دلایل ضعف در همکاری‌های ایران و ارمنستان در حوزه فرهنگ
خچومیان می‌گوید: متأسفانه با تمام دوستی که بین ایران و ارمنستان وجود دارد، در حوزه معرفی و ترجمه‌ی آثار، شاهد کم‌کاری‌های زیادی هستیم.
آندرانیک خچومیان (نویسنده، مترجم و کارگردان تئاتر) در رابطه با روابط ایران و ارمنستان در حوزه فرهنگی، به خبرنگار ایلنا گفت: روابط ایران و ارمنستان از همسایگی گذشته و به روابط دولتی رسیده است و در زمینه‌های مختلف با هم همکاری دارند اما این همکاری در حوزه فرهنگی بسیار محدود است و در این زمینه کم کاری کرده‌ایم.
او در پاسخ به این سوال که نویسندگان ایرانی چقدر با آثار ارامنه آشنایی دارند، اظهار کرد: در این زمینه بسیار کم کار شده است و مترجمان ادبیات داستانی ارمنی در ایران بسیار محدود هستند و در حوزه‌ی نمایشنامه هم، شاید من تنها مترجم این زبان باشم. جالب است که دوستان خودمان هم شناخت زیادی از نویسندگان ارمنی ندارند. من یک مجموعه نمایشنامه ترجمه کرده‌ام که بسیار زیباست اما کسی برای اجرا، سراغ این نمایشنامه‌ها نرفته چون آن‌ها را نمی‌شناسند.
این نویسنده و مترجم افزود: برنامه‌ای تدارک دیده شده که در شهریور ماه امسال، عده‌ای از نویسندگان ادبیات نمایشی ما به ارمنستان بروند. تأکید ما بر این است که نمایشنامه‌ها اجرا شود. یکی از کارگردانان معروف ارمنستان به اجرای یکی از آثار محمد چرمشیر علاقه‌مند بود و از این سو من و میثم عبدی قصد اجرای یکی از آثار مجموعه‌ای از نمایشنامه‌های ارمنی که به تازگی ترجمه کرده‌ام و منتشر شده است را داریم. تا این آثار اجرا نشوند، میزان اهمیت آن‌ها مشخص نمی‌شود.
خچومیان ادامه داد: خوشبختانه گروه‌های تئاتری ارمنستان در بیشتر جشنواره‌های ایران حضور دارند. اما این جشنواره تنها ده روز است و بعد از آن تمام شده و از یادها می‌رود. اما اگر اجرای این نمایشنامه‌ها در طول سال بیشتر باشد، شناخت از ادبیات نمایشی ارمنی بیشتر می‌شود.
او همچنین در رابطه با ترجمه ادبیات نمایشی ارمنستان در ایران بیان کرد: متأسفانه در این زمینه جز من مترجمی نیست. اما در ارمنستان به این شکل نیست و مترجمان زیادی هستند که آثار ایرانی را ترجمه می‌کنند. ادوارد حق‌وردیان در ارمنستان نمایشنامه‌های ایرانی، اشعار فروغ، شاملو و... را ترجمه کرده که بسیار مورد استقبال ارامنه قرار گرفته است.
این مترجم افزود: اگر عنایت دولتی وجود داشته باشد و نمایشگاه‌های مختلف برگزار شود قطعاً ادبیات ارمنستان بهتر شناخته می‌شود. شاید بتوان گفت در زمینه موسیقی کارهای بیشتری انجام داده‌ایم اما در حوزه ادبیات و ادبیات نمایشی هنوز ضعیف هستیم. در دولت احمدی نژاد، وزیر فرهنگ ارمنستان علاقه‌ی زیادی به روابط فرهنگی ایران و ارمنستان نشان داد اما این موضوع از سوی ایران پیگیری نشد.
خچومیان ادامه داد: رابطه دوستی ایران و ارمنستان در زمینه‌های سیاسی و امنیتی خودش را خوب نشان داده است اما در حوزه‌ی فرهنگی شاهد این دوستی نیستیم. به طور مثال یک کارگردان مشهور در ارمنستان می‌خواهد اثری از چرمشیر را اجرا کند در این شرایط بهتر است که وزارت ارشاد ایران هزینه‌ای بدهد تا بتواند به این وسیله آثار خود را جهانی کند.
این مترجم با اشاره به اینکه ارتباط فرهنگی با ارمنستان می‌تواند به معرفی آثار ایرانی به جهان کمک کند، گفت: ارمنستان ارتباط خوبی با کشورهای جهان دارد و نمایش این آثار در ارمنستان بسیار خوب است. در همه کشورها تئاتر مورد توجه مردم است اما اگر عنایتی از سوی دولت به این حوزه نباشد، شاهد اتفاق بزرگی نخواهیم بود.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که ارامنه تا چه اندازه با آثار ایرانی آشنا هستند، اظهار کرد: آن‌ها بسیار بیشتر نویسندگان ایرانی را می‌شناسند. یکی از بهترین ترجمه‌های شاهنامه در دنیا، ترجمه‌ای است که در ارمنستان انجام گرفته است. اما متأسفانه ادبیات ارمنستان برای ایرانیان چندان شناخته شده نیست.
خچومیان در پایان گفت: ارامنه نویسنده‌های بسیار خوبی دارند که لازم است آن ها ترجمه شود و ایرانیان با چنین آثاری بیشتر آشنا شوند. اما متأسفانه با تمام دوستی‌ای که بین ایران و ارمنستان وجود دارد، در این حوزه شاهد کم‌کاری‌های زیادی هستیم.