منشور کوروش تمام آرزوهای یک ملت است/ باید سنگدل باشیم که بگوییم زنان برای خواندن در اپرا نیایند
پری صابری با اشاره به آرزویش برای اجرای نمایش «کوروش» گفت: فکر نمایش «کوروش» همیشه با من بوده است؛ آنچه که در منشور کوروش نوشته شده اوج تمام دارایی‌هایی است که ما ایرانیان آرزو داریم به آن برسیم.
به گزارش خبرنگار ایلنا، پری صابری در نشست خبری نمایش «شمس پرنده» که با حضور آهنگساز کار و دو بازیگر اصلی آن در تئاترشهر برگزار شد، با اشاره به نمایش «کوروش» گفت: دو سال پیش بعد از اینکه باغ دلگشا را برای مدت کوتاهی روی صحنه بردم و علیرغم اینکه بسیار موفق بود؛ نتوانستم به اجرایش ادامه دهم پس سراغ نمایش «کوروش» رفتم.
او با تاکید بر اینکه «کوروش همیشه با من بوده»، گفت: وقتی هفت شهر عشق را روی صحنه بردم؛ خیلی‌ها به من گفتند باید کوروش را کار کنی. این در مغز من بود؛ کوروش در ذهن من سرچشمه خرد است.
صابری با اشاره به اینکه استوانه منشور کوروش را جهانیان با دقت و وسواس حرکت می‌دهند، گفت: منشور کوروش بازتاب تمام داده‌هایی است که دلمان می‌خواهد به آن برسیم. در واقع کوروش جلوه‌ای از ایران می‌دهد که شاید این جلوه مهمترین تصویری است که از ایرانیان داده می‌شود.
کارگردان نمایش «شمس پرنده» با بیان اینکه نمایشنامه کوروش تا ماه آینده توسط نشر قطره به چاپ می‌رسد، گفت: آرزوی من این است که تا وقتی زنده‌ام نمایش «کوروش» را روی صحنه ببرم.
صابری با اشاره به نمایش شمس پرنده که بازتولید اجرایی است که اولین بار آن را 16 سال پیش روی صحنه برد، گفت: ما همیشه خیلی مرعوب فرهنگ غرب بودیم و باید به فرهنگ خودمان برمی‌گشتیم و از نمایشنامه‌های غربی فاصله می‌گرفتیم.
او با بیان اینکه این نمایش در مجموع 210 اجرا و 5 ماه تاکنون اجرا داشته است، گفت: محمد حاتمی و سیروس اسنقی به عنوان بازیگران اصلی کار همیشه در همه اجراهای ان حضور داشته‌اند و شمس پرنده همیشه خواهان داشته است.
در مضیقه تالار مناسب هستیم
پری صابری با اشاره به اجرای نمایش «شمس پرنده» در محوطه باز ایوان عطار سعدآباد گفت: فکر می‌کنم ما در مضیقه تالار نمایشی هستیم؛ با این همه دانشجویی که هر سال از دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند به اندازه کافی سالن برای اجرای نمیاش وجود ندراد؛ اما ما فضاهایی مانند مجموعه سعدآباد را در اختیار داریم که نمی‌دانم چرا از ظرفیت آنها استفاده نمی‌شود.
او با بیان اینکه باید توجه مدیران نمایشی به این محوطه‌ها جلب شود، گفت: آب و هوای ایران زمین این امکان را می‌دهد که شش ماه از سال نمایش‌ها را در فضای آزاد اجرا کنیم؛ به خصوص اینکه ایران زمین از نظر بناهای تاریخی یگانه است.
کارگردان نمایش «شمس پرنده» ادامه داد: همیشه فکر کردم که چرا از این آب و هوا و ابنیه تاریخی برای گشایش تالارهای جدید استفاده نمی‌شود؟
صابری با اشاره به اینکه تالار وحدت بعد از گذشت نزدیک به چهل سال از ساختش، هنوز مهمترین و مجهزترین تالار نمایشی کشور است، گفت: امکاناتی که تالار وحدت دارد با وجود گذشت زمان هنوز یگانه است؛ کارهایی را که در این تالار انجام داده‌ام در جای دیگر نمی‌توانم روی صحنه ببرم. در واقع این اسمش نیست که من را به سوی تالار وحدت می‌کشاند بلکه امکاناتی است که دارد. هرجای دیگری هم که به جز آنجا اجرا کرده‌ام، در واقع خودم را با شرایط کم و محدود وفق داده‌ام.
