فیلمبرداری بیژن و منیژه از اجنه/ گفتند به ساحت جن توهین می‌شود

سعید دولتی در گفتگو با خبرنگار ایلنا؛ درباره این نمایش فانتزی گفت: درام نمایش روی شخصیت بیژن و منیژه می‌چرخد؛ زوج جوانی به واسطه خانه‌ای قدیمی که به ارث برده‌اند و در آن سکونت می‌کنند؛ کم‌کم متوجه می‌شوند این خانه جن دارد. قصه را بیژن و منیژه پیش می‌برند و جن‌ها به عنوان کاراکترهای کمکی به داد بیژن و منیژه می‌رسند.

او با بیان اینکه در متن اصلی نمایشنامه دو جن وجود داشت اما در کارگردانی به پنج جن افزایش پیدا کردند، گفت: در اواسط کار، یکی از جن‌ها از نمایش جدا می‌شود و با تعویض گریم، نقش جن‌گیر را بازی می‌کند.

دولتی با اشاره به اینکه «خیلی به جن، طوری که در افسانه‌ها آمده، نپرداختم چون تصویر مشخص و واضحی از جن در ذهن آدم‌ها نیست و هرکس تصویری خاص دارد» گفت: تصویری ذهنی که من براساس آن اجنه نمایش را طراحی کردم به واسطه طراحی لباس و طراحی فیگور، شکلی از جن را نشان می‌دهد که موجودی غیرارگانیگ است و هرچه هست، قطعا انسان نیست. درواقع نمایی کلی از جن را در این نمایش می‌بینیم.

این کارگردان تئاتر خاطرنشان کرد: تنها چیزی که سعی کردم به آن بپردازم تفکر آدم‌ها نسبت به جن بود؛ مسلم است که در وهله اول به هرکسی می‌گویی در خانه‌ات جن داری وحشت می‌کند. جن موجودی است که به دلیل غیرارگانیسم بودنش انسان‌ها از آن وحشت دارند درحالی‌که ما جن خوب و بد داریم. من سعی کردم به مخاطب بگویم که آدم‌ها نمی‌توانند با جن‌ها مقابله کنند.

او ادامه داد: جن‌ها هم موجوداتی هستند که بخواهیم یا نه، حضور دارند و در عالم هستی و کنار انسان‌ها با عمر طولانی زندگی می‌کنند اما قابل رویت نیستند؛ هرازگاهی می‌آیند و می‌روند. در دلپیچه سعی کردم به لحاظ تفکری این را در ذهن مخاطب به وجود بیاورم که جن موجود ترسناکی نیست. اگر با آن مقابله نکنی آن هم با تو کاری ندارد.

دولتی یادآور شد: با فضای فانتزی که در کار ایجاد شده این کاملا ملموس است و شخصیت‌ها در قالب همان کمدی تا جایی با جن مقابله می‌کنند اما در نهایت می‌پذیرند که نباید مبارزه کنند چون جن و انسان هریک زندگی خود را می‌کنند و می‌توانند مشکلی نداشته باشند، این انسان است که در حیطه خصوصی او وارد می‌شود و باعث آزار و اذیت آنها می‌شود.

این کارگردان تئاتر با اشاره به دلیل انتخاب این نمایشنامه گفت: اصولا نمایش‌های ایرانی را خیلی دوست دارم و سلیقه‌ام این نوع نمایشنامه‌هاست. از یک سال قبل که این متن به من معرفی شد دغدغه‌ام شد که آن را کار کنم، به خصوص که وارد فضاهای غیرارگانیک شده و بحث جن و انس را مطرح می‌کرد. خیلی قلقلکم داد که این حال‌وهوا را تجربه کنم.

دولتی ادامه داد: خود نمایشنامه کاملا کمدی بود و وقتی برای دریافت مجوز اجرا مراجعه کردیم؛ گفتند متن طوری نوشته شده که به ساحت جن و انس توهین می‌شود مگر اینکه کار را به سمت فانتزی ببرید و کاراکترها را کاریکاتور کنید. بنابراین مجبور شدیم در شکل اجرا، شخصیت‌ها را از کمدی صرف به سمت فانتزی ببریم و برای این کار از چاشنی حضور جن‌ها استفاده کردیم.

او با بیان اینکه در متن اصلی نمایشنامه اشاره‌ای به اینکه تماشاگر را به سمت ژانرهای وحشت ببرد لحاظ نشده، گفت: در شکل اجرایی متوجه شدم متن این فضا را می‌دهد که بتوانم از جن‌ها استفاده کنم که ابتدا تماشاگر وارد فضایی شود که از حضور جن‌ها وحشت کند و سپس با ارتباطی که شکل می‌گیرد تماشاگر با آنها رفیق شود و همراه آنها بخندد و زندگی کند.

دولتی با تاکید بر اینکه در «دلپیچه» بیژن و منیژه نقش‌های کلیدی قصه را شکل می‌دهند و جن‌ها تداوم می‌دهند به کار، با اشاره به شکل اجرایی نمایش گفت: خیلی سعی کردیم در شکل اجرا به سمت مینی‌مالیستی برویم و در وهله اول کاراکترها را به سمت فانتزی و کاریکاتورگونه بردیم که البته فقط در همین صورت هم می‌توانستیم مجوز اجرا بگیریم اما دیدم که چقدر به کار و حال و هوای آن هم کمک کرده است.

او با بیان اینکه «سعی نکردم صحنه‌پردازی آن چنانی داشته باشم و بیشتر روی طراحی فیگور و شخصیت‌پردازی متمرکز شدم» گفت: فضای قصه برای قدیم است اما من مدرن‌شان کردم. مثلا منیژه در جایی با گوشی موبایلش از جنی فیلم گرفته است. اجرا را به سمت مدرن برده‌ام؛ بیژن و منیژه مدرنی را در نمایش می بینید که مثل آنچه در افسانه‌ها از این دو شخصیت یاد می‌شود عاشق و معشوق هم هستند.

سیاوش ناظم، ثمر امین‌پور، وهاب امین‌الرعایا، سوگند فیروزی، محمدصادق اردوخانی، متین زرین‌نگار و سپهر شفیعی بازیگران نمایش «دلپیچه» هستند که براساس نمایشنامه اصغر گروسی توسط سعید دولتی کارگردانی شده و از 17 شهریور تا 10 مهر در موسسه فرهنگی- هنری همای سعادت روی صحنه است.