پاسخ اعضای شورای برنامه‌ریزی و اجرایی نمایشگاه کتاب تهران به اظهارات حسن کیائیان
اعضای شورای برنامه‌ریزی و اجرایی سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در یادداشتی به اظهارات حسن کیائیان درباره نحوه انتخاب اعضای این شورا پاسخ دادند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در پی انتشار یادداشتی از حسن کیائیان (مدیر نشر چشمه و رئیس اسبق اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران) که به این پرسش پاسخ داده است که "آیا ارشاد با معرفی دو ناشر کتاب‌های عمومی جهت عضویت در شورای برنامه‌ریزی و اجرایی سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اصل واسپاری را زیر پا گذاشته است؟"، آقایان مسعود پایدار - محمدرضا توکل صدیقی- یحیی دهقانی - فتح الله فروغی از اعضای شورای برنامه‌ریزی و اجرایی سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران جوابیه‌ای به این خبرگزاری ارسال کرده‌اند.
متن کامل پاسخ این گروه از اعضای شورای برنامه‌ریزی و اجرایی سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به اظهارات حسن کیائیان بدین شرح است:
در تاریخ ۹۶/۸/۲۳ یادداشتی ازسوی آقای حسن کیائیان رئیس اسبق اتحادیۀ ناشران و کتابفروشان تهران در یک صفحۀ تلگرامی و سپس در ۹۶/۸/۲۵ در خبرگزاری ایلنا منتشر شد که گروهی از صنف نشر را علیه گروهی دیگر به بی‌عدالتی و بدرفتاری متهم می‌کرد. آقای کیائیان در توجیه تصمیم معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در افزودن دو ناشر عمومی به "شورای برنامه‌ریزی صنفی" سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، «اکثریت هیئت‌مدیرۀ اتحادیۀ» ناشران و کتابفروشان تهران را به بی‌عدالتی و ارتکاب اشتباه بزرگ در معرفی نمایندگان اتحادیه به شورای فوق متهم کرده است.
شاید نخستین باری نباشد که پیشکسوت محترم موضوعات درون‌صنفی را به رسانه‌های عمومی می‌کشاند. در گذشته مواردی از این رفتار کنترل بیرونی در اختلافات با برخی اعضای هیئت مدیرۀ اتحادیۀ صنفی در رسانه‌ها منعکس شده‌است.
هیئت مدیرۀ کنونی اتحادیه در یکی از رقابتی‌ترین انتخابات اتحادیۀ ناشران و کتابفروشان در آبان ۱۳۹۳ رأی اعتماد از صنف گرفته است. اعضای این اتحادیه در رسته‌ها و حوزه‌های گوناگون فعالیت می‌کنند و هیچ‌یک سهمیۀ خاصی در مدیریت صنفی ندارند. به نظر اینجانبان به چالش کشیدن تصمیمات هیئت مدیرۀ اتحادیه به بهانه‌های واهی و سهم‌خواهانه کارساز نیست. شاید ایشان با صبوری و از طریق گفتگو با هیئت مدیره مسئلۀ ذهنی یا مشکل احتمالی را برطرف سازند.
اهم مطالب اخیر جناب آقای کیائیان در دو نکته قابل تفکیک است:
۱) جناح "اکثریت هیئت‌مدیرۀ اتحادیه" برای شورای برنامه‌ریزی و اجرایی نمایشگاه، چهار نمایندة اتحادیه را از میان ناشران دانشگاهی و کودک نوجوان انتخاب کرده‌است که این امر، بی‌عدالتی نسبت به ناشران عمومی است.
۲) تصمیم معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در افزودن دو نفر به شورای صنفی، دخالت در کار این شورا و زیر پا گذاشتن اصل واسپاری صنفی نیست.
ایشان در مشروح یادداشت خود با بیان تاریخچۀ روند واسپاری نمایشگاه در سال‌های گذشته، گفته‌اند:
«به نظر صاحب این قلم، همکاران محترم جناح اکثریت فعلی هیئت‌مدیرۀ اتحادیه در انتخاب نمایندگان خود جهت عضویت در شورای فوق‌الذکر مرتکب اشتباه بزرگی شدند.»
