بزرگداشت شخصیت کاظم معتمدنژاد، هویت‌سازی و هویت‌بخشی به عرصه علم و آکادمی است
رئیس دانشکده علوم ارتباطات گفت: ما افتخار می‌کنیم که میراث دار بنیانگذار علوم ارتباطات نوین در ایران هستیم چراکه شخصیت دکتر معتمدنژاد هویت سازی و هویت بخشی به عرصه علم و آکادمی است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مهدی فرقانی در مراسم نکوداشت زنده‌یاد کاظم معتمدنژاد(پدر علوم ارتباطات ایران) که عصر یکشنبه ۲۶ اردیبهشت برگزار شد، گفت: بسیاری از مفاخر علم و ادب، فرهنگ و تمدن ایرانی به بهانه‌های مختلف به حاشیه رانده می‌شوند و تلاش می‌شود نام و یادی از آن‌ها چندان مطرح نشود.
وی با اشاره به اینکه معتمدنژاد به حق پدر علوم ارتباطات نام گرفت، افزود: این عنوان را زمانه به او داد، نه مقام و مسئول با زور و تبلیغات و امثال این‌ها. به عقیده من بزرگداشت شخصیت دکتر معتمدنژاد هویت‌سازی و هویت‌بخشی به عرصه علم و آکادمی است. ما افتخار می‌کنیم میراث‌دار بنیانگذار علوم ارتباطات نوین در ایران هستیم.
رئیس دانشکده علوم ارتباطات با بیان اینکه ما تا چنین پشتوانه‌هایی نداشته باشیم نمی‌توانیم به آینده نگاه کنیم ادامه داد: واقعیت این است که بشریت در یک جامعه ارتباطی و درعین حال درجامعه غیر ارتباطی زندگی می‌کنیم. ابزارهای ارتباطی به وفور در اختیار همه است و انواع ارتباطات برقرار می‌کند.
فرقانی با طرح این پرسش که آیا این ارتباطات کاری را که از آن مد نظر است انجام می‌دهد گفت: مادر یک جامعه ارتباطی هستیم در حالی که در خانواده‌ها ارتباطات بسیار دچار مشکل است. در خانواده هر فردی ساعت‌ها در گوشی‌های همراه گم شده‌اند و در عین حال درحالی که برخی از رسانه‌های جریان غالب ساکتند و یا قصور می‌ورزند بخشی از این خلاء را در جامعه ارتباطی جدید پر می‌کنند.
او با بیان اینکه در جامعه جدید پر از تناقض بسر می‌بریم، خاطر نشان کرد: در چنین جامعه‌ای ما میراث دکتر معتمدنژاد را دوباره احیا کردیم و توانستیم دانشگاه علوم ارتباطات را راه اندازی کردیم و امیدوارم بخشی از خلاءهای سال‌های گذشته را پر کنیم.
رئیس دانشکده علوم ارتباطات با اشاره به اینکه معتمدنژاد به دلیل علم، دانش، تالیفات یا درسی که در کلاس ارائه می‌کرد نبود، تصریح کرد: ما عضو هیات علمی در دانشگاه‌ها بسیار داریم اما استاد به معنای واقعی شاید انگشت‌شمار باشد کسی که الگو، راهبر، شاگرد پرور و اسوه اخلاق شخصیت باشد کم داریم و برای یک معلم اخلاق و شخصیت مهم‌تر از شاگردپروری است. و معتمدنژاد دارای همه این ویژگی‌ها بودند.
فرقانی با اشاره به اینکه زمانی از من خواسته شد به معتمدنژاد بگویم خودش درخواست بازنشستگی کند، ادامه داد: من با این عمل مخالفت کردم و گفتم معتمدنژاد سرمایه و هویت دانشگاه است که به سادگی به دست نمی‌آید. نیم‌قرن سپری شده تا چنین سرمایه‌ای به تدریج و ذره‌ذره فراهم شده و حضور او هر چند اندک به دانشگاه هویت می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه اگر هاروارد، هاروارد شده بخشی از آن به دلیل نیروهایی بوده که صاحب‌نام بودند و دانشگاه را به نام خود مفتخر کردند، افزود: ما هم بخشی از آثار ایشان را در اتاقی به نام او قرار دادیم و درختی به نام ایشان در دانشگاه غرس شده چراکه ما معتقدیم این سرمایه‌ها دانشگاه را بارور می‌کند و اعتماد به نفس تولید می‌کند و اعتماد به نفس با اتکا به پشتوانه‌ها بوجود می‌آید.
رئیس دانشکده علوم ارتباطات در پایان گفت: معتمدنژاد به روز مطبوعات و روز جهانی علوم ارتباطات و روابط عمومی تاکید فراوان داشتند.
