متعهد‌ترین سینما به منافع ملی هالیوود است/اگر امروز «گاو» به ارشاد بیاید؛ رد می‌شود
همایون اسعدیان با اشاره به فیلم «گاو» توضیح داد: در جلسه شورای پروانه ساخت گفتم تنها فیلمی که باعث شد سینمای ایران مجوز کار بگیرد فیلم «گاو» مهرجویی بود اما ما شرایط را به گونه‌ای کردیم که اگر امروز این فیلم به وزارت ارشاد بیاید رد می‌شود.
به گزارش ایلنا، برنامه «چشم شب روشن» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی، با اجرای محمد صالح علا، با حضور اکبر نبوی کار‌شناس و منتقد سینما چهارشنبه ۲۲ دی ماه، میزبان همایون اسعدیان کارگردان و فیلمساز بود.
اکبر نبوی با بیان اینکه سینما امروز مانند یک جوان ۳۴ ساله است که برای آن برنامه ریزی صورت گرفته، گفت: همه تلاش کردند به شکلی از سینما مراقبت کنند تا بتواند به مسیر خود ادامه دهد، به اندوخته‌های فرهنگی آن اضافه شود و امروز به رغم انتقاد‌ها به آن افتخار می‌کنیم. از نظر شما اکنون در چه وضعیتی هستیم و آیا این مراقبت‌ها به جایی رسیده که احساس بیم نسبت به سینما نداشته باشیم؟
به این سینما افتخار می‌کنم
اسعدیان با اشاره به اینکه من نیز به این سینما افتخار می‌کنم، افزود: ما بیش از هزار جایزه بین المللی را در کارنامه خود داریم و کشور‌ها به رغم اینکه ممکن است فیلم‌ها مخالف آن‌ها باشد، حاضرند بهای بسیاری برای این آثار بپردازند و همین که پرچم جشنواره‌شان با این فیلم‌ها بالا می‌رود، مایه افتخار است.
تعطیل نشدن سینما بعد از انقلاب را مدیون امام (ره) هستیم
وی ادامه داد: بسیاری تصور می‌کردند سینمای بعد از انقلاب تعطیل شود و ما مدیون این جمله امام خمینی (ره) هستیم که ما با سینما مخالف نیستیم بلکه با فحشا مخالفیم. این باعث شد عده‌ای از فیلمسازان قبل از انقلاب که می‌خواستند بعد از آن در سینما فعالیت داشته باشند و عده‌ای از مسئولان جدید دلبسته فرهنگ آمدند سینما را راه اندازی کردند. پس از آن نوعی از سینمای جدید در انقلاب متولد شد.
مسئولان فکر می‌کنند تمام وظایف فرهنگی را باید سینما انجام دهد
کارگردان فیلم «طلا و مس» با بیان اینکه مشکل از توقعات شروع شد، یادآوری کرد: تمام مسئولان باری را بر شانه سینما می‌گذارند که اساسا سینما تحمل آن را ندارد؛ یعنی انگار تمام وظایف فرهنگی را باید سینما انجام دهد. وقتی گله مندیم چرا اخلاقیات در جامعه سیر نزولی دارد؛ هیچکس بررسی نمی‌کند که مساجد و آموزش و پرورش در این رابطه چه کاری انجام داده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: به محض اینکه در سخنان رهبر انقلاب درخصوص لاابالی‌گری فرهنگی صحبت می‌شود، همه منتظرند که نوک پیکان را به سمت سینما بچرخانند. انگار یادمان رفته که بخشی از سینما سرگرمی است مردم بسیاری اوقات به سینما می‌آیند که دوساعت بخندند اما دیدگاه ما بیشتر آموزشی است.
اسعدیان افزود: اگر فکر کنیم مسئول بی‌فرهنگی تنها سینماست، فکر می‌کنیم سینما یک وسیله تبلیغی برای بیان چیزی است که برای ما ارزش دارد. به فرض اینکه سینما یک وسیله تبلیغی باشد و تریبونی برای بیان عقاید دولت در نظر گرفته شود، سینما به تنهایی نمی‌تواند چنین کاری انجام دهد و بی‌اثر است و هیچ فیلمی نمی‌تواند خللی در پایه‌های یک نظام ایجاد کند.