اولین نکتۀ عجیب در توضیحات ایشان آن است که پس از سال‌ها حضور در رأس اتحادیۀ صنفی، عبارت «نظر اکثریت»را به جای نظر هیئت مدیره به کار می‌گیرند. آیا نمی‌دانند مصوبۀ هیئت مدیره با موافقت اکثریت آن معتبر و لازم‌الاجراست و تعبیر نظر اکثریت خلاف قاعدۀ حقوقی است؟ نکتۀ بعد آن که اقدام این «اکثریت» در انتخاب دو ناشر دانشگاهی و دو ناشر کودک نوجوان برای شورای برنامه‌ریزی نمایشگاه، آن هم برای مدت چند ماه و با وظیفه‌ای مشخص و محدود نسبت به مشروح وظایف اتحادیۀ صنفی، اگر اشتباه بزرگی باشد آنگاه صنف نشر در آخرین انتخابات سال ۱۳۹۳ اشتباه بدتری مرتکب شده است که ۶ نفر از ۸ نامزد انتخاباتی راه‌یافته به هیئت‌مدیره و بازرسی صنف (آقایان توکل و فروغی از ناشران کودک، آقای آموزگار از انجمن بین‌الملل، آقایان پایدار و حسینی‌نیک از نشر دانشگاهی و آقای دهقانی از نشر آموزشی) را از میان ناشران غیر عمومی انتخاب کرده و مسئولیت صنفی را برای مدت چهار سال به آنها سپرده است!
آیا جناب آقای کیائیان انتخابات صنف را که با استدلال اخیر ایشان فاجعه بزرگی برای صنف بوده هرگز نقد کرده‌اند؟ اگر نسبت به آن انتخاب که توسط اعضای صنف انجام شده، نقدی نکرده‌اند، آنگاه سهمیه‌بندی برای حوزه‌های تخصصی یا عمومی نشر برای شورای برنامه ریزی را چگونه معنا می‌کنند و انتخاب چهار نفر، درست یا نادرست، تا چه میزان اهمیت دارد که بدین‌گونه حساسیت ایشان را برانگیزد. اما چنانچه قبلأ اشکال داشته است آنگاه حداقل سه نفر (آقایان آموزگار، توکل و حسینی‌نیک) از آن اعضا را گروه "پیشکسوتان" مورد حمایت آقای کیائیان انتخاب کرده‌اند.
ایشان در ادامه پرسیده‌اند:
«آیا ناشران عمومی و آموزشی مستحق داشتن حتی یک نماینده در این شورا نبودند؟»
نکتۀ بسیار جالبی است!
آقای کیائیان که در سال گذشته، حذف تشکل‌ها ازجمله ناشران آموزشی از شورای تشکل‌ها را به فال نیک گرفته و در جمعی ۲۵ نفره، سهم اتحادیه در شورای جدید (متشکل از اتحادیۀ تهران و شرکت تعاونی آشنا) را از ۱۵درصد به ۵۰ درصد وانمود و از آن پشتیبانی کردند، چگونه آن موضع را با اصرار اخیر خود بر حضور نمایندگان حوزه‌های مختلف در شورای برنامه‌ریزی صنفی توجیه می‌کنند؟ چه روی داده است که پس از گذشت ده ماه از فروپاشی شورای تشکل‌ها، و استقبال آقای کیائیان از این موضوع، اکنون برای ناشران آموزشی سهم می‌خواهند؟ گفتنی است امسال سه تشکل انجمن آموزشی، انجمن بین‌الملل و مجمع ناشران انقلاب اسلامی از نداشتن عضو در شورای برنامه ریزی صنفی گله‌مند هستند و بعضأ مخالفت خود را رسانه‌ای کرده‌اند. چنین وضعیتی، البته قابل پیش‌بینی بود.
