دولت و نماینده‌هایش خودشان می‌برند و می‌دوزند/همه اختیارات دست ارشاد است/هنرمندان فقط می‌توانند بیانیه بدهند
کم‌کم باید شاهد اتفاقات ناخوشایند برای موزه‌ها باشیم. مانند اتفاقی که برای موزه گلستان افتاد و رییس موزه تصمیم می‌گیرد مجسمه‌های مومی از ناصرالدین‌شاه و کمال‌الملک ساخته شود که بسیار مضحک است. قطعا اگر هیات امنا باشد؛ این تصمیم‌ها مورد جرح و تعدیل قرار می‌گیرند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، از ابتدای سال ۹۵ با اعلام خبر واگذاری موزه هنرهای معاصر به بنیاد رودکی تا امروز که مسئله ارسال آثار همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، موزه هنرهای معاصر تهران به محلی پرچالش برای هنرمندان تجسمی تبدیل و باعث شده دیگر اتفاقات این مکان؛ تحت‌الشعاع خبرهای اخیر قرار بگیرند.
در سال ۱۳۵۶ که اساسنامه موزه هنرهای معاصر تدوین شد؛ قرار بود چهره‌هایی از هنرمندان هم در جمع هیات امنای موزه حضور داشته و با انتخاب مدیر موزه؛ بر عملکرد آن نظارت داشته باشند. این مسئله بعد از انقلاب به کلی به فراموشی سپرده شد و از آن پس؛ موزه به یکی از واحدهای معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تبدیل و کاهش منزلت پیدا کرد و تصمیم بر آن شد که رئیس آن نیز توسط همین معاونت تعیین شود.
آیدین آغداشلو درباره حضور یک شورایی متشکل از هنرمندان انجمن‌های تجسمی، هنرمندان مستقل، گالری‌داران درکنار اعضای دولتی هیات امنای موزه هنرهای معاصر و دلایل اجرایی نشدن این طرح به خبرنگار ایلنا گفت: موزه هنرهای معاصر و برخی از موزه‌های کشور هیات امنا داشتند که بعدها به فراموشی سپرده شد. البته هنوز هم این روال در بعضی از موزه‌ها دنبال می‌شود. درواقع رسیدن به چنین ترکیبی از هیات امنا؛ آن را از حالت رسمی دولتی خارج و مردمی‌تر می‌کرد و این از سیاست‌های موزه هنرهای معاصر هم بود که عملی نشد.
اگر موزه هنرهای معاصر هیات امنا داشت بسیاری از جنجال‌های اخیر به وجود نمی‌آمد
او با بیان این مطلب که هیات امنای موزه هنرهای معاصر باید از افرادی بیطرف تشکیل شود، گفت: اگر هیات امنایی در موزه وجود داشت قطعا بسیاری از جنجال‌های اخیر و غیرضروری حتی در همین اواخر به وجود نمی‌آمد. البته این مسئله در اساسنامه موزه هنرهای معاصر در بدو تاسیس پیش‌بینی شده بود و هیات امنا نیز تا مدتی فعال بود.
ساختار موزه‌های ما بر مبنای انتصاب است؛ انتخاب در آن نقشی ندارد
این هنرمند در ادامه گفت: امروز نیز ساختار موزه‌های ما بر مبنای انتصاب است که انتخاب در آن هیچ نقشی ندارد. در این حالت؛ طبیعتا رئیس موزه؛ حکم خود را از مسئول بالاتر و درنهایت از وزیر گرفته و بنابراین اداره موزه‌ها در ایران بر مبنای زیرساخت‌های وزارتی شکل می‌گیرد.
