مصالح نظام ایجاب میکند مجلس، صداوسیما را ملی کند
سازمان صداوسیما به‌عنوان دستگاه فرهنگی، تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی نظام، باید بتواند پوشش عادلانه و منطقی برای کلیه فعالان عرصه سیاسی داخل نظام فراهم کند و برای این کار، لازم است رویکرد خود را از فردمحوری به نظاممحوری تغییر دهد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، اخیراً هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی، دوازده طرح را در صحن علنی پارلمان اعلام وصول کرد که یکی از این طرحها مربوط به نحوه اداره سازمان صداوسیما بود. نارضایتی احزاب، گروهها و طیفهای مختلف سیاسی و همچنین کارشناسان و متخصصان رسانه از عملکرد این سازمان، همواره در فضای عمومی کشور مورد بحث بوده است. نفوذ نگرانکننده رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور در میان مخاطبان ایرانی و نیز یکهتازی شبکه‌های اجتماعی در هدایت افکار عمومی، نمایندگان مجلس را بر آن داشته است که اقدام نیمهکاره مجالس گذشته را پیگیری کند.
قادر باستانی، نویسنده و مدرس علوم ارتباطات اجتماعی در این باره به ایلنا گفت: پیشرفتهای روزافزون در فناوریهای نوین، رسانههایی را که نمیخواهند و یا نمیتوانند خود را با این تحولات هماهنگ کنند، به طور بیرحمانهای زمین می‌زند. بسیاری از موسسات رسانهای دولتی کشورهای مختلف، در همین سالهای اخیر، با مشکل ریزش مخاطب و کاهش چشمگیر اثرگذاری بر افکار عمومی مواجه شدهاند. در واقع جبر فناوری، جز تن دادن به این تحولات و خالی کردن عرصه فعالیت، گزینه دیگری را باقی نگذاشته است.
وی افزود: در این شرایط، سازمان صداوسیما به جهت ناتوانی در رفع مشکلات خود و مقاومت در برابر تغییرات و در نتیجه حجم روزافزون ریزش مخاطب، وضعیت غیرقابل دوامی را تجربه میکند. من فکر میکنم، مصالح عالیه نظام جمهوری اسلامی ایجاب میکند، نمایندگان مجلس به وظیفه تاریخی خود عمل کنند و با ملی کردن سازمان صداوسیما، خدمتی اساسی به دوام و قوام ساختار سیاسی کشور انجام دهند.
باستانی با بیان روند طرح اداره صداوسیما تصریح کرد: در سال ۱۳۷۲، شورای عالی انقلاب فرهنگی، بحث مهمی را درخصوص استفاده بخش خصوصی از امکانات رسانه‌ملی و تأسیس شبکه‌هایی با نظارت سازمان صداوسیما مطرح کرد. همین طور در سال ۱۳۹۰ حرکتی در مجلس شورای اسلامی برای قانونمند ساختن رسانه‌ملی شروع شد که تاکنون نتیجه عملی دربرنداشته است. در طرح مجلس، امکان استفاده از توان بخش خصوصی، پیش‌بینی شده بود. این طرح به نتیجه نهایی نرسید و در کمیسیون فرهنگی باقی ماند. مجلس دهم با رویکرد اعتدال، می‌تواند طرح جامع و عالمانه‌ای برای اداره صداوسیما تصویب بکند، به نحوی که معضلات و مشکلات موجود کاهش پیدا کند.
این کارشناس رسانه خاطرنشان کرد: سازمان صداوسیما به‌عنوان دستگاه فرهنگی، تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی نظام باید بتواند پوشش عادلانه و منطقی برای کلیه فعالان عرصه سیاسی داخل نظام فراهم کند و برای این کار، لازم است رویکرد خود را از فردمحوری به نظاممحوری تغییر دهد. همچنین میزان و معیار مواضع صداوسیما، باید بر نتایج انتخابات و میل و نظر مردم به عنوان صاحبان اصلی انقلاب استوار باشد. در حال حاضر چنین شرایطی وجود ندارد و بهترین راه برون‌رفت از شرایط نامناسب فعلی، بهره‌گیری از توان و استعداد فرهیختگان، هنرمندان و سیاسیون در قالب شبکه‌های غیردولتی با نظارت سازمان صداوسیما است.
وی موانع قانونی تأسیس شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی غیردولتی را قابل حل دانست و اظهار داشت: در قانون اساسی ذکر شده که صنایع بزرگ، بانک‌ها و بیمه‌ها قابل واگذاری به بخش خصوصی نیستند؛ حال آنکه اغلب این موارد خصوصی شده است. وقتی پای مصالح نظام در میان باشد، خوشبختانه راهکارهای قانونی آن هم فراهم میشود؛ بنابراین در طرح اداره صداوسیما باید از این امکان برای همراهی با تحولات تکنولوژیکی استفاده شود.
باستانی در ادامه این مصاحبه گفت: اخیراً موسسه معتبری به نام PEW نظرسنجی سالانهاش را درباره رسانهها منتشر کرده و گفته است که شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای ارتباطی موبایلی در زیست بوم خبر و رسانه، از بقیه پیش افتاده‌اند. به گفته این موسسه، نیمی از مخاطبان رسانه ها، اخبار و اطلاعات جدید را از شبکه‌هایی مثل فیسبوک دریافت می‌کنند. اگر همین الگو را در ایران بررسی کنیم، میبینیم شبکه موبایلی تلگرام نقش مشابهی دارد و به نظر می‌رسد، مخاطبان رادیو و تلویزیون به تدریج اپلیکیشنهایی را که روی موبایل و تبلت و بر بستر تعاملهای سایبری هستند، نسبت به برنامه‌های یکسویه رسانه ملی، بیشتر ترجیح میدهند.
وی تصریح کرد: بنابراین زمان فعلی، فرصت خوبی برای بازاندیشی در تجدید ساختار و اتخاذ سیاستی نو در رسانه‌ملی است و مناسب است که نمایندگان مجلس شورای اسلامی، بدون تنگ نظری و به دور از مسایل گروهی و قبیله‌ای، از خرد جمعی عقلای قوم بهره‌گیری کنند و در یک کار منسجم و سنجیده، آسیب‌شناسی جدی انجام دهند و راه‌حل‌های کار‌شناسی را مطرح و در فضای آکادمیک به بحث و مداقه بگذارند و در نهایت قانونی را به تصویب برسانند که این سازمان بزرگ را به پویایی و اثربخشی نزدیک کند و نکات مثبت آن را موثر‌تر و نکات ضعف آن را تا حد ممکن برطرف سازد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: اگر نظام، اجرای اصل ۴۴ در صداوسیما و دخیل کردن آحاد مردم و نخبگان جامعه در ایجاد و مدیریت ایستگاه‌های رادیویی و تلویزیونی را بپذیرد، شاهد رشد امنیت ملی در کشور، کاهش استفاده از رسانه‌های خارجی، تقویت اساسی ارتباط دولت- ملت و رشد خلاقیت‌ها و استعدادهای ملی خواهیم بود. من چنین پتانسلی را در مجلس دهم که مجلس عقلاست، مشاهده میکنم.