بازگشایی یک پرونده مختومه در ایلنا؛
مدیران جشنواره تجسمی فجر حتی معذرتخواهی نکردند/ گالری‌دار نوکیسه زیاد داریم
لیلی گلستان معتقد است؛ اگر شورای سیاستگذاری جشنواره تجسمی عذرخواهی کند اعتبارش هزار پله بالاتر می‌رود و این نشان‌می‌دهد که شورا به اشتباه خود پی برده و این به معنای شرافت هنری است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در نهمین جشنواره هنرهای تجسمی که از سوم تا سی‌ام بهمن‌ماه در موزه هنرهای معاصر و فرهنگسرای نیاوران برگزار شد، اثر کاظم خراسانی با عنوان «کوچ» به عنوان اثر برگزیده جشنواره شناخته شده و پس از پایان مراسم اختتامیه مشخص شد این هنرمند اثرش را از روی یک هنرمند ترک کپی کرده‌است. اواسط اسفندماه سال ۹۵ شورای داوران و شورای سیاستگذاری جشنواره جلسه‌ای برگزار کرد تا درباره این هنرمند تصمیمات لازم اتخاذ شود که تا امروز هنوز هیچ خبری از نتیجه این شورا نشده است.
روسای انجمنهای تجسمی در نشستی که در خبرگزاری کار ایران (ایلنا) برگزار شد، نظرات خود را درباره این اتفاق و عملکرد شورای سیاستگذاری جشنواره بیان کردند. متن این نشست را در زیر می‌خوانید.
اتفاقی که در آخرین دوره جشنواره تجسمی فجر رخ داد و حواشی انتخاب نفر برگزیده و تصمیمات پس از آن را چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟
شرف‌جهان: اتفاقی که در حال حاضر در جشنواره فجر رخ داده فقط مختص به این جشنواره نیست بلکه ما در جشنواره‌های دیگر هم شاهد همین روند هستیم که متاسفانه در آنها آثار خوبی به نمایش درنمی‌آید. چندین سال است که هیچ بی‌ینالی برگزار نشده و آخرین دوره آنها مربوط به چندین سال پیش است. بی‌شک ما از حراج تهران که تنها کارش فروش اثر هنری است انتظار نداریم تا هنرمند پیشرو به ما معرفی کند.
در این سال‌ها چند هنرمند ازجمله رکنی حائری‌پور و باربد گلیشیری و ... به عنوان هنرمند پیشرو معرفی شدند و ما دیگر نتوانستیم جریانی را ایجاد کنیم چراکه همه این‌ها نیازمند هزینه است. گالری‌ها نیز بیش از دو یا سه هفته در سال را نمی‌توانند برای کارهای تجربی اختصاص دهند که البته این هم بی‌فایده است.
برای اینکه ماست‌مالی کنند، گفتند «کار را از آنِ خود کرده»
گلستان: در جشنواره تجسمی فجر؛ جایزه را ندانسته به یک کار کاملا کپی دادند و بعد خواستند ماست‌مالی کنند و گفتند هنرمند کار را از آن خود کرده!!! خنده‌دار است این از آنِ خود کردن که این روزها خیلی مد شده و معنایش درست فهم نشده است. یارو کپی کرده دو تا شتر هم چسبانده! پس از آنِ خود کرده.
خب حالا که متوجه اشتباه جایزه دادنتان شده‌اید یک معذرت خواهی بکنید و جایزه را از طرف پس بگیرید. این کار هم به اعتبارتان اضافه می‌کند و هم کار درست و شرافتمندانه‌ای است اما نه معذرت خواستند ونه هیچی. طرف هم در جلسه‌ای که هیچ نتیجه‌ای نداشته جایزه را به اصطلاح پس داده و قبح عملش در لفافه‌ای از ریاکاری پیچیده شد!
باتوجه به اینکه وزارت ارشاد درباره اتفاقی که در جشنواره تجسمی افتاده هیچ واکنشی نشان نداد و دبیرخانه جشنواره نیز عذرخواهی نکرد، وظیفه انجمن‌ها چیست؟
گلستان: انجمن‌ها بیانیه خود را دادند اما این بیانیه خیلی محکم نبود و تنها بیانگر این بود که ما متوجه شدیم این اثر کپی است. من نمی‌دانم این به چه معنی است که می‌گویند «از آنِ خود کرده» این واژه «از آنِ خود» کردن هم مانند واژه کیوریتور به تازگی خیلی مُد شده است. هر کسی از هر جا می‌ماند یک کار خوب را برمی‌دارد از آنِ خود می‌کند. به نظر من این حرف‌ها باید ملغی شود. وقتی می‌گوییم باید شورا باشد برای جلوگیری از همین مسائل است. به نظر من شورای سیاستگذاری جشنواره باید عذرخواهی کند و جایزه را پس بگیرد. اگر شورای جشنواره عذرخواهی کند اعتبارش هزار پله بالاتر می‌رود چراکه به اشتباه خودشان پی برده‌اند. این مسائل بسیار مهم است و این شرافت هنری است.
از «آنِ خودسازی» فقط وظیفه ماست!
اژدری: نمی‌دانم چرا ما هنرمند مولف در کشورمان نداریم تا خارجی‌ها آثار ما را از آنِ خود کنند. «از آنِ خودسازی» گویا فقط وظیفه ماست و ما باید از خلاقیت آن ور آبها بهره‌مند شویم.
