امیرعلی نبویان:
جای اسطورههای ژانر وحشت در تئاتر است
امیرعلی نبویان گفت: جای اسطورههای ژانر وحشت در تئاتر است؛ چون در تئاتر قراردادها بهراحتی با مخاطب بسته میشود اما ژانر وحشت در سینمای ایران ژانری زمینخورده است.
امیر علی نبویان در همین رابطه گفت: اگر متن فرد دیگری بود، هیچگاه به خودم این جسارت را نمیدادم که بهکارگردانی تئاتر ورود کنم اما چون نمایشنامه «ریش فیدل، غبغب مرکل» را از هرکسی بهتر میشناسم، سعی کردم کارگردانی را با این اثر آغاز کنم و همین نویسنده اثر بودن به من جسارت داد تا در جهت با کیفیتتر ارائه دادن تجربه نخستینام، قدمهای محکمتری بردارم.
او با بیان اینکه "ریش فیدل غبغب مرکل"، یک نمایش ایرانی است گفت: یکی از ویژگیهای نمایش ما موزیکال و مسجع بودن آن است؛ و همین مهم بودن کلام به عنوان عنصری تأثیرگذار، کارگردانی پیچیدهای را نمیطلبید و به کسی نیاز داشت که کارگردانی نکند، بنابراین خودم سکان را به دست گرفتم، اما فقط بازیگردانی کردم.
نبویان با بیان اینکه نمایش ما اثری است بر اساس «نمایش ایرانی» شامل تعزیه و تخته حوضی؛ که همین موضوع نیز تکلیف مرا در ارائه میزانسن، روشن میکرد، گفت: این نمایش وامدار تمام آن چیزهایی است که در تاریخ نمایش ایرانی وجود داشته است. این دیدگاه، در طراحیصحنه هم بهچشم میخورد؛ بهعنوان مثال سکویی که روی صحنه وجود دارد، در تعزیه، نمایش تختحوضی و... نیز وجود دارد و حضور این سکو، نوعی نشانه است.
نبویان درباره چگونگی انتخاب بازیگران «ریش فیدل غبغب مرکل» گفت: بازیگران نمایشم دو دسته اند. یک دسته آنهایی که در درجه اول نوازنده اند و فضای نمایش می طلبید که بازیگر باشند و البته تجربه بازی روی صحنه را داشته باشند؛ به همین دلیل به سراغ چنین بازیگرانی رفتم که چنین ویژگی هایی داشتند؛ و دسته دوم بازیگرانی که پیشینه تئاتری ایرانی دارند و این گونه از تئاتر رامی شناسند؛ هنرمندانی مثل سپند امیرسلیمانی که بازیگری ویژگی ژنیکی خانوادگیشان است یا هدایت هاشمی که پیشینه پر رنگی در این زمینه دارد و مانند دیگر اعضای گروه با تجربه تئاتر است.
نبویان درباره حضور بازیگران از جنسهای مختلف در نمایش «ریش فیدل، غبغب مرکل» گفت: بهار نوروزپور؛ همسر من، موزیسین است. بهرنگ بقایی و روزبه مهر از دوستان بهار بودند و از مدتها قبل به من معرفی شدند. برای نقش صیاد، مطرب و راوی، نیاز به افرادی داشتیم که در وهله اول موزیسین باشند و تجربه بازیگری نیز داشته باشند. صیاد؛ پردهخوانی و نقالی را برعهده دارد، در برخی از صحنهها معرکهگیری میکند. حتی در بخشهایی صدای تعزیه را میشنویم که کار روزبه است.
او ادامه داد: متاسفانه در تئاتر چنین افرادی بسیار کم هستند. روزبه و بهرنگ سابقه تئاتر کار کردن را داشتهاند اما وجه موزیسین بودن آنها برای ما بیشتر اهمیت داشت. درباره باقی بازیگران باید بگویم که هدایت هاشمی و گروه «پاپتیها» سالهایسال است که در حوزه نمایش ایرانی فعالیت میکنند. اعضای این گروه این کار را بهخوبی میشناسند. درنتیجه دردسر و مشکلی برای جفتوجور کردن بازیگران بهظاهر متفرق از هم نداشتیم.
این نویسنده، با بیان اینکه در تاریخ ادبیات داستانی ما اسطورههای زیادی وجود دارند گفت: سینمای ما نتوانسته چندان به این مسئله بپردازد. اگر اشتباه نکنم در تمام طول تاریخ سینمای ایران، یک فیلم بهنام «آل» بهکارگردانی بهرام بهرامیان ساخته شده است که به این موضوع میپردازد. فیلمنامهنویس اولیه «آل» بهرام عظیمی بود.
نبویان ادامه داد: چندان به این ماجرا پرداخته نشد که این اتفاق، دو دلیل مهم دارد؛ یکی اینکه ژانر وحشت در سینمای ایران ژانری زمینخورده است و درثانی خلق چنین فانتزیای در سینما نیازمند اسپشآلافکتی است که بهلحاظ تکنیکی برای ما گران است. احساس کردم جای این اسطورهها در تئاتر است؛ چون در تئاتر قراردادها بهراحتی با مخاطب بسته میشود. مخاطب فرزین محدث را که تاکنون صدها بار روی صحنه دیده است اما وقتی سر او را میتراشیم و یک کاکل روی سرش میگذاریم و میگوییم، لولو است، بهراحتی میپذیرد اما در سینما این اتفاق بسیار دشوار میافتد حتی ژانر کودک ما در ارائه این اسطورهها موفق نبوده است.
این نویسنده در پایان خاطر نشان کرد:«ریش فیدل، غبغب مرکل» نمایشی با دیالوگهای موزون است. میتوان این نمایش را موزیکال دانست. دوستانی که با این ذهنیت وارد سالن تئاتر میشوند، از این نمایش بدشان نخواهد آمد. از مخاطبان تئاتر دعوت میکنم نمایش ما را ببینند و اگر از آن خوششان آمد، به دوستان دیگرشان دیدن این نمایش را پیشنهاد کنند.
«ریش فیدل غبغب مرکل» قصهی شبی از همین شبها یک لولو به دهی در ناکجا میرود و دست به سرقت میزند. فردای آن شب، اهل ده در مییابند که هرچه از آنها دزدیده شده عاریه بوده و آنها فقط ادعای مالکیت داشتهاند. در این بین پسر کدخدا هم مفقود شده است.
نمایش «ریش فیدل غبغب مرکل» به نویسندگی و کارگردانی امیر علی نبویان با بازی مسعود کرامتی، هدایت هاشمی، سپند امیر سلیمانی، بهرنگ بقایی، رامونا شاه، فرزین محدث، روزبه مهر، مهشید ناصری، بهار نوروزپور، مهشید ناصری، بهار نوروزپور در تماشاخانه پالیز، سالن شماره یک، رأس ساعت 19:00 به روی صحنه می رود و تا 27 اسفندماه اجرا دارد.