"دوشان" تفکر قراردادی پروسۀ هنری و بازاریابی هنر را به چالش کشید

به گزارش خبرنگار ایلنا، مارسل دوشان در  ۲۸ ژوئیه ۱۸۸۷ در فرانسه متولد شد او در خانواده‌ای اهل فرهنگ و هنر رشد کرد. خواهر و برادران او نیز هنرمند بوده و خانه‌شان مملو از نقاشی‌های امیل نیکول پدربزرگ مادری‌اش بود.

او در کودکی به خواهرش سوزان بسیار نزدیک بود اما به همراه دو برادرش خانه را ترک کرد و در روان به مدرسه رفت. دو جایزه‌ای که در سالهای 1903 و 1094 برای نقاشی‌هایش گرفت او را برای هنرمند شدن مصمم‌تر کرد.

در مدرسه معلمش که بسیار سعی داشت شاگردانش را از امپرسیونیسم و پست امپرسیونیسم و دیگر جنبش‌های هنری آونگارد دور نگه دارد؛ به او نقاشی آکادمیک را آموخت.

اما دوشان بیشتر سبک برادرش ژاک ویلن را که سبکی سیال و برنده بود؛ تقلید می‌کرد. او در ۱۴ سالگی اولین فعالیت جدی هنری‌اش را آغاز کرد و نقاشی‌هایی با آبرنگ از سوزان در حالت‌های مختلف و در حال انجام کارهای گوناگون می‌کشید. در تابستان همان سال منظره‌هایی هم به سبک امپرسیونیست‌ها با رنگ و روغن نقاشی کرد.

دوشان به شیوهٔ سزان و فووها کارش را شروع کرد و سرانجام به مضمون‌های سمبولیستی روی آورد. او به برکت نفوذ برادرانش که هر دو ده سالی از او بزرگترند و قبلاً به جنبش پیشتاز پیوسته‌اند آثارش را نه فقط در سالن مستقلان بلکه همچنین مرتباً در سالن پاییز به نمایش گذاشت.

دوشان تفکر قراردادی درباره پروسۀ هنری و بازاریابی هنر را به چالش کشید. البته نه چندان با نوشتن مقاله بلکه با انجام فعالیت‌های خرابکارانه به عنوان اثر هنری و نامگذاری آن به نام‌های متناقض. دوشان به نسبت آثار هنری اندکی تولید کرده‌ اما در همین آثار اندک جنبش‌های هنری آوانگارد زمانۀ خود را به سرعت پیموده است.

او پیشگام راستین مدرنیسم پساکلاسیک است. تحول هنری مارسل دوشان که آندره برتون او را زیرک‌ترین هنرمند سدهٔ بیستم نامید؛ فقط در متن اوضاع هنری حاکم بر پاریس در واپسین دههٔ پیش از جنگ جهانی اول قابل فهم است. پس از جنجال‌هایی که با نمایش آثار کوربه، مانه و امپرسیونیست‌ها به پا شد، میان هنر رسمی که هنوز وامدار سنت آکادمی‌ها بود و کار هنرمندان جوان پیشرو که از این سنت روی گردانده و در جستجوی مضمون‌ها و وسایل جدید بازنمایی بودند، شکافی ژرف پدید آمد. با وجود این، زمانی که انقلابیون قبلی به خاطر دستاوردهایشان مورد توجه قرار می‌گرفتند، این عقیده در محافل هنری رواج می‌یافت که هر هنر پرمعنا و هدفمندی که سرانجام معیارهای «سلیقهٔ خوب» را می‌سازد، اصلاً نوآورانه و نقض‌کنندهٔ معیارهای حاکم است. به عبارت دیگر، راه افتخار؛ راه به سوی قلهٔ خدایان موزه‌ها؛ از هنر پیشتاز می‌گذرد.

بر اساس یک نظرسنجی هنری، کاسه توالت مارسل دوشان (duchamp fountain) تاثیرگذارترین اثر هنری مدرن دنیا در تمامی دوران نام گرفته‌است.

این نقاش فرانسوی‌ـ آمریکایی در 2 اکتبر 1968 در گذشت. او نقاش و مجسمه‌سازی بود که آثارش را بیشتر با سبک‌های دادائیسم و سوررئالیسم مرتیط می‌دانند. آثار دوشان در گسترش هنر غرب پس از جنگ جهانی اول تأثیرگذار بود.

منتقدان هنری درباره این هنرمند می‌گویند؛ نقاش مدرن بین دو نقطه نهایت زیسته است: مارسل‌دوشان از آن دسته نقاش‌هایی است که بزرگترین تاثیر را بر عصر ما گذاشته‌. آثار او نفی تصور مدرن از اثر است. در آثار دوشان فضا طی طریق می‌کند، آمیخته می‌شود و به اسبابی فلسفی و خنده‌آور تبدیل می‌گردد تاخیر را در مقابل جنبش می‌گذارد و استهزا را در مقابل تاخیر قرار می‌دهد.

از این هنرمند تابلویی با عنوان" بررسی شیشه (لیوان) بزرگ" در اندازه 13.5 x 21 cm در سال 1914 – 15 به تصویر کشیده است.