رویارویی تمام قد اهالی هنر با دستگاه دولت
این هنرمند تصریح کرد: اگر به این موضوع توجه می‌شد که اهالی فرهنگ از طریق شورا یا هیات امنا در تصمیم‌گیری‌های عمده این حوزه خود را محق می‌دانند؛ دیگر مشکلاتی از این دست ایجاد نمی‌شد. درحالیکه امروز مسائل مربوط به موزه به رویارویی تمام قد اهالی هنر با دستگاه دولت منجر شده است و این اصلا موضوع مفیدی نیست. البته اتفاقاتی که در حال حاضر در جامعه تجسمی وجود دارد؛ جدید نیستند. در گذشته نیز در زمان برگزاری بی‌ینال نقاشی؛ مانند هر بی‌ینال دیگری؛ این اتفاق با مشارکت و تعامل با انجمن‌های صنفی هنری انجام می‌شد اما در یک دوره؛ رویارویی‌ها چنان بالا گرفت که امر بی‌ینال از بین رفت.
رویارویی هنرمندان و موزه نه مصلحت است نه به نفع جامعه هنری
آغداشلو خاطرنشان کرد: رویارویی هنرمندان با مسئولان موزه نه به مصلحت و به نفع جامعه‌ی هنر و فرهنگ کشور نیست اما متاسفانه بنای این رویارویی گذاشته شده و همچنان ادامه دارد.
هنرمندان فقط با بیانیه مشکلات خود را مطرح می‌کنند
وی افزود: در گذشته با مذاکراتی که با هنرمندان صورت می‌گرفت؛ این مسائل مطرح و برطرف شد اما امروز هنرمندان فقط با اعلام‌های بیانیه‌‌ای مشکلات و مسائل خود را مطرح می‌کنند و البته این حق آن‌هاست که در این باره اظهار نظر کنند.
همه اختیارات دست ارشاد است
او با تاکید براینکه در ساختار اولیه موزه هنرهای معاصر مبنای رسمی این بود که هیات امنا؛ رئیس موزه را انتخاب کند، اظهار کرد: سال‌هاست که این ترکیب از یاد رفته و مغفول مانده و در ترکیب جدید همه اختیارات در دست وزارت ارشاد است و رییس موزه نیز بخشی از این ساختار کلی است. همانطور که در دیگر بخش‌های دولتی کارگزاران دولت کمتر به مردم یا اصناف پاسخگو هستند در موزه نیز همان حکم و قانون اجرا می‌شود.
باوجود هیات امنا بار بزرگی از دوش دولت برداشته می‌شود
این هنرمند با بیان اینکه امروز به دلیل عدم استفاده از نظرات کارشناسان و هنرمندان رویارویی موزه و هنرمندان به بهانه‌های مختلفی انجام می‌شود، گفت: موضوع ارسال آثار موزه به اروپا که امروز به یک معضل بین هنرمندان و کارگزاران موزه تبدیل شده؛ در گذشته نیز صورت می‌گرفت و ما آن روزها و در جریان پروژه «هفت هزار سال هنر ایران»؛ بیش از ۲۰۰ اثر در زمینه‌های مختلف هنری به خارج از کشور ارسال کردیم که ارزش آن اشیاء به مراتب بیشتر از آثاری است که امروز قرار است به آلمان و ایتالیا ارسال شود.
برای کمتر شدن رویارویی بین هنرمندان و دولت موزه‌ها باید هیات‌امنا داشته باشند
او تاکید کرد: قطعا امروز برای کمتر شدن رویارویی بین هنرمندان؛ باید شورا یا هیات‌امنایی برای موزه انتخاب شود که نمایندگانی از انجمن هنرمندان نقاش، هنرمندان مستقل و چند نفر از طرف دولت در آن حضور داشته باشند تا با هم تعامل کنند. به این صورت بار بسیار بزرگی از دوش دولت برداشته می‌شود و این به نفع جامعه هنری است.
در گذشته تنش نبود امروز هر بهانه‌ای جرقه‌ای‌ست برای شعله‌ور شدن
این هنرمند با اشاره به اینکه در طول ده سال گذشته موزه با همین روش اداره شده، اضافه کرد: در دولت گذشته اگر قرار بود اثری به خارج از کشور ارسال شود از کسی پرسش نمی‌شد و هر تصمیمی که می‌خواستند گرفته می‌شد اما میزان این تنش در این دوره بیشتر شده و هر بهانه‌ای جرقه‌ای‌ست برای شعله‌ور شدن آن. چراکه هنرمندان به‌عنوان کارشناس این حوزه؛ می‌خواهند نظرات‌شان مورد توجه و استفاده قرار گیرد.