کسانی که می‌گویند فیلمی پایه‌های نظام را متزلزل کرده است، نمی‌دانند چه توهینی به نظام می‌کنند
کارگردان فیلم «بوسیدن روی ماه» ادامه داد: کسانی که می‌گویند فیلمی پایه‌های نظام را متزلزل کرده است، نمی‌دانند چه توهینی به نظام می‌کنند. در هر دو سوی قضیه نظام‌های کمونیستی و معمولی این دیدگاه شکست می‌خورد.
متعهد‌ترین سینما به آرمان‌ها و منافع ملی هالیوود است
اکبر نبوی یادآوری کرد: معتقدم متعهد‌ترین سینما به آرمان‌ها و منافع ملی که شوروی سابق به گرد پای آن نمی‌رسید، هالیوود است اما مناسباتی آنجا شکل گرفته که بهم پیوستگی‌ها اتفاق افتاد و هالیوود شکل گرفت.
اسعدیان در این رابطه عنوان کرد: اصولی در نظام هالیوود وجود دارد که نباید خدشه دار شود و خانواده و پرچم کشور اصل است. آن‌ها فیلم‌های فراوانی درباره خانواده و بچه‌ها دارند و انتقاد به رئیس جمهوری اصل و کابوس نیست بلکه اصل احترام به خانواده و حراست از بچه هاست. معتقدند انتقاد به اف بی‌آی مشکلی ایجاد نمی‌کند چون کابوس آمریکایی محسوب نمی‌شود.
شرایط به گونه‌ای شده که اگر امروز «گاو» به وزارت ارشاد بیاید رد می‌شود
کارگردان فیلم «شب روباه» با اشاره به فیلم «گاو» توضیح داد: در جلسه شورای پروانه ساخت گفتم تنها فیلمی که باعث شد سینمای ایران مجوز کار بگیرد فیلم «گاو» مهرجویی بود اما ما شرایط را به گونه‌ای کردیم که اگر امروز این فیلم به وزارت ارشاد بیاید رد می‌شود.
وی ادامه داد: ما در حال وسیع کردن این دایره بر اساس سلیقه شخصی هستیم. انگار خط قرمز‌ها را نظام نمی‌گذارد بلکه تک تک ما در حال وضع کردن این خط قرمز‌ها هستیم. در حقیقت اجتهاد و تعابیر شخصی داریم و فکر می‌کنیم یک تنه حافظ مال و ناموس مردم هستیم. ما بار روی دوش سینما را با این کار‌ها زیاد کردیم و هر اتفاقی که در جامعه می‌افتد و بی‌اخلاقی صورت می‌گیرد، فکر می‌کنیم مسئول آن سینماست.
مساجد چه کاری انجام داده‌اند؟
اسعدیان در ادامه با بیان اینکه نمی‌دانم آیا در ادامه می‌توانم بپرسم که اگر سینما باعث رقم خوردن این اتفاقات شده، مساجد چه کاری انجام داده‌اند، افزود: در جشنواره‌ای مربوط به روحانیت با یکی از دوستان همین بحث را داشتم که شما چه کاری انجام داده‌اید و چرا ما را مورد عتاب قرار می‌دهید.
کارگردان فیلم «نیش» یادآور شد: شرایط اجتماعی و جهانی به گونه‌ای است که می‌توانید کنترل وسیع داشته باشید. وارد کننده نگاتیو و تجهیزات، بنیاد سینمایی فارابی بود که حتی بودجه را از آنجا می‌گرفتیم که این باعث می‌شد به طور خود به خود بتوانند ما را کنترل کنند در همان مقطع هم اعتراض‌هایی در خصوص این کنترل وجود داشت. امکان مقیدکردن هنر به این شکل وجود ندارد و باید برای آن بسترسازی صورت بگیرد.