واقعیت آن است که هیئت مدیرۀ اتحادیه و آقای دهقانی به عنوان نمایندۀ اتحادیه در شورای تشکل‌های نشر برای برگزاری نمایشگاه پیشین بر ابقای شورای تشکل‌ها رأی داده بودند؛ زیرا بنا نبود اتحادیه پس از غیبتی ۹ ساله از مدیریت نمایشگاه و تنها دو سال پس از ورود دوبارۀ خود، بخواهد اکثریت قریب به اتفاق تشکل‌های حامی اتحادیه را به خانه‌هایشان بفرستد و در برابر رقیب یعنی "شرکت تعاونی آشنا" خود را تنها ببیند. با این حال انجمن آموزشی، شرکت تعاونی آشنا، شرکت تعاونی ناشران تهران و مجمع ناشران انقلاب اسلامی رأی به انحلال شورای تشکل‌ها دادند و تنها اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و انجمن ناشران کودک و نوجوان رأی به ابقای شورای تشکل‌ها دادند. مصوبه شورا، خوب یا بد، مورد احترام و قبول اتحادیه و انجمن کودک قرار گرفت و هرگز تعبیری با عنوان نظر «اکثریت» یا «اقلیت» شنیده نشد. صفحات ۱۴، ۱۵ و ۱۶ گزارش ۳۲ صفحه‌ای آقای دهقانی، عضو هیئت مدیره در این باره را ملاحظه کنید.
امسال هیئت‌مدیرۀ اتحادیه قبل از انتخاب نمایندگان شورای برنامه‌ریزی و اجرایی صنفی، ابتدا جناب آقای آموزگار را به اتفاق آرا به عنوان نمایندۀ اتحادیه در شورای سیاستگذاری نمایشگاه سی‌ویکم انتخاب کرد؛ شورایی که جایگاه بالاتری نسبت به شورای برنامه‌ریزی صنفی دارد. در انتخاب چهار عضو از سوی اتحادیۀ تهران برای شورای برنامه‌ریزی صنفی، هیئت مدیرۀ اتحادیه از میان هشت نامزد پیشنهادی، به افرادی رأی داد که سال‌ها به عنوان مجری در بخش‌هایی از نمایشگاه بین‌المللی، تخصصی و قرآنی سوابق کاری، تجربه و دانش داشتند.
آقای کیائیان در ادامه نوشته‌اند:
«شوخی است اگر گفته شود که نوع فعالیت همکاران منتخب تأثیری در نوع و نحوۀ اجرای کار ندارد و این همکارانی که حوزۀ فعالیت‌شان از لون دیگری است، همان اشراف لازم را به حوزۀ مشکلات ناشران کتاب‌های عمومی هم دارند و می‌توانند خواسته‌ها و نیازهای آنان را نیز نمایندگی و رفع و رجوع کنند.»
بعید است آقای کیائیان از وظایف، اختیارات و قدرت عمل شورای برنامه‌ریزی صنفی بی‌اطلاع باشند. سیاست‌های کلان نمایشگاه در شورای سیاستگذاری تدوین می‌شود. نمودار سازمانی و شرح وظایف کمیته‌ها پیش‌تر تدوین شده‌است؛ امور مالی نیز در کمسیون معاملات حل و فصل می‌شود و بودجه نمایشگاه نیز در اختیار مؤسسۀ نمایشگاه‌هاست و سالن‌های تخصصی نیز توسط انجمن‌ها اداره می‌شود. پس مهم‌ترین وظیفه شورای برنامه‌ریزی صنفی، انتخاب مدیران کمیته‌ها است.
در نمایشگاه سی‌ام که کلیه کارها در دست شرکت آشنا بود دو یا سه جلسۀ بی‌حاصل توسط این شورا برگزار شد. در نمایشگاه ۲۹ کمیته‌های واگذار شده به صنف توسط آقایان توکل، تورانیان، میرزابابایی، متولی و دهقانی مدیریت شد که هیچ‌یک از حوزۀ عمومی نبودند و ایشان نیز بر این انتخاب‌ها اعتراض نداشت. آقای کیائیان به مواردی از مشکلات ناشران عمومی اشاره کنند که افراد اخیرالذکر به علت عدم اشرافشان به حوزۀ ناشران عمومی، نتوانسته‌اند آن مشکلات را رفع و رجوع کنند به گونه‌ای که تمام مشکلات حوزه‌های آموزشی، بین‌الملل و... به نحو احسن توسط آنان حل و فصل شده باشد.
