رشته مطالعات زن در ایران مهمترین نیاز جامعه امروز است

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ شهیندخت مولاوردی در ابتدای این نشست با اشاره به فعالیت‌ها و کنش‌های اجتماعی منیر گرجی در دو دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی گفت: منیر گرجی قبل از انقلاب در کسوت مبارزی فعال ظاهر شود تا به عنوان خطیبی توانمند در تربیت در روشنگری زنان انقلابی ایفای نقش کند. شاگردان او هنوز خاطرات پرشور و شعور خانم گرجی در آن ایام را به یاد دارند. از همان ایام تلاش او برای انس با قرآن و تبیین جایگاه واقعی زنان در این کلام آسمانی از او قرآن پژوهی ساخته که آثار او تا امروز همراه ماست. حاصل این تلاش‌ها در کتابی با نام زن در تاریخ انبیا که به چندین زبان ترجمه شده وجود دارد.

مولاوردی افزود: این قرآن پژوه با اخلاص در علم و عمل و درک عمیق مطالب قرآنی نکات ظریفی از جایگاه و منزلت زن در قرآن را روشن کرد که گرچه امروز از سطح تکرار امری بدیهی و طبیعی به نظر می‌رسد اما در چهل، پنجاه سال قبل گفتن و شنیدن این مباحث آن هم از زبان یک زن آنقدر عجیب بود که انواع برچسب‌ها به گوینده زده می‌شد. هرچند گویا هنوز هم هرازگاهی نگاه‌های فراجنسیتی که قرآن به زن دارد فراموش می‌شود.

معاون ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده سپس با اشاره به حضور منیره گرجی به عنوان اولین زن نماینده در مجلس خبرگان یادآور شد: زمانی که او به عنوان اولین زن به مجلس خبرگان راه یافت حضور یک زن در این مجلس با اعتراض برخی منتخبان آن دوره مواجه شد اما واکنش منیره گرجی در یک جمله کوتاه و پرمعنا قابل تامل است که گفت؛ من در مسئولیتی که مردم به من واگذاشته‌اند استوارم. هرکس نمی‌تواند حضور یک زن را تحمل کند برود. در جلسه علنی مجلس خبرگان نیزدر دفاع از حقوق زنان و تاکید بر جایگاه واقعی زن در اسلام و قرآن و همچنین ایران پیش از اسلام نقش فعالی در تغییر نگرش جنسیتی به زن داشت.

مولاوردی ادامه داد: اگر می‌گوییم حقوق زنان ضایع می‌شود و نیازمند توجه ویژه به حقوق زنان هستیم به این معنا نیست که می‌خواهیم نگرش ویژه به زن را ملاک قرار دهیم بلکه می‌گوییم حفظ هویت انسانی و کرامت بشر برای هر دو جنس به یک میزان اهمیت دارد و از واجبات است. متاسفانه برخی نارسایی‌های فرهنگی باعث شده و می‌شود به ناچار به تاکید ویژه بر حقوق زن شویم.

او سپس گریزی به فعالیت‌های منیره گرجی در دوران فراغت از مجلس خبرگان زد و بیان کرد: منیره گرجی بعد از فراغت از مجلس خبرگان با درس‌هایی که از قرآن آموخته بود برای حضور در روستا و مناطق محروم و همچنین مجامع و کنفرانس‌های جهانی اعلام آمادگی می‌کرد و تلاش‌های او نهایتاً منجر به تاسیس موسسه تحقیق مسائل زنان و حتی راه‌اندازی رشته تحصیلی مطالعه زنان در دانشگاه‌های ایران شد. توجه او به جزئیات قرآن و نگاه قرآن به زن آنقدر دقیق بود که وقتی مسائلی را با امام خمینی و آیت‌الله جوادی‌آملی مطرح کرد مورد تشویق آنها قرار گرفت و حتی امام به او تاکید کرد که پیگیر یافتن سوالات خود باشد.  آیت‌الله جوادی‌آملی نیز مجالس درس و بحث طولانی با طلاب برگزار می‌کرد تا پاسخ سوالاتی که از جانب گرجی مطرح شده بود؛ نهایی شود. حاصل این جلسات نیز کتابی تحت عنوان زن در آیینه جمال و جلال الهی است.

مولاوردی باردیگر به اهمیت تاسیس رشته مطالعات زن در ایران پرداخت و گفت: اگر موسسه‌ای که به همت خانم گرجی دائر شده بود حضور این رشته در ایران را پیگری و نهایی نمی‌کرد چه بسا که هنوز در کشاکش توضیح و اعلام نیاز برای چنین رشته‌ای بودیم. تجلیل از زنان نخبه و پژوهشگر یکی از اولویت‌های ما در نهاد زنان ریاست جمهوری است. امیدواریم این تجلیل سرمنشائی باشد برای معرفی موفق چهره‌ زنان به جوانان و زنان اسلام.