نبود شاخص در هنر فاجعه است
زنده‌روح: فاجعه است که در وضعیت فعلی در هنر معاصر ما موضوع شاخصی وجود ندارد. فاجعه است که هر چیز خوبی که در این کشور تولید می‌شود در خارج از کشور فروخته می‌شود. ما چرا فکر می‌کنیم باید سنگ‌های تخت جمشید را باید حفظ کنیم البته آن هم باید حفظ شود اما اثر هنری از کشور ما خارج می‌شود. فاجعه است که در کشورمان اتفاقات عجیب و غریب را نمی‌بینیم. بزرگترین اتفاق هنری در حوزه تجسمی جشنواره فجر است، چه کار شاخصی در این جشنواره‌ها ارائه شده است؟
اثر فاخری که انتخاب می‌کنیم؛ کپی است
چند هنرمند درجه یک عکاسی داریم که در دنیا شناخته شده باشند ما در مقطعی گیر کرده‌ایم که تولید اثر هنری خوب نداریم این بستر را ارشاد باید بوجود آورد و ما انجمنهای تخصصی نیز برای ایجاد این بستر به وزارت ارشاد کمک کنیم.
در دوران فوبیسم زندگی و هنر ترس زندگی می‌کنیم
ما در دوران فوبیسم زندگی و هنر ترس زندگی می‌کنیم. در هر نمایشگاهی که می‌رویم در آثار آن نمایشگاه نه امید هست و نه آینده‌نگری و نه امید به آینده. وزارت ارشاد باید بستر شادابی و نشاط را بوجود آورد. ما انجمن‌ها هم کمک می‌کنیم اما تاوقتی این بستر ایجاد نشده، باید بپذیریم که اثر فاخر در این کشور تولید نمی‌شود و اثر فاخری هم که انتخاب می‌کنیم کپی است.
چرا هنرمندان حضور خودجوش در جشنواره‌ها ندارند و نمایندگانی از انجمن تجسمی در آنها بر داوری‌ها نظارت نمی‌کنند؟
جشنواره تجسمی هدف مشخصی ندارد
مظفری: دی ماه دو سال پیش از انجمن ما دعوت کردند تا با جشنواره همکاری کنیم اما انجمن قبول نکرد چراکه تا برگزاری جشنواره زمانی نمانده بود، سال گذشته نیز کمتر از یک ماه به برگزاری جشنواره از انجمن خواستند تا در جشنواره همکاری داشته باشد که باز هم انجمن قبول نکرد. آنها از انجمن نمی‌خواهند تا در سیاستگذاری جشنواره کمک کند بلکه می‌خواهند در اجرا به آنها کمک شود. امسال نیز آقای حقیقت‌شناس که دوست عزیز من هم است با من و چند هنرمند دیگر تماس گرفتند و از ما خواستند تا داوری آثار را برعهده بگیریم. به نظر من با چند داور هم این مشکلات حل نمی‌شود چراکه در ابتدا باید هدف جشنواره فجر مشخص باشد.
معذرتخواهی اعتبار برای جشنواره بود
گلستان : بازهم معتقدم پس دادن جایزه و معذرتخواهی اعتباری برای جشنواره است.
ما در حوزه سیاست و اقتصاد یقه سفیدها و نوکیسه‌ها را داریم که بستر آن معمولا در دامن صاحبان قدرت و نفوذ باز است. به تازگی صفت نوکیسه‌گی لابه‌لای هنرمندان هم نفوذ کرده. شما با این پدیده چقدر آشنا هستید؟
بروز هنرمندان نوکیسه موضوع عجیبی نیست
اژدری: در جامعه‌ای که ساختار ندارد و متزلزل است و بنیادهای فرهنگی و ارزش‌های آن جابجا شده باید منتظر هر اتفاقی بود. ما در حوزه پزشکی و بهداشت هم افراد نوکیسه داریم و پزشکانی داریم که عمل نادرست انجام می‌دهند. از این اتفاقات در همه حوزه‌ها رخ می‌دهد در حوزه هنر هم ممکن است این اتفاق بیفتد و هنرمند هم مانند همه افراد جامعه متاثر از شرایطی است که در آن جامعه جاری است. این نابسامانی‌ها در همه حوزه‌ها دیده می‌شود و ممکن است در حوزه فرهنگ هم این بی‌قوارگی‌ها اتفاق بیفتد و اصلا چیز عجیبی نیست.
گالری‌دار نوکیسه بیش از هنرمند نوکیسه داریم
ارشاد میخواهد زیرمجموعه شیک و بزرگ داشته باشد
گلستان: هنرمند نوکیسه خیلی کمتر از گالری‌دار نوکیسه است و الان وزارت ارشاد به گالری‌هایی که فضاهای بزرگ دارند و پول دارند بدون توجه به اینکه این فرد چه اطلاعی درباره هنر دارد؛ مجوز گالری می‌دهد. پول و فضای بزرگ و زیبا ملاکی برای اداره یک گالری نیست و کسانی که در این فضاها نمایشگاه برگزار کرده‌اند همه شاکی هستند چراکه با هنرمند بد برخورد می‌شود و هنرمند را تحقیر می‌کنند یا اینکه آثار بی‌کیفیت نمایش می‌دهند و در بیشتر موارد از برگزاری گالری عصبانی می‌شوند. در این موضوع وزارت ارشاد و مرکز هنرهای تجسمی مقصر است چراکه میخواهد زیرمجموعه شیک و بزرگ داشته باشد و میخواهد به نفع خود از این گالری‌ها استفاده کند که این موضوع درست نیست و نشان از یک سیستم خراب دارد. من شخصا هنرمند نوکیسه نمی‌شناسم اما گالری‌دار نوکیسه این روزها خیلی زیاد شده‌اند.