آقای کیائیان نگران هستند که نکند ناشر حوزۀ تخصصی نتواند یا نخواهد از منافع ناشران حوزۀ عمومی حمایت کند. این در حالی است که رئیس هیئت مدیرۀ اتحادیة ناشران و کتابفروشان تهران امسال نمایندۀ شرکتی است که در گذشته رقابت با اتحادیه را بارها به اثبات رسانیده است؛ ازجمله مخالفت با محوریت اتحادیه در نمایشگاه ۲۸ و مخالفت با انتخاب آقای آموزگار (نمایندۀ اتحادیه) به مدیریت کمیتۀ ناشران داخلی در نمایشگاه ۲۹. به نظر ما جایگاه اتحادیۀ تهران بالاتر از آن است که رئیس آن، نمایندۀ شرکتی شود که با اتحادیه در رقابت بوده است. این انتخاب مورد اعتراض آقای کیائیان قرار نگرفته‌است. اگر در جریان کار، اختلافی میان اتحادیۀ تهران و شرکت تعاونی آشنا پیش آید، رئیس اتحادیه باید از موضع کدام‌یک دفاع کند؟
اما موردی که جناب آقای کیائیان در بارۀ آمار و ارقام غرفه‌ها و نسبت آنها با تعداد نمایندگان حوزه‌های کاری برای انجام وظایف انتخاب می‌کند، باید گفت صرف‌نظر از اینکه ایجاد این همه قید برای صنف چه میزان خوب یا بد است، در سال‌های آتی باید دید اتحادیه چگونه می‌تواند نمایندگان خود را از حوزه‌های مختلف صنف انتخاب کند؟ ضمنأ از ایشان درخواست می‌کنیم آمار غرفه‌های ناشران تهرانی را در مقایسه با تعداد ناشران شهرستانی تهیه کنند تا نسبت تعداد نمایندگان اتحادیۀ تهران به نمایندگان شرکت تعاونی آشنا نیز مشخص شود.
آقای کیائیان در یادداشت خود وانمود کرده‌اند که رفتار معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در افزودن دو نفر به شورای برنامه‌ریزی و اجرایی صنفی یک حرکت نظارتی است و دخالت در امور صنف نیست(!)
واقعأ تصور آن دشوار است که آقای کیائیان با آن همه سوابق فعالیت صنفی، مفهوم دخالت و نظارت را ندانند. انتخاب دو همکار محترم توسط معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و افزودن آنها به شورای اجرایی صنف صرف‌نظر از اینکه کار درستی است یا غلط؛ بی‌شک رفتار نظارتی و سیاست‌گذارانه نیست. وزارت ارشاد توسط کمیته‌های نظارتی و ارزیابی خود بر کلیة امور نظارت می‌کند؛ اما افزودن دو نفر به یک شورای برنامه‌ریز، تصمیم‌گیر و اجرایی صنفی بدون تردید دخالت در امور صنف است.
از باب سابقه یادآور می‌شود که در جریان هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به دلیل کمترین دخالت مدیرکل ارشاد وقت در امور شورای اجرایی اتحادیه که آقای کیائیان نیز در آن حضور داشتند اعضای شورا در جریان برگزاری نمایشگاه، وزارت ارشاد را تهدید به استعفا کردند که به عقب‌نشینی مدیر کل وقت انجامید.
هیئت مدیرۀ اتحادیه، ناشران را اعضای یک خانواده می‌دانند و انسجام و اتحاد آنان را می‌خواهند. نمایشگاه کتاب تهران و شورای برنامه‌ریزی و اجرایی صنفی و انتخاب نمایندگان اتحادیه در این شورا را بهانه‌ای برای شقه شقه کردن اعضای آن نمی‌خواهند. ناشران در هر حوزه‌ای که فعالیت می‌کنند شریف و قابل احترام هستند و معدود داوطلب انجام خدمت، در واقع خدمت به این مرز و بوم می‌کنند.
از جناب آقای کیائیان انتظار می‌رود از دسته‌بندی و جداسازی صنف و جبهه‌گیری له یا علیه گروهی از ناشران بپرهیزند که اقتضای پیشکسوت صاحب نظر، همانا نگاه عمیق و خردمندانه به مدیران و آحاد صنف است و از این طریق است که حرمت خود را حفظ می‌کنند. صنف ما شایستۀ شعله‌ور کردن اختلافات و دشمنی نیست.