او تاکید کرد: حضور فعال‌تر زنان و توجه به شایستگی‌ها و توانایی‌های آنها تنها در صورتی تکمیل می‌شود که تفاسیر از اسلام و قرآن از رنگ و بوی تحجر و خرافات پاک شود. انحرافی که بعد از رحلت پیامبر و با بازگشت جاهلیت گفتمان اسلام را دچار کرد و حتی زنان تربیت شده در مکتب رسول خدا و امیرالمومنین را توسط معاویه به بازجویی کشاند. اتفاقاتی که در تاریخ نیز ثبت شده است. در عصر انفجار اطلاعات باید سعی کنیم مفاهیم صحیح و عمیق قرآنی را که به صورت عقلانی ارائه می‌شود در اختیار جوانان و نسل جدید بگذاریم. باید قدردان فرصتی که افرادی مثل منیر گرجی برای ما فراهم می‌کنند؛ باشیم. فرصتی که با ارائه فرهنگ اصیل قرآنی و تاکید بر جایگاه و شأن اصلی انسان (زن و مرد) می‌تواند درمانگر سیاری از نابهنجاری‌ها باشد.

سیدرضا صالحی امیری (مشاور فرهنگی رئیس جمهور و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران) نیز در سخنانی با اذعان به اینکه شخصیت‌هایی مثل منیره گرجی سرمایه اجتماعی فرهنگی و انسانی برای یک کشور هستند؛ اظهار داشت: خانم گرجی سرمایه اجتماعی برای هم زنان و هم مردان جامعه ماست. او همچنین یک سرمایه بزرگ فرهنگی است چراکه معرفت و حقیقت را بازتولید کرده است و سرمایه انسانی چون انسان‌های زیادی را مورد تربیت صحیح قرار داده است. سرمایه فقط در بانک و کارخانه نیست.

صالحی امیری یادآور شد: ای کاش فهم و درک روشنی بود تا متحجرین بدانند اگر که جامعه می‌خواهد به توسعه و پیشرفت برسد بدون حضور زنان میسر نخواهد بود. مسافرین قطار توسعه پیشرفت حتما باید متشکل از زنان و مردان باشد. اگر می‌گوییم به رسول اکرم 0ص)، امیر مومنان(ع) و حضرت زهرا(س) تأسی می‌کنیم؛ نباید یادمان برود که زن از دیدگاه این عزیزان چه جایگاهی داشته و خود حضرت زهرا(س) در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی در کنار تربیت فرزندان فعالیت می‌کرده است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران سپس با اشاره به برگزاری مراسم تجلیل از شخصیت‌های بزرگ فرهنگی و ادبی در این کتابخانه گفت: وظیفه ماست که از بزرگان در حوزه‌های مختلف تجلیل کنیم. سال گذشته نیز از خانم‌ها مثل پوری سلطانی تقدیر شد و همین طور از آقای دعایی که نماد اعتدال هستند. تجلیل از چنین شخصیت‌هایی بیش از آنکه مورد نیاز و خواست تجلیل‌شونده باشد مورد نیاز ما و جوانان است تا به واسطه آن وزنه‌های فرهنگی و اجتماعی خود را به جوانان معرفی کنیم تا ریشه‌های خود را بشناسند.

معصومه ابتکار (رئیس سازمان محیط زیست و معاون رئیس‌جمهور) نیز با تاکید بر اینکه بزرگداشت خادمان و مهرورزان قرآن کریم در واقع بزرگداشت خود قرآن کریم است؛ گفت: باید از ریشه‌هایی که سبب می‌شود کشور و فرهنگ ما درختان پربار و پرمیوه داشته باشد؛ حفاظت کنیم.

او سپس سخنان خود را خطاب به شخص منیر گرجی ادامه داد و گفت: خوشحالیم که اجازه دادید چنین مراسمی را برای شما برگزار کنیم. سپاس از تمامی خدمات شما در طی این همه سال. اینکه خدمات انسان جوانه بزند و ثمر داشته باشد تنها شامل بندگان خاص خدا می‌شود. ممنون از شما که به ما جرأت اندیشیدن در مورد قرآن داده‌اید آن هم در شرایطی که می‌گفتند قرآن فقط باید به گوش سپرده شود و مورد تبعیت قرار بگیرد. شما با آموزه‌های خود نشان دادید که می‌شود با قرآن زندگی کرد.

