برخی فکر می‌کنند وقتی می‌گوییم آزادی بیان قرار است دین و ایمان به باد رود/ در شرایط فعلی تمام قانون قابل اجرا نیست
سومین نشست از سلسله جلسات بازخوانی مقررات نشریات دانشگاهی با موضوع «حدود آزادی بیان در نشریات» شنبه ۱۶ مردادماه در مرکز آموزش و توسعه فرهنگی دانشگاه تهران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ در ابتدای این نشست محمد شریف (استاد دانشگاه، حقوقدان، پژوهشگر و وکیل دادگستری) گفت: برای اینکه بتوانیم آزادی بیان را در اسناد ملی بررسی کنیم؛ باید توجه داشته باشیم که آزادی بیان یک حق بشریست پس باید در اسناد حقوق بشری به دنبال آن بگردیم.
او ادامه داد: مهم‌ترین سند در این باره؛ اعلامیه جهانی حقوق بشر است که به عنوان یک قطع‌نامه آن را می‌شناسیم. باید بدانیم که آزادی بیان یک اصل است اما چیزهایی محدودش می‌کند البته در نهایت باید به سراغ اصل رفت.
این پژوهشگر در ادامه سوالاتی را مطرح کرد و گفت: در شرایط فعلی ما با ازدیاد رسانه‌ها مواجه هستیم. در این شرایط فضایی دوگانه ایجاد شده است. آیا این مسئله باعث شده تا حق آزادی بیان گسترش پیدا کند یا خودش تهدیدی برای آزادی بیان است؟
در ادامه نشست کامبیز نوروزی (حقوقدان و مدرس حقوق و اخلاق رسانه) درباره حدود آزادی بیان در نشریات گفت: در این فضای اغتشاش سیاسی جامعه ما؛ یکسری از تصوراتمان درباره‌ی برخی مفاهیم خدشه‌دار می‌شود و بدیهی‌ست که باعث می‌شود ما درک درستی از مسائل نداشته باشیم.
او ادامه داد: یکی از مسائلی که در این شرایط تحت تاثیر قرار گرفته؛ آزادی بیان است. بخشی از جامعه تصور می‌کند وقتی می‌گوییم آزادی بیان یعنی قرار است دین و ایمان به باد برود. به همین دلیل است در قانون اساسی کلمه آزادی بیان به صراحت استفاده نشده است؛ جز در اصل 170 که در مورد صدا و سیما است.
وی افزود: یک تصور اشتباه دیگری که وجود دارد؛ این است که وقتی می‌گوییم آزادی بیان یعنی آزادی مطلق درحالی که زندگی اجتماعی مستلزم محدودیت است و در زندگی اجتماعی آزادی مطلق نا ممکن است.
نوروزی با اشاره به محدودیت‌های آزادی گفت: باید ببنیم برخورد با تعرض‌ها چگونه است. اصول دین یعنی مبانی اسلام و این یکی از محدودیت‌های آزادی بیان است. در ماده 6 قانون مطبوعات مواردی که خلاف موازین اسلام، مبانی اسلام، اصل نظام جمهوری اسلامی و ولایت فقیه مشخصا عنوان شده است. بدیهی‌ست که وقتی به سراغ چنین مطالبی می‌رویم باید ملاحظه‌کار‌تر باشیم چراکه با توجه به آنچه در ابتدا گفتم، فضای کنونی ممکن است از خیلی مطالب سوء برداشت کند.
این حقوقدان در ادامه با اشاره به اینکه نقد کردن نظام به اصل آن ضربه‌ای نمی‌زند؛ توضیح داد: زمانی ما می‌گوییم به اصل نظام لطمه وارد شده که مطلب نوشته شده برانگیزاننده باشد درواقع نقد صرف به هیچ وجه لطمه‌زننده نیست. همچنین در ماده 6 قانون مطبوعات یک مسئله‌ی دیگری که عنوان شده اشاعه فحشا و انتشار عکس‌های خلاف عفت عمومی‌ست.
کامبیز نوروزی اظهار کرد: فرض کنید رسانه‌ای قصد دارد از خانه‌های فساد گزارشی منتشر کند. این مسئله به هیچ وجه اشاعه فحشا نیست و درواقع انتشار با اشاعه بسیار متفاوت است. درمورد عکس هم قانون مطبوعات به این صورت است که انتشار عکس‌های برهنه به طور کل ممنوع است همچنین انتشار عکس بدون حجاب متعارف برای زنان ایرانی غیرقانونی‌ست.
این حقوقدان همچنین بیان کرد: وقتی درمورد مطالب خلاف عفت عمومی صحبت می‌شود؛ بیشتر مسائل جنسی مورد نظر است. در این‌باره علاوه بر فشارهای سیاسی، جامعه نیز گاردی مقابل مسائل دارد پس در وارد شدن به مسائلی از این دست هم باید ملاحظه‌کار بود و در انتخاب کلمات دقت داشت.
نوروزی افزود: متاسفانه شرایط کنونی به گونه‌ای‌ست که همه چیز قانون انجام نمی‌شود. و این شرایط مطلوب نیست.
این مدرس اخلاق رسانه‌ای گفت: در حال حاضر هفته‌‌نامه‌ای منتشر می‌شود که مطلبی برخلاف عرف عمومی منتشر کرده است. این مطلب هم منع شرعی دارد هم از نظر عرف عمومی در آن فحش به کار برده شده است. یا در برنامه هفت که از طریق صدا و سیما پخش می‌شود هم به تازگی چنین اتفاقی افتاد. اینگونه اظهارنظرها و حرف زدن‌ها نه تنها منع شرعی دارند بلکه توسط جامعه هم پذیرفتنی نیستند اما در نهایت منعی هم برای انتشار آن‌ها به وجود نمی‌آید.
در ادامه این نشست این دو حقوقدان به بحث و پرسش و پاسخ با دانشجویان پرداختند.