رسانه‌ای که در انحصار دولت است، کارکردهای اصلی رسانه را ندارد
محسنیان‌راد با بیان اینکه ما در دهکده جهانی با انبوهی از اطلاعات روبرو هستیم که مرز مشخصی ندارد گفت: رسانه‌ای که در انحصار دولت است، نمی‌تواند کارکردهای اصلی یک رسانه را انجام دهد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مهدی محسنیان‌راد در اولین همایش «مخاطرات و رسانه» که امروز چهارشنبه در دانشکده جغرافیای دانشگاه‌تهران برگزار شد، با بیان اینکه رشته ارتباط‌شناسی عمر بسیار کوتاهی دارد، گفت: این رشته به دلیل جدید بودن با همه رشته‌ها در ارتباط است و عیب آن این است که شناخته شده نیست.
او با اشاره به اینکه بخشی از جهان همه‌ی انسان‌ها در طول شبانه‌روز با رسانه‌ها و ارتباطات می‌گذرد، گفت: رسانه‌ها می‌توانند کارآمد و ناکارآمد باشند اما کارآمدی آنها وابسته به نظام اجتماعی میزبان آن رسانه است. به طور مثال در حادثه بم رسانه‌های ما در این حادثه عملا آنچنان که در مراسم عاشورا عمل می‌کنند و عاطفه را تحریک می‌کنند انجام دادند و این مسئله باعث ایجاد ترافیک سنگینی در منطقه شد و عملکرد نیروهای امدادی را با مشکل مواجه کرد که این نمونه ناکارآمدی رسانه است.
این استاد دانشگاه به چهار کارکرد رسانه اشاره و اظهار کرد: «دیده‌بانی و نظارت» یکی از این کارکردها است. قرار بود رسانه‌ها جامعه را نظارت کنند بنابراین هر گاه رسانه‌ها در انحصار حکومت‌ها باشند مانند رسانه‌های مکتوب و مطبوعات قبل از پیروزی انقلاب و صدا‌وسیما پس از پیروزی انقلاب، اختلال ایجاد می‌شود و این کارکرد از بین می‌رود.
محسنیان‌راد با اشاره به اینکه 8 سال دولت نهم و دهم، رسانه‌ها وظیفه نظارتی‌شان را انجام ندادند، گفت: بسیاری از مشکلاتی که امروز در کشور با آن روبرو هستیم به دلیل این است که درباره آن فکر نکردیم. نظارت رسانه مشارکت‌عمومی ایجاد می‌کند.
به گفته او همبستگی و انتقال فرهنگ از نسلی به نسل دیگر هم از جمله کارکردهای رسانه است. عصری که اطلاعات سینه به سینه منتقل می‌شد به پایان رسیده است.
او مهمترین کارکرد رسانه را «مفرح‌کردن مخاطب» یا وظیفه «سرگرم کنندگی» دانست و افزود: بدیهی است برخی رسانه‌ها در این مجموعه کارکرد در بُعد سوم و چهارم یعنی انتقال فرهنگ از نسلی به نسل دیگر و همچنین سرگرمی بیشتر فعال بوده‌اند.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: اگر دیده‌بانی و نظارت به درستی انجام شود منجر به حذف مدیران نالایق، افشای بازدارنده فساد، اقدامات عدم تبعیض درباره اقلیت‌های قومی، عدم نهادینه‌شدن استبداد می‌شود. دیده‌بانی قدرت برانگیختگی منابع قدرت را نیز دارد.
محسنیان‌راد با بیان اینکه اگر دیده‌بانی درست باشد قدرت می‌داند در صورت عدم رسیدگی مشکل ایجاد می‌شود، اظهار کرد: دیده‌بانی درست به نفع منابع قدرت در درازمدت است.
او با اشاره به اینکه نقش مفرح‌کردن مخاطب با رادیو شروع شد، خاطرنشان کرد: اگرچه برخی مطبوعات کمیک بودند اما نوعی ارتباط در رسانه ایجاد شد که قدرت سرگرمی و مفرح‌کردن مخاطب را داشت. این موضوع یکی از کارکردهای مهم رسانه است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه وظیفه رسانه تربیت مردم نیست، گفت: در پیش‌شماره یا طلیعه اولین روزنامه ایران، هدف از انتشار آن را تربیت مردم عنوان کرده بودند. همچنین هنگامی که رادیو قرار بود افتتاح شود در سرمقاله روزنامه اطلاعات در این‌باره آمده بود موسیقی به جان شنوندگان می‌رساند و از این طریق مردم تربیت شوند. پس از پیروزی انقلاب حضرت‌امام(ره) نیز گفتند تلویزیون دانشگاه است.
محسنیان‌راد با بیان اینکه آنچه امروز در مطبوعات و رسانه‌ها اتفاق می‌افتد محصول اشتباه قبل از انقلاب اسلامی است، تصریح کرد: اتفاق دیگری که برای رسانه‌ها در نیمه‌دوم جمهوری اسلامی افتاده، عدم پذیرش دهکده‌جهانی و پروژه‌پنداری آن است. دهکده‌جهانی پروسه بود در حالی‌که ما آن را پروژه می‌پنداریم.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیان اینکه در آینده ما با «بازار پیام» مواجه هستیم، گفت: در دهکده‌جهانی انبوهی از اطلاعات شکل می‌گیرد که مرز مشخصی ندارد و ما از تمام این پیام‌ها استفاده می‌کنیم. مهمترین سوال این است که ما برای ورود به این بازار پیام چقدر آماده هستیم.
این استاد دانشگاه در پایان گفت: رسانه‌ای که در انحصار دولت است نمی‌تواند کارکردهای اصلی رسانه را انجام دهد.