فستیوالی برای معرفی یک هنر ناشناخته در ایران/ ارتباط تنگاتنگ موسیقی با زندگی مدرن

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ نوید گوهری در ابتدای این نشست مطرح کرد: کانون موسیقی معاصر با توجه به سیاست‌های موزه هنرهای معاصر تمرکز بر موسیقی روز دارد. از آذرماه سال گذشته تا اسفند چهار برنامه توسط این کانون برگزار شد و خوشبختانه کسانی که به موزه آمدند و شاهد اجرای موسیقی در کنار اتفاقات دیگر بودند بسیار برایشان جذاب بود.

او ادامه داد: این فستیوال یک فستیوال خصوصی است و با مشارکت سازمان و ارگان‌های فرهنگی برگزار می‌شود. حدود 40 سال است که آهنگسازان ما در حوزه موسیقی معاصر فعالیت می‌کنند. برخی از این آهنگسازان در مسابقه‌های مختلف دنیا رتبه‌های بالایی را به دست آوردند. برخی از کسانی که قطعاتشان در این فستیوال اجرا می‌شود آثارشان در دانشگاه‌ها به عنوان رفرنس قرار می‌گیرد. این شاخه از موسیقی یک موسیقی آکادمیک است و بخشی از موسیقی کلاسیک را شامل می‌شود.

وی با بیان اینکه موسیقی معاصر از نیمه قرن بیستم شکل گرفت؛ بیان کرد: بسیاری منظور ما را از موسیقی معاصر نمی‌فهمند هر موسیقی که امروز نوشته می‌شود موسیقی معاصری که ما از آن حرف می‌زنیم نیست. این موسیقی قالب‌ زیبایی‌شناسانه خودش را دارد. موسیقی معاصر خیلی سخت قابل تعریف است به‌طور مثال اگر می‌گوییم موتسارت یک آهنگساز کلاسیک است چون چارچوب‌ها و ضوابط موسیقی آن دوره را رعایت کرده اما به طور مثال اگر از یک آهنگساز معاصر بپرسید که شما آهنگساز مینیمال هستید پاسخ روشنی نمی‌دهد و می‌گوید که از المان‌های موسیقی مینیمال در کارهایش استفاده می‌کند چراکه نمی‌خواهد خودش را در یک قالب قرار دهد. به‌طور کلی حوزه موسیقی معاصر هم سهل است و هم ممتنع.

گوهری با اشاره به اینکه موسیقی معاصر به لحاظ اجتاعی و جامعه شناختی وابسته به شرایط روز جامعه است، ادامه داد: این موسیقی تنگاتنگ با زندگی امروز ما ارتباط دارد. یعنی دغدغه‌های آهنگساز موسیقی معاصر به‌طور کامل دغدغه‌های جامعه کنونی است اما اگر دغدغه‌های یک آهنگساز قرن هجده را مقایسه کنیم به راحتی نمی‌توانیم آنها را درک کنیم. البته این به معنای ارزشگذاری روی هیچ یک از آنها نیست.

وی افزود: واقعیت این است که واژه موسیقی معاصر با امروز ما در ارتباط است و وقتی درباره هنر حرف می‌زنیم می‌گوییم که هنر فرزند زمانه خودش است. در موسیقی امروز ممکن است شما دوئت لب‌تاب را ببینید و به نظرتان بیاید که این موسیقی نیست و اصلاً سازی در این بین دیده نمی‌شود اما واقعیت جامعه امروز ما همین است. ما درگیر استفاده از لب‌تاب، موبایل و بسیاری از وسایل الکترونیکی دیگر هستیم.

این رهبر ارکستر با اشاره به استفاده از موسیقی معاصر در موسیقی ایرانی گفت: بسیاری از آهنگسازان ما از عناصر موسیقی ایرانی در قالب موسیقی معاصر استفاده می‌کنند به این واسطه موسیقی ایرانی از طرفی حفظ می‌شود و از طرف دیگر امکان ورود آن به خارج از مرزهای ایران نیز حاصل می‌شود. در ایران بازار فعال خوبی در موسیقی معاصر وجود دارد اما متاسفانه هنوز به مردم و مخاطبان معرفی نشده است. همه این مسائل دغدغه‌هایی بود که باعث شکل‌گیری یک فستیوال موسیقی معاصر شد.

سروی مشاور بین‌الملل و نظارت راهبردی نخستین فستیوال موسیقی معاصر تهران نیز در این نشست گفت: ما تمام تلاش خود را کردیم که از همان آغاز به کار ستاد برگزاری فستیوال، هدف‌گذاری درستی صورت گیرد تا بتوانیم براساس آن به یک همگرایی مناسبی برسیم و در جریان فعالیت‌های موسیقایی کشور به صورت جزیره‌ای عمل نکنیم. اینکه نوازندگان خارجی شرکت‌کننده در فستیوال بنا به برنامه‌ای که به آنها ارائه شده قرار است آثار تعدادی از آهنگسازان ایرانی را اجرا کنند، موضوعی نبود که از روی اجبا به آنها تحمیل شود. اتفاقا این هنرمندان براساس داشته‌‌‌های خودشان این کار را کردند و خیلی علاقه‌مند بودند که در این فستیوال آثار هنرمندان ایرانی را نیز اجرا کنند.

