به همان دوره و زمان است؟ برخی برای دفاع از او توجیه می‌کنند و می‌گویند آراء و نظرات شریعتی را باید در چهارچوب زمان و دوره خودش خواند و تحلیل کرد منتها من می‌گویم در آثار او مقوله‌ها و مفاهیمی هستند که قدرت فرازمانی و فرامکانی دارند که ناشی از منطق و کنش گفت‌وگویی آثار و اندیشه‌های شریعتی است.
او اضافه کرد: گفتمان شریعتی؛ منطق وکنش گفتگویی دارد در عین حال که صف‌بندی ایدئولوژیک در دوره او وجود داشته و وجه غالب نه دیالوگ که مونولوگ بوده است ولی در همان مقطع شریعتی پرسش‌واره‌ها را مدنظر دارد و قائل به گفتگوست هرچند تکیه‌ای نیز بر ایدئولوژی دارد. میراث فکری او تک‌بعدی نیست و قائل به دیالوگ بی‌پایان بین سنت‌های اسلامی، ایرانی، غربی و اندیشه چپ است.
خانیکی در پایان یادآور شد: اندیشه و گفتمان شریعتی قدرت همنشینی با سنت‌های فکری متفاوت را دارد و منطق‌های فکری دیگر را مورد خطاب و گفتگو قرار می‌دهد. به تعبیری او؛ سه مفهوم آزادی از لیبرالیسم، برابری از سوسیالیسم و عرفان از صوفی‌گری را به یکدیگر مرتبط می‌کند و میان آنها گفتگو برقرار می‌سازد. امروز نیاز داریم به آفرینش چنین الگویی که رویکردی مبتنی بر گفتگو داشته باشد تا بر سر مسائل مردم و رنج‌های آنها با یکدیگر گفتگو کنیم. شریعتی تلاش می‌کرد قدرت بیشتری به واسطه ارتباط برقرار کردن با جنبه‌های مختلف به گفتمان خود بدهد و ما می‌توانیم امروز از این تجربه استفاده کنیم.