ابتکار اضافه کرد: سپاس از شما که اول جایگاه انسان را معرفی کردید و بعد زن و مرد را در این جایگاه یکسان قرار دادید. برحسب تجربه حضور مشترک در برخی سمینارهای جهانی به جرأت می‌گویم اندیشه شما جهانی بود و بعد بین‌المللی پیدا کرد. مسئله‌ای که می‌توان یکی از کاستی‌های انقلاب دانست که مفاهمه و ارتباط با جهان جز در سطح معدودی از شخصیت‌های رده بالای م ملکتی دیده نشد و دیده نمی‌شود. ممنون که نگاه قرآن نسبت به زن را برای ما روشن کردید.

معاون رئیس‌جمهور درحالیکه احساسات بر او غلبه کرده بود؛ با بغض ادامه داد: با تشکر از حس شجاعتی که به ما به عنوان یک زن دادید تا در مقابل این همه فشار که در جامعه وجود داشت بایستیم. به خاطر دارم زمانی گفته بودید زن محیط زیست انسان است و این کاملا درست است.

در ادامه این برنامه کاظم اکرمی وزیر اسبق آموزش و پرورش نیز ضمن تشکر از همسرش که از ابتدای جوانی او را با زنان فرهیخته و فرهنگی کشور آشنا کرده است، تصریح کرد: آنچه که خانم گرجی را متمایز از دیگر اندیشمندان حوزه خود می‌کند ژرف اندیشی و دقتی بود که در کار کمتر کسی دیده می‌شود. مرحوم علامه طباطبایی نیز در ابتدای تفسیر خود از قرآن اشاره کرده‌ بودند که آیات قران را باید با آیات تفسیر کرد موضوعی که شاید کم‌کم بسیاری از علما چه شیعه و چه سنی به آن رسیده‌اند اما نهایتا خانم گرجی بیشترین توجه را به آن نشان داده است و همیشه مدنظر داشت که قرآن را باید با قرآن تفسیر کرد. در این صورت است که پی می‌بریم اگر در روایت‌های اسلامی برخی احادیث و نکاتی مطرح می‌شود که شاید ضدزن تعبیر شوند باتوجه به آیات قرآن می‌توان تفسیر واقعی آنها را یافت.

اکرمی تاکید کرد: خانم جلودارزاده برای من روشن کرد که آنچه که در مورد حقوق زن تصویب کرده‌ایم بدون شک از برکات درس‌های خانم گرجی است.

وزیر اسبق آموزش و پرورش در پایان سخنان خود پیام آیت الله عبداالکریم موسوی اردبیلی برای این مراسم و منیر گرجی را قرائت کرد.

منیر گرجی نیز در پایان مراسم با تشکر از دست‌اندرکاران برنامه گفت: من گمان می‌کردم که این مراسم باز هم مراسم مختص کلمات الهی و شأن و منزلت زن در کلام الهی است. از لطف زیاد دوستان بسیار شرمنده شدم و از شما عذر می‌خواهم که وقت شما به این طریق گرفته شد.

این قرآن پژوه سپس در سخنان کوتاه تصریح کرد: خداوند در قرآن از پیامبر نیز یادآور شده که برای مردم روشن کن تو نیز انسانی هستی مانند آنها. پس ما چگونه قرائتی با نام اسلام و خدا تفاسیر خاص خود را ارائه می‌دهیم. باید بیدار شویم. بسیاری از مسائلی که امروز به نام اسلام مطرح می‌شود اصلا ریشه در این دین الهی ندارد. یکی از این مسائل برخی نگاه‌های متحجرانه و دست‌وپاگیر برای زنان است. چگونه ممکن است اسلامی که 1400 سال پیش صراحتا خطاب به زن و مرد و نه فقط مرد نکاتی را برای زندگی مطرح کرده و سوره و آیه درباره زنان بزرگ آن دوره دارد بخواهد با قوانینی به اصطلاح زن را از حضور در اجتماع باز بدارد. با کتابی مثل قرآن نمی‌توان بشریت (زن یا مرد) را تحقیر کرد.

در این مراسم همچنین از سردیس منیر گرجی رونمایی شد و با اهدای تقدیر نامه از وی تجلیل به عمل آمد. همچنین  تالار تخصصی منابع زنان و خانواده نیز با حضور شهین‌دخت ملاوردی و معصومه ابتکار افتتاح شد.

برگزاری نشست علمی - تخصصی با موضوع زن در قرآن از دیگر مراسم‌های در نظر گرفته شده برای این مراسم بود.