وی بیان کرد: کنار هم قرار گرفتن پیشکسوتان با جوانان از اهداف دیگری بود که ما تلاش کردیم در این رویداد به آن توجه کنیم؛ چراکه اصلا دوست نداشتیم با یک رده سنی خاص مواجه شویم. این درحالی است که تمام تمرکز ما بر این مبنا بود که کارهای انجام شده یک پیوست علمی، پژوهشی نیز داشته باشد؛ چراکه معتقدیم بسیاری از جریانات هنری بدون پیوست علمی و پژوهشی هیچ پیشرفت خاصی را نخواهند داشت.

این کارشناس موسیقی با اشاره به حضور هنرمندان و افراد تاثیرگذار در فستیوال موسیقی معاصر تهران از جمله رئیس کنسرواتوار تفلیس بیان کرد: یکی از کارهای ما در این دوره از فستیوال، پایش و ارزیابی بود که دوست داریم بعد از برگزاری فستیوال به حال خود رها نشود و حتم داریم دیکته نانوشته غلط ندارد و قطعا در اولین دوره از برگزاری این رویداد با نقاط ضعفی مواجه هستیم که باید آنها را در دوره بعدی مرتفع کنیم.

نوید گوهری همچنین افزود: از سال 93 ایده برگزاری چنین فستیوالی مطرح شد. در مرحله دوم با جناب سروی این ایده را به اشتراک گذاشتیم. در مرحله سوم مراحل فرهنگی پا پیش گذاشتند و در نهایت شوراهای فستیوال شکل گرفت. خوشبختانه در اولین دوره این فستیوال 114 گروه برای ما درخواست فرستادند که بسیار برای ما عجیب بود.

او ادامه داد: ما سعی کردیم یک قدم جلو بگذاریم و در مرحله اول از متقاضیان خواستیم تا فقط فرم‌های ما را پرکنند اما فرم‌ها به شکلی ترتیب داده شده بود که در همان مرحله مشخص می‌شد چقدر فضای کاری گروه‌ها به سیاست فستیوال ما نزدیک است. در مرحله دوم با حذف گروه‌هایی که در قالب فستیوال ما قرار نمی گرفتند از گروه‌های باقی مانده درخواست کردیم تا از اجرای خود فیلم بگیرند و در نهایت کسانی که انتخاب شدند برای طی شدن مراحل اداری و اخذ مجوز به دفتر موسیقی معرفی شدند.

مدیر هنری نخستین فستیوال بین‌المللی موسیقی معاصر تهران همچنین توضیح داد: این فستیوال در حوزه ملی و بین‌المللی است که هفت کشور خارجی در بخش اجراها و پنج کشور خارجی در بخش سمینارها در آن شرکت دارند.

وی همچنین درباره خصوصی بودن فسیتوال اظهار داشت: فستیوال ما از نظر برگزاری، ایده‌پردازی و سیاست‌گذاری خصوصی است اما مراکز دولتی و فرهنگی حمایت‌هایی از آن صورت داده‌اند که صرفاً حمایت‌های مالی نبوده است بلکه هر بخشی آنچه را در اختیار داشت به ما سپرد تا بتوانیم کار را پیش ببریم.  خوشبختانه ما طبق برنامه‌ای داشتیم از همان ابتدا سرمایه‌گذاری برای فروش بلیت‌ها را فراموش کردیم و تلاش ما بر این بود تا بتوانیم هزینه‌ها را  به نوعی پوشش دهیم چراکه می‌دانستیم در این فستیوال اگر بلیت‌فروشی‌مان به‌طور کامل هم انجام شود بازهم نمی‌توانیم تمام هزینه‌ها را پوشش دهیم.

گوهری در پایان افزود: موسیقی معاصر مخاطب چندانی ندارد و در نتیجه می‌دانیم که این موسیقی برای ادامه بقای خود نیاز به حمایت دارد. در این فستیوال موسسه توسعه هنرهای معاصر نیز تنها هزینه اقامت 11 هنرمند بین‌المللی در هتل باباطاهر را برعهده دارد و هنرمندان خارجی با هزینه خودشان بلیت و ویزا را تهیه کرده‌اند.

جدول برنامه‌های نخستین فستیوال بین‌المللی موسیقی معاصر تهران امروز به صورت کامل از طریق سایت تیوال منتشر می‌شود.