وی با اشاره به اینکه درک ما از زمانه در زمینه سینما اهمیت دارد، عنوان کرد: در دهه ۶۰ سینما راه اندازی شد؛ یعنی عده‌ای مسئول و فیلمساز دلسوز آمدند و سینمای ایران را راه اندازی کردند؛ چون حاکمیت علاقمند به حضور سینما بود، حمایت می‌کرد و یارانه می‌داد و فیلم‌ها ارزان ساخته می‌شد. از این طریق حاکمیت می‌توانست دیدگاه‌های خود را در سینما اعمال کند اما به تدریج زمانه تغییر کرد و مجبور به بازسازی فضا شدیم.
اسعدیان افزود: ما با انفجار تکنولوژی و تصویربرداری اچ دی و از بین رفتن نگاتیو روبرو شدیم و این تحولات در تمام رشته‌های هنری اتفاق افتاد. در کنار این تحولات خیل بزرگی از جوانان علاقمند نیز وارد سینما شدند.
مسئولان همچنان با ساختار ۲۰ سال پیش کار می‌کنند
این فیلمساز بیان کرد: حضور انبوه جوانان علاقمند و انفجار تکنولوژی نوعی سونامی ایجاد کرده است اما مسئولان همچنان با ساختار ۲۰ سال پیش در آن کار می‌کنند. هنوز مکانیزم شورای پروانه ساخت مربوط به ۲۰ سال پیش است و تنها دیدگاه‌ها کمی باز‌تر شده اما مکانیزم همان است.
وی افزود: این انفجار تکنولوژی به گونه‌ای است که افراد همسن من متوجه آن نشده‌اند اما نسل جوان که با آن بزرگ شده‌اند در حال آوردن این سونامی همراه خود هستند. ما برای این سونامی برنامه‌ریزی نکردیم؛ بلکه روی مدل‌های سابق خود پافشاری می‌کنیم. خودمان برای آن طرفی‌ها خوراک تهیه کنیم و ممکن است فیلمی زیرزمینی تهیه کنیم که ارزش زیادی ندارد اما ارزش سیاسی برای جریانات دارد.
با تغییر قانون و افزایش سعه‌صدر، تعبیر درستی از منافع ملی داشته باشیم
اسعدیان یادآوری کرد: لازمه این کار‌ها تغییر قانون است که سعه صدر خود را در آن افزایش دهیم و تعبیر درستی از منافع ملی داشته باشیم و به‌طور واقع بینانه به باری که روی دوش سینما می‌گذاریم، فکر کنیم.
این فیلمساز در خصوص اینکه چرا خانواده سینما برای آینده خود برنامه ریزی نمی‌کند، گفت: به طور طبیعی وظیفه خانه سینما این است که به طور بلند مدت به مسائل نگاه کند و با داشتن استراتژی هشداردهنده باشد و لازمه این موضوع امنیتی است که دولتمردان برای آن فراهم می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: منوچهر شاهسواری جمله زیبایی دارد که ارزش کشور‌ها در تمام دنیا به سینمای آن‌ها سنجیده می‌شود. اگر این سینما را کوچک و حقیر کردیم و دیدگاه ژورنالیستی داشتیم (همه درباره داعش و بهار عربی) فیلم بسازند، فایده‌ای ندارد.
اسعدیان تصریح کرد: اگر حافظ و سعدی و شکسپیر می‌مانند به این دلیل است که از مسائل عام انسانی صحبت می‌کنند نه مسائل دیگر. هر‌گاه این آثار خاصیت خود را از دست بدهند، تبدیل به یک اثر تاریخی می‌شود. ما متخصص این هستیم که هنر صنعت سینما را به یک اثر روزمره مثل روزنامه نزدیک کنیم.
جشنواره فجر را به یک دورهمی تبدیل کرده‌ایم
کارگردان «یک روز به‌خصوص» درباره جشنواره فجر نیز اظهار کرد: ما هر سال جشنواره فجر را به یک دورهمی تبدیل کردیم و امسال ۳۳ فیلم داریم و اگر بگوییم امسال جشنواره فجر ۳۰ فیلم خوب داریم، می‌گویم معجزه صورت گرفته است. اگر از بین ۳۰ فیلم ۲۰ فیلم انتخاب می‌شد، رقابت معنا پیدا می‌کرد.
«چشم شب روشن» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی، با اجرای محمد صالح علا شنبه تا چهارشنبه هر شب ساعت ۲۳ از شبکه چهار سیما روی آنتن می‌رود.