این نویسنده و کارگردان با بیان اینکه ایوان عطار سعدآباد که قرار است شمس پرنده را در آنجا اجرا کند، یک بهشت است، افزود: وقتی می‌خواستم این کار را اجرا کنم به من پیشنهاد کاخ گلستان را هم دادند اما فکر کردم فضای آزاد برای این اجرا مناسب‌تر است؛ در واقع شمس پرنده نمایشی بود که از مدت‌ها پیش طراحی صحنه شده بود و الان داریم آن را مانند یک بیمار به خواب رفته بیدار می‌کنیم و روی صحنه می‌آوریم.
صابری با تاکید بر اینکه باید از فضاهای موجود در کشور برای اجرای نمایش‌ها استفاده کرد، گفت: کاخ گلستان محیط بی‌نظیری است؛ به نظرم همانطور که برای ساخت سریال معمای شاه از این فضا استفاده شد برای تئاتر هم می‌توان از آن استفاده کرد.
پرونده شمس پرنده هیچ‌وقت بسته نشد
پری صابری با اشاره به تغییرات نمایش در اجرای بازتولید آن نسبت به 16 سال پیش، گفت: متن نسبت به آن موقع مطلقا عوض نشده است؛ در واقع پرونده شمس پرنده هیچ‌وقت بسته نشد. همان موقع تمام میزانسن‌های صحنه توسط منشی صحنه حفظ شد و الان ما می‌دانیم چطور اجرا کنیم.
او با بیان اینکه کار دوباره‌نگری نشده است، گفت: در این اجرا از تیم 23 نفره جوانی در حرکات استفاده کردیم؛ معتقدم این کار جسارت می‌خواهد چون هرکسی نمی‌تواند در آن شرکت کند. کار برای جوان هاست.
کارگردان نمایش «باغ دلگشا» با اشاره به اجرای این نمایش در شهرهای دیگر گفت: با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که حرف می‌زدم می‌گفت این کار باید در همه ایران بچرخد و اجرا شود؛ این حرف خوبی است اما باید پشت آن ایستادگی شود و بودجه تعلق بگیرد. ما نمی‌توانیم مسئولیت گروه 40 نفره را به عهده بگیریم.
پری صابری تصریح کرد: در واقع نمایش «باغ دلگشا» هم همینطور شد که سرش زیر آب رفت!
او با بیان اینکه من از بعضی جهات شیفته فرهنگ غرب هستم، گفت: وقتی کاری با این عظمت ساخته می‌شود در غرب با این کار سی سال زندگی می‌کنند؛ اینکه برای چنین کار عظیمی فقط سی شب اجرا بروم غم‌انگیز است. معتقدم باید خوراک معنوی و مادی برای گروه فراهم شود تا بتوانند به این کار استمرار دهند و به شهرهای مختلف بروند.
شهرام ناظری من را به ایران بازگرداند
پری صابری با اشاره به آشنایی خود با مولانا گفت: من همیشه با مولانا بدون آنکه بدانم کیست ارتباط خاصی داشتم؛ تا اینکه دو ماجرا پیش آمد که به سوی او کشیده شدم.
این کارگردان و نمایشنامه‌نویس با بیان اینکه من آن سال‌ها در خارج از ایران زندگی می‌کردم، ادامه داد: اولین آن ترانه‌های شهرام ناظری از اشعار مولانا بود؛ این ترانه‌ها با صدای او جوش و خروشی داشت که فکر کردم باید به جایی بروم که این شاعر یعنی مولانا بوده و زیسته است.
صابری افزود: از طرف دیگر نامه‌ای از فرح اصولی، نقاش خوب کشورمان گرفتم که به من گفت جای تو اینجاست؛ این دو نفر باعث شدند من به ایران بازگردم.
او با بیان اینکه در طول این سال‌های کار در ایران خیلی سختی کشیده است، گفت: تحمل این مشکلات آسان نبود اما تحمل کردم و بهره‌اش را هم بردم.
