اوضاع و احوال اسناد ملی در مخزن آرشیو
امروز (یازدهم خردادماه) برای اولین بار تور بازدید خبرنگاران از مخزن آرشیو ملی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، اولین مرحله بازدید از آرشیو ملی، آشنایی با روش‌های کنترل و نظارت برای حفظ سلامت اسناد است. اسناد ملی هر سه ماه یک بار و به صورت فصلی در آزمایشگاه بیولوژی معاونت اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از نظر استانداردهای حفاظت از اسناد با استفاده از پیشرفته‌ترین تجهیزات مورد بازبینی قرار می‌گیرند.
تنظیم شرایط دما و رطوبت ازجمله مهمترین فاکتورها برای ماندگار اسناد هستند. بر همین اساس دمای هوا برای سلامت اسناد باید بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتیگراد و رطوبت هم حداکثر تا ۵۶ درجه باشد. در رطوبت و دمای کمتر کاغذ خشک شده و در درجه بالاتر نیز آسیب می‌بیند.
همچنین با استفاده از دستگاه air sample غلظت عوامل بیولوژیکی جهت حفاظت از اسناد اندازه گیری شده و در صورت نیاز نمونه‌ی کوچکی از سند جدا زیر کشت می‌رود تا از عدم هرگونه آسیب ناشی از حشرات موزی اطمینان حاصل شود. چنانجه هم سندی از نظر برخی از عوامل بیولوژیکی مشکل دار تشخیص داده شود با کمک مواد ضدعفونی کننده‌ای مثل ماده اتیلن اکساید مرمت و درمان می‌شود.
همواره سعی می‌شود تا استانداردهای جهانی نگهداری از اسناد در این آزمایشگاه لحاظ شده و برای این کار از تکنولوژی‌های دقیق بهره برده می‌شود.
سیستم اطفای حریق در تالار نقاشی و نقشه‌ها کاملاً هوشمند تعبیه شده تا در صورت کوچکترین دودی به طور خودکار اقدامات لازم را انجام دهد.
رعایت عدم در معرض نور قرار گرفتن اسناد اهمیت زیادی دارد و حتی بسیاری از اسناد در صندوق‌هایی تاریک نگهداری می‌شوند. در ضمن شیشه‌هایی تابلوها نیز همگی آغشته به ماده «UV» هستند تا جلوی کمترین تابش‌های مستقیم نور هم مسدود گردد.
سندی مربوط به یک فرمان از دوره آخرین حاکم مغول در ایران که به دوران آق قویونلوها معروف است و تاریخ آن به سال ۷۲۶ ه. ق بر می‌گردد قدیمی‌ترین سند این تالار معرفی می‌شود.
نقشه آب زاینده رود که توسط شخص شیخ بهایی آماده شده به طول آن ۱۵ متر یکی دیگر از اسناد مهمی است که در دوره‌های مختلف برای اداره امور مربوط به آب منطقه‌ی اصفهان، به آن استناد شده است.
تمبرهای اهدایی از وزرات اقتصاد و امور دارایی که سال 90 به مخزن آرشیو اهدا شده یکی دیگر از بخش‌هایی بود که خبرنگاران از آن بازدید کردند. عمده این تمبرها به دوره پهلوی مربوط هستند.
تعداد ۹۹۱ سند که در دوره قاجار به دفاتر اسنادی با نام بیوتات ثبت شده‌اند نیز در مخزن اسناد قاجار و قبل از قاجار آرشیو ملی ایران وجود دارد. اسناد مذکور نزدیک به ۱۵۰ هزار برگ اسناد حکومتی، فرامین خراج، هزینه‌های دستگاه‌های دولتی، مالیات عقدنامه‌ها، و وقف نامه‌ها را شامل می‌شود.
تالار پژوهش نیز امکان جستجو و دریافت فایل دیجیتال اسناد را برای پژوهشگران فراهم کرده است. چنانچه سندی هنوز به صورت دیجیتال در دسترس نباشد مراجعه کننده می‌تواند درخواست آماده سازی اسکن را بدهد. البته پژوهشگران کشورهای خارجی معمولا در مخزن آرشیو به دنبال اسناد مرتبط به خود هستند. مثلا انگلستان یا حتی هند تقریبا بیشتر مدارکی را درخواست می کنند که به نوعی به حضور آن ها در ایران بر می گردد
در مخزن اسناد 200 میلیون سند در 18 تالار نگهداری می‌شوند.