از حرف‌های پلکانی نمی‌توان شعر ساخت

فرهاد عابدینی (شاعر) با بیان اینکه هنر و ادبیات در این بحبوحه‌ای که ماشینیسم تمام ابعاد زندگی ما را اشغال کرده است؛ شاید نجات دهنده نباشد اما قطعاً تسکین‌ بخش است، به خبرنگار ایلنا گفت: هر اثر خوب می‌تواند در این پرآشوب، دست‌کم برای لحظاتی شما را به فکر فرو ببرد تا بیندیشید و از دنیای پیرامون جدا کند.

اینترنتی شدن، لذت هنر را کم کرده

او ادامه داد: شبکه‌های مجازی، این لذت را تا حد زیادی پایین آورده است. اینترنتی شدن هنر تا حد زیادی از لذت دیدن یک نقاشی در گالری؛ کم کرده است. خریدن یک کتاب شعر و خواندن آن، لذتی دوچندان دارد تا اینکه آن را در صفحات مجازی بخوانیم.

این شاعر با بیان اینکه متأسفانه شعر و ادبیات از سبد خانوار خارج شده، اظهار کرد: وجود شبکه‌های اجتماعی و وبلاگ‌ها، یک سیر طبیعی است. شما نمی‌توانید جلوی این مسأله بگیرید. دوره‌ای شده که هرکس برای خود یک رسانه دارد و دلنوشته‌های خود را منتشر می‌کند و وزارت ارشاد هم نمی‌تواند کنترلی روی این موضوع داشته باشد.

عابدینی افزود: منتشر کردن اشعار در این شبکه‌ها، کاری نیست که بتواند شاعر بسازد و نتیجه‌ای داشته باشد. ضربه‌ای که این مسئله وارد می‌کند این است که افراد زیادی که با شعر آشنایی چندانی ندارند، با دیدن این اشعار، به‌طور کلی از این هنر بیزار می‌شوند. متأسفانه اتفاق بدی است که هیچکس نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد یا دست‌کم بر آن نظارت کند.

وی ادامه داد: بسیاری از شعرهایی که در این شبکه‌ها می‌بینیم، در عرض چند دقیقه از ذهن پاک می‌شوند و ماندگاری ندارند. چیزی که جوانان و جامعه‌ی امروز باید بداند، این است که جامعه خودش اینگونه شعرها و شاعران را غربال می‌کند. ما در دهه‌ی 40 و 50 هم موج‌های ادبی مختلفی داشتیم که بسیاری از آن‌ها ماندگار نشدند.

موج‌تراشی کار بیهوده‌ای است

این شاعر در پاسخ به این سوال که وجود موج‌های ادبی چقدر می‌تواند فضا را برای پرورش و ظهور شاعران درست آماده کند، گفت: وجود موج‌های ادبی به کلی اتفاق خوبی است اما نباید برای ایجاد آن تلاش کرد. در واقع نباید موج تراشی کرد. باید شعر خوب گفته شود، این تلاش بی‌ثمری است که بخواهیم موج ادبی راه بیندازیم در صورتی که شعر خوبی سروده نمی‌شود.

او با اشاره به اینکه نباید در شعر دیواربندی وجود داشته باشد، بیان کرد: تنها باید شعر خوب مدنظر باشد، بدون هیچ دیواربندی. زنده‌یاد «نادر نادرپور» می‌گفت شعری که آگاهانه سروده شود، دیگر شعر نیست و با ارفاق می‌تواند یک نظم سست باشد. ایجاد موج‌های اینچنینی باعث می‌شود که شاعر برجسته شکل نگیرد یا تک بعدی شود.

عابدینی افزود: در دهه‌ی چهل و پنجاه، تعداد انجمن‌های ادبی کم بود، اما همان تعداد بسیار درست بودند. ما در جلساتی که خودمان داریم کسی را به هیچ ژانری محدود نکردیم. هر شاعری می‌تواند بیاید و آزادانه اشعارش را بخواند اما تأکید بر این است که از موضوعات روز در شعرهای خود استفاده کند. اشعار خوب خود به خود ماندگار می‌شوند.

بسیاری از شاعران آثارشان را انبار کرده‌اند

این شاعر در رابطه با آسیب شبکه‌های اجتماعی گفت: اینکه یکسری حرف‌های سطحی را به صورت پلکانی بنویسیم، شعر محسوب نمی‌شود. این همان چیزی است که شبکه‌های اجتماعی آن را رواج داده‌اند. همچنین غزل‌هایی در این شبکه‌ها می‌بینم که همچنان به موضوعات قدیم و با همین شیوه‌ پرداخته شده‌اند. دیگر دوره‌ی دلبرِ جان گذشته.

او ادامه داد: شاعرانی که از شبکه‌های اجتماعی برآمده‌اند با چند لایک و تشویق دوستان، تصمیم به انتشار آثار خود می‌گیرند و ناشران در قبال دریافت پول؛ آن‌ها را به سادگی منتشر می‌کنند. من شاعران جوانی را می‌شناسم که کتاب‌هایی به همین شکل چاپ کرده‌اند و مدت‌هاست روی دستشان مانده و باعث سرخوردگی‌ و سرشکستگی‌ِ خودشان شده. ناشر انبار ندارد و شاعر تمام کتاب‌ها را گوشه‌ی اتاقش انبار کرده و نمی‌داند این مشکل را چطور حل کند.

در شبکه‌های اجتماعی به دنبال شعر نگردیم

عابدینی با اشاره به اینکه شاعر باید بیش از آنکه شعر بگوید، شعر بخواند گفت: این کار به نظر برخی از جوانان، نسبت به هنرهای دیگر بسیار ساده است چراکه تنها به یک قلم و کاغذ احتیاج دارد! فکر می‌کنند که شاعری، هنر ساده‌ای است! اگر این افراد بیاییند و نقدهای کسانی مانند «براهنی» و «دستغیب» و دیگران را بخوانند و با شعر خود مقایسه کنند و کم و کاستی‌های آن را ببینند، اتفاقات مثبتی خواهد افتاد.

این شاعر در پایان سخنان خود اضافه کرد: نگاه کردن به صفحات اجتماعی بی‌فایده است. کسانی که به دنبال شعر در شبکه‌های اجتماعی می‌گردند، کار بیهوده‌ای می‌کنند چراکه به زودی، پیش از آنکه با شعر خوب آشنا شوند از آن زده می‌شوند.