در ادامه استاد دانشگاه علوم ارتباطات نیز اظهار کرد: روز بزرگداشت معتمدنژاد را با روز فردوسی یعنی ۲۵ اردیبهشت پیوند می‌دهم چراکه طبیعتا می‌شود بین فردوسی به عنوان کسی که ملت و زبانی را زنده نگه داشت و روزی که بناست ملت، زبان و هویتی در جهان زنده بماند می‌شود پیوندی را برقرار کرد.
هادی خانیکی ادامه داد: فردوسی و معتمدنژاد تعلق به یک خطه از این سرزمین دارند و هر دو خراسانی‌اند و به قول ایرج میرزا هر دوی این بزرگان که یکی بیش از هزار سال از عمر او و دیگری سه سال است که از مرگش گذشته؛ دو لب و ده گوش داشتند.
استاد دانشگاه علوم ارتباطات افزود: شنوا بودن ویژگی است که توانش ارتباطی بوجود می‌آورد. در حقیقت اگر معتمدنژاد برای ما بزرگ بود و است و از میان استادان و اندیشمندان اینگونه متمایز بود به این دلیل است که اهل شنیدن بود و چون این خصوصیت را داشت به نظر من به دومین نیاز امروز ما که به آن می‌پردازیم پاسخ مثبت می‌داد.
خانیکی با اشاره به اینکه معتمدنژاد اهل ادب و اخلاق بود خاطر نشان کرد: کسانی که قدرت شنیدن دارند می‌توانند به دیگرانی که در برابرشان هستند توانایی همسخنی بدهند و آن‌ها را در برابر خود تعریف کنند. معتمدنژاد چنین بود.
او با اشاره به اینکه همه ما به عنوان شاگردان او به یاد داریم که در اول هر یک از کتاب‌هایی که به ما هدیه کرده واژه‌ای جز دوست و همکار نیاورده است، تصریح کرد: نکته سوم این است که باید بدانیم در کجا خلق سرمایه‌های نمادین یا خلق سرمایه‌های اجتماعی داشته باشیم که پاسخگوی نیازهای امروز جامعه ما باشد. یکی از نیازهای امروز ما ارتباط است.
استاد دانشگاه علوم ارتباطات گفت: خلاء ارتباط در عصر ارتباطات پر نمی‌شود و اتفاقا خلاء آن بوجود می‌آید. ارتباطات چهره‌ای زانوسی دارد که از یک طرف می‌تواند ارتباط برقرار کند و از طرف دیگر گستگی ایجاد کند.
خانیکی با بیان اینکه فناوری‌ها و رسانه‌های نوین این قدرت را دارند که شکاف حتی شکاف‌های دیجیتال ایجاد کنند ، خاطر نشان کرد: اساسا فرآیندهای ارتباطی نیز چنین امکانی را دارند که هم فرصت ایجاد کنند و هم تهدید، پس ما نیازمند ارتباطیم و برای ارتباط باید کسانی که قدرت و توانش ارتباطی دارند به خدمت بگیریم و به کمک آن‌ها خلق سرمایه علم، دین و فرهنگی کرد.
او معتقد است؛ هر چه دانشگاه‌های ما بزرگ‌تر می‌شود و هر چه در حوزه فرهنگ دایره دانش ما وسیع‌تر می‌شود و هر چه تحصیلکرده گان ما افزایش پیدا می‌کنند در کنار این افزایش و گسترش نیاز به اخلاق، ارتباط و ادب برجسته‌تر می‌شود و شاید بتوان گفت که آموزش دیدگان فراوان می‌شوند دوره‌های دکترا گسترش پیدا می‌کند اما معلوم نیست همه این‌ها افراد متخلق به نماد‌ها و سمبل‌های اخلاقی، ارتباطی و ادب باشند.
این استاد دانشگاه در پایان گفت: مهم‌ترین ویژگی معتمدنژاد این بود که معلم بود به معنای دقیق کلمه یعنی اخلاق، ادب و ارتباط داشت و جای او به این دلیل برای ما خالی است جای خالی او را با گفتگو درباره او این چنین باید پر کنیم.
در ادامه این مراسم، مهدی محسنیان‌راد با بیان اینکه زندگی مانند رودخانه‌ای در جریان است، اظهار کرد: معتمدنژاد روزگاری به سِمَتِ استادی دانشگاه تهران پشت می‌کند و در یک دانشکده بخش‌خصوصی بدون هیچ کدام از امکانات دانشگاه تهران کار می‌کند و این زمان آشنایی من با او بود و نزدیک به ۵۰ سال است که از آن روز می‌گذرد. معتمدنژاد بسیار بسیار از آنچه که شد، می‌توانست برای کشور مفید‌تر باشد.