هیات امنا باید بتواند پرسشگر و پاسخگو باشد
آغداشلو تاکید کرد: اگر قرار هم است شورایی تشکیل شود باید به صورتی باشد که نظرات و مشاوره‌های آن مورد استفاده قرار بگیرد نه اینکه عده‌ای را دورهم جمع کنند و از آن‌ها نظرخواهی شود اما در پایان هر کاری که خواستند بدون درنظرگرفتن نظرات آن شورا انجام دهند. پس مهمترین موضوع این است که اگر شورایی تشکیل می‌شود حق رای داشته باشد و بتواند پرسشگر و پاسخگو باشد.
دولت و نماینده‌هایش خودشان می‌برند و می‌دوزند و قدرت را بین خودشان تقسیم می‌کنند
او با بیان اینکه دولت هیات امنا را رقیب خود می‌داند، گفت: متاسفانه دستگاه دولتی هیات امنا را رقیب مزاحمی برای تصمیم‌گیری‌های خود می‌داند و در بعضی مواقع نیز تصور می‌شود هیات امنا از چم و خم‌های اداری اطلاعی ندارد. در این صورت چاره‌ای جز این نیست که دولت و نماینده‌هایش خودشان ببرند و بدوزند و پاسخگوی افکار عمومی و هنرمندان نباشند و قدرت تصمیم‌گیری را بین خودشان تقسیم کنند.
هیات امنا نباید چرخ پنجم درشکه باشد
او اظهار کرد: ما همیشه عادت داریم کسانی که موافق‌مان نیستند را به عنوان چرخ پنجم درشکه درنظر بگیریم یعنی حضور دارند اما هیچ دخالتی در اصل ندارند درحالیکه اگر قرار است هیات امنایی باشد باید سالم بوده و رسمیت داشته باشد و از طرف همه گروه‌های هنری مورد تایید قرار گیرد. در این صورت هر تصمیمی بگیرد باید آن تصمیم عملی شود.
آغداشلو با بیان اینکه مسئله هیات امنا یا شورا نباید برای کارگزاران دولتی موزه ناگوار باشد، گفت: موزه‌های بزرگ دنیا مانند متروپلی‌تن، آرمیتاژ، لوور و ... به وسیله هیات امنا اداره می‌شوند و این مسئله اصلا عجیب و غریب نیست و اگر غیر از این باشد؛ باید تعجب کرد.
تصمیم مضحک رئیس موزه گلستان برای ساخت مجسمه‌های مومی از ناصرالدین‌شاه و کمال‌الملک
او با بیان اینکه سال‌هاست به موزه گلستان نرفته است، تاکید کرد: حضور هیات امنا در موزه‌ها بسیار ضروری‌ست چراکه عدم حضور آن‌ها باعث می‌شود کم‌کم شاهد اتفاقات ناخوشایندی برای موزه‌های‌مان باشیم. مانند همان اتفاقی که امروز برای موزه گلستان افتاده است که به دلیل اعمال سلیقه شخصی یا بهتر بگویم با بدسلیقگی، رییس موزه تصمیم می‌گیرد مجسمه‌های مومی از ناصرالدین‌شاه و کمال‌الملک ساخته شود و در تالار برلیان قرار گیرد. این بسیار مضحک است. این مسئله نه تنها میراث‌فرهنگی و هنر ما را زیرسوال می‌برد بلکه نشان می‌دهد ما چه اندازه به سلیقه‌های شخصی اجازه می‌دهیم در امور موزه‌ها دخیل باشند.
نمایش اثر بدل و تقلبی واقعا جای تاسف دارد
این هنرمند افزود: ممکن است موزه‌ای نخواهد اثری را به نمایش بگذارد اما اینکه اثر بدل و تقلبی را در معرض نمایش قرار دهند؛ واقعا جای تاسف دارد. قطعا اگر هیات امنا باشد؛ این تصمیم‌ها مورد جرح و تعدیل قرار می‌گیرند.