صابری با اشاره به جنبه‌های مختلف نمایش «شمس پرنده» گفت: کاری که ما روی صحنه انجام می‌دهیم فقط نمایش نیست؛ بلکه کار ما تمام افکار مولانا و شمس را خلاصه می‌کند و به صورت نمایشی عرضه می‌کند که برای علاقه‌مندان به این دو، دریافت راحت‌تری هم هست.
او با اشاره به اولین اجرای خود از این نمایش در 16 سال پیش گفت: اولین اجرا خیلی برایم هیجان‌انگیز بود؛ چون استقبالی که از کار شد به من فهماند که نباید بترسم و کارم درست است.
پری صابری با اشاره به نقش موسیقی در نمایش شمس پرنده گفت: موسیقی عضله‌بندی نمایش است؛ و نوازندگان موسیقی باید مثل بازیگران از ابتدای تمرین تا انتهای آن در صحنه حاضر باشند. اینطور نیست که موسیقی ساخته شود و بعد به کار وصل شود. در واقع موسیقی هم کارگردانی شد.
اپرای ایرانی با تعزیه پایه‌گذاری شده است
کارگردان نمایش «شمس پرنده» با اشاره به تعزیه در ایران گفت: تعزیه یک اپرای مذهبی است و معتقدم اپرای ایرانی توسط تعزیه پایه‌گذاری شده است.
پری صابری با بیان اینکه تعزیه سه عنصر موسیقی، حرکت و آواز را توامان دارد، گفت: نمی‌دانم چرا به تعزیه معمولا به چشم تحسین نگاه نمی‌شود بعضی‌ها فکر می‌کنند چون یک سنت قدیمی است باید کنار گذاشته شود اما من از آن خیلی استفاده کردم. چون تعزیه خیلی خوب با مردم ارتباط برقرار می‌کند.
او با بیان اینکه شمس پرنده دارد به اپرا نزدیک می‌شود، گفت: فقط باید به دلیل موقعیت اجتماعی‌مان سنگدل باشیم و بگوییم زنان برای خواندن در این اپرا نیایند.
موسیقی کلاسیک ایرانی در بافت نمایش
ابراهیم اثباتی، آهنگساز شمس پرنده نیز در این نشست خبری با اشاره به حضور گروه 12 نفره موسیقی در کار گفت: در این کار علاوه بر خواننده، از سازهای تنبور، نی، دیوان، کمانچه، ویولون و سازهای کوبه‌ای که مهمترین آنها دف و شالوده اصلی غزلیات است استفاده شده است.
اثباتی یادآور شد: جدا از اینکه موسیقی عموما باید درام را در نمایش جلو ببرد به خاطر متن این اثر که بار معنوی و کلام نافذ مولانا در آن است؛ موسیقی عنصری شده که بتواند این پیام‌ها را پیش ببرد. جدا از آنکه تداوم و ادامه حس کاراکترهاست خودش هم یک شخصیت مستقل دارد.
او ادامه داد: موسیقی این نمایش براساس موسیقی کلاسیک ایرانی و موسیقی مقامی است و حس و حال و شوری که اشعار مولانا دارد را منتقل می‌کند.
محمد حاتمی نیز که نقش مولانا را در این نمایش بازی می‌کند، با اشاره به اجرای دوباره این نقش بعد از 16 سال گفت: احساس می‌کنم امروز به یک پختگی رسیدم که می‌تواند به اجرای دوباره این نقش کمک کند.
او با بیان اینکه یک بازیگر نمی‌تواند بگوید نقش‌هایش باهم تفاوتی ندارد، گفت: نقش مولانا جایگاه خاصی در زندگی‌ام داشته و برکاتش هنوز به من می‌رسد.
سیروس اسنقی نیز که ایفاگر نقش شمس است، گفت: بازی در این نقش جزو تجربیات هنری و بازیگری من نیست بلکه یک تجربه معنوی و خلوت من است. اتفاقاتی در اجرای این نقش برای من افتاده که هنوز بعد از 16 سال برکاتش با من است و همیشه گفته‌ام که برای این نقش سینه‌خیز می‌آیم.
نمایش «شمس پرنده» به نویسندگی و کارگردانی پری صابری از 14 مرداد تا پایان شهریور در ایوان عطار سعدآباد اجرا می‌شود.