او با بیان اینکه درجامعه ما توافق در باب ارزش‌ها میان اکثریت جامعه وجود ندارد، گفت: جامعه ما در حال طی کردن شرایط خاصی است به نوعی ما دچار بحران ارزشی هستیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه جامعه در حال گذار تعریف مشخصی دارد، گفت: جامعه درحال گذار جامعه‌ای است که از سنت به سمت مدرنیته می‌رود و متاسفانه در ۳۸ سال گذشته به دلیل مداخله سنگین بخشی از نهادهای اجتماعی تعریف درست این دو واژه را گم کردیم.
محسنیان‌راد ادامه داد: جامعه سنتی جامعه‌ای است که هنگامی با هر صورت مسئله‌ای مواجه می‌شود برای حل آن مسئله به گذشتگان خود می‌نگرد و آن را تعقیب می‌کند.
او با اشاره به اینکه جامعه سنتی در ایران قنات را بنا و گسترش داد، اظهار کرد: جامعه‌ای که از ذخیره انباشته شده تجربیات گذشتگان استفاده می‌کند بسیار هم خوب است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه وقتی انقلاب صنعتی رخ می‌دهد و رنسانس اتفاق می‌افتد شرایط تغییر می‌کند و خِرد به میدان می‌آید اظهار کرد: جامعه مدرن جامعه‌ای است که برای پاسخ به سوال‌هایش به سراغ خرد و دانش می‌رود، وقتی خرد و دانش می‌تواند سوادش را بر دوش تجربیات گذشته بگذارد، بسیار خوب است کاری که در ژاپن انجام گرفت.
محسنیان‌راد با اشاره به تحقیقاتش با موضوع ارتباط جمعی در جهان اسلام، ادامه داد: کشورما تنها کشوری در گستره جهان و در طول تاریخ است که در جریان گذار از سنت به مدرنیته؛ ایستادیم و به عقب بازگشتیم در حالی‌که برخی از کشور‌ها به سرعت و برخی به کندی طی کردند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در کشورهای پیشرفته درطول تاریخ مردم یادگرفته‌اند رسانه‌های مختلف، متعدد و متکثر وجود دارد، یکی از این رسانه‌ها معتبر است دیگری کذب می‌گوید و... در این فضا مردم یاد می‌گیرند به هر چیزی گوش ندهند یا اینکه به هر چیزی پشت نکنند. این در حالی است که در این سال‌ها به ما گفته‌اند هر چه ما می‌گوییم شما گوش دهید و تماشا کنید.
محسنیان‌راد توضیح داد:یک فرد در کشور پیشرفته‌ای مانند ژاپن می‌تواند بین رسانه معتبر و تلگرام و وایبر تفاوت قائل شود ما این مسئله را نیاموخته‌ایم و امروز می‌بینیم که در مهمانی‌هایمان یک فرد تحصیلکرده از وایبر یا تلگرام اخبار را نقل می‌کند.
او با بیان اینکه این بلایی است که در این مسیر تاریخی بر سر جامعه ایران آمده است، تصریح کرد: این موضوع باعث شده به این رسانه جدید (تلگرام) وابسته شویم. در این باره اصطلاح سفره رسانه‌ای را بکار می‌برند، تحقیقات نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۶ سفره رسانه‌ای خیلی متنوع است.
محسنیان راد با بیان اینکه بالا‌ترین سرانه مطاله مربوط به کشورهای اسکاندیناوی است گفت: آمار‌ها نشان می‌دهد که کشورهای اسکاندیناوی بیشترین گیرنده رادیو، تلویزیون، بیشترین پهنه باند اینترنت را دارند و یاد گرفته‌اند چگونه از یک سفره معقول و منطقی استفاده کنند در حالی که به ما اجازه نداند این را بیاموزیم.
او با اشاره به اینکه معتمدنژاد مقام اخلاقی داشت، ادامه داد: اگر معتمدنژاد استاد دانشگاه نبود و حقوقدان بود باز هم همان مقام اخلاقی را داشت. او در همه جا خانه، سفر و.. مقام اخلاقی داشت.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه یکی از دلایلی که ما را در حوزه ارتباطات دچار مشکلات می‌کند، ترکیب مقام علمی و اخلاقی است، افزود: بار‌ها شاهد بودم مقام اخلاقی معتمدنژاد اجازه اعتراض را نمی‌داد. ترکیب این مقام علمی و اخلاقی سبب شد که دکتر معتمدنژاد در طول زندگیشان بسیار غصه بخورند.
در این مراسم با حضور محمد مهدی فرقانی، هادی خانیکی، مهدی محسنیان‌راد، دادگران، علیرضا عبداللهی‌نژاد و گیتا علی‌آبادی و هم‌چنین جمعی از دیگر اساتید ارتباطات از تندیس جدید کاظم معتمدنژاد رونمایی شد.