برای دریافت سالن زنبیل نمی‌گذارم!/ مدیران چارچوب تعیین کنند
رزرو سالن اجرا پیش از انتخاب نمایش‌نامه به یکی از معضلات جدی این روزهای تئاتر بدل شده و از عوامل کاهش مخاطب به نظر می‌رسد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، محمد حاتمی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت آشفته بعضی سالن‌های خصوصی و کاهش مخاطبان نمایش‌ها گفت: تئاتر و سالن‌های نمایشی ما در ایران هیچگاه وضعیت بسامانی را تجربه نکرده که آشفتگی‌های امروز جای تعجب چندانی داشته باشد. به سالن‌های خصوصی هم حق می‌دهم که امکان برنامه‌ریزی دقیق نداشته باشند، چون باید هزینه‌های را جبران کنند و همین مسئله آنها را گاهی به‌سوی آثاری سوق می‌دهد که کیفیت چندانی ندارند.
او افزود: وقتی متولیان به فکر حمایت از سالن‌های نمایشی و هنرمندان نیستند؛ نمی‌توانیم به سالن‌ها و هنرمندان فشار بیاوریم. زمانی حمایت‌های حداقلی وجود داشت اما امروز همان‌ها هم حذف شده است.
کارگردان نمایش «سه گانه اورنگ» در پاسخ به این پرسش که چطور نمونه‌هایی از سالن‌های خصوصی موفق به جبران هزینه‌ها و فراهم کردن شرایط اجرای آثار با کیفیت شده‌اند؛ گفت: قطعا بعضی نمونه‌های انگشت‌شمار با هوشمندی پیش می‌روند ولی بسیاری هم مختصات یک سالن استاندارد تئاتری را ندارد. بنابراین امروز که گروهی از جوانان و هنرمندان در این بخش سرمایه‌گذاری میکنند باید مورد حمایت نهادهای دولتی نیز قرار بگیرند تا مسیر صحیح را طی کنند.
این بازیگر درباره وظیفه برنامه‌ریزان کلان در این زمینه اظهار کرد: نخستین مسئله این است که ببینیم تئاتر اصولا ضرورت اجتماع ما تلقی می‌شود یا خیر؟. فرهنگسازی یا برنامه‌ریزی تنها به اداره کل هنرهای نمایشی باز نمی‌گردد؛ بلکه رفتار جامعه نیز در این زمینه مهم است. مثل حوزه ی نشر که هرقدر تیراژ را زیاد کنیم الزاما کتابخوان بوجود نمی‌آید و فقط تعداد کتاب‌هایی که باید خمیر شوند را افزایش می‌دهیم.
او تصریح کرد: فرهنگسازی نخستین کاری‌ست که از مسئولان حوزه‌های مدیریتی فرهنگی برمی‌آید. مگرنه مشکل کمبود سالن نیست چون بارها در سفرهای خارجی شاهد بودم نمایش‌ها در فضاهایی غیر از سالن‌های معمول اجرا می‌شد و همه چیز به اجرا در سالن تئاتر بازنمی‌گردد.
حاتمی کار فرهنگسازی در این زمینه را یکی از وظایف دولتمردان توصیف کرد و ادامه داد: نمایندگان مجلس در دوره جدید حداقل به تماشای تئاتر بنشید تا مردم از آنها الگوبرداری کنند. گرچه نمی‌توان نقش مدیران را هدایت درست مسئولان برای تماشای آثار با کیفیت نمایشی نادیده گرفت.
او افزود: «مدیر هنری» عنوانی است که در این میان نقش اساسی ایفا می‌کند. ما می‌توانیم برای تئاتر مدیر داشته باشیم یا مدیر هنری مشغول به کار شود. نباید شاهد باشیم که امروز یک مدیرکل بخشی از وزارت نفت در بخش فرهنگ و هنر مسئولیت بگیرد و به مدیر هنری تبدیل شود.
کارگردان نمایش «آرامسایش» خاطرنشان کرد: بعضی مدیران هرجا قدم گذاشتند آن محل آباد شد و ردپای این افراد تا امروز باقی مانده است.
حاتمی همچنین در پاسخ به پرسش خبرنگار ایلنا درباره معضل «درخواست سالن توسط کارگردانان قبل از انتخاب متن» گفت: من شاهد این اتفاق هستم ولی از آن دسته افرادی نیستم که از قبل برای اجرا زنبیل بگذارم! در این مقطع است که مدیران سالن‌ها باید برای گروه‌ها شرط بگذارند. باید ابتدا متن مورد نظر کارگردان را دریافت و مطالعه کنند تا چنین مسائلی پیش نیاید.
او افزود: اصولا شاید جنس بعضی نمایش‌ها با سالن منطبق نباشد و باید در محل دیگری اجرا شود. از سوی دیگر سال‌هاست شاهد نمایش‌هایی هستیم که ابتدا در یک سالن کوچک اجرا می‌شوند و بعد از مدتی مثلا به سالن اصلی تئاترشهر راه پیدا میکنند. شما حتی به کشورهای صاحب امکانات نیز مراجعه کنید خواهید دید دانشجو نمی‌تواند در سالن‌های اصلی و مهم کشور روی صحنه برود؛ اما اینجا به وفور شاهد چنین اتفاق‌هایی هستیم. این عوامل موجب کاهش رونق و استقبال تماشاگران شده و از طرفی هویت سالن‌های تئاتری را نابود کرده است.
حاتمی تصریح کرد: سال‌ها قبل اگر شما قصد تماشای نمایش روحوضی را داشتید، محل اجرا مشخص بود. مثلا اگر کاری با چنین ویژگی‌هایی را به تالار وحدت می‌بردید دیگر نه مخاطب داشت و سالن هم ضایع می‌شد؛ بنابراین چنین کاری ممکن نبود. اما امروز هر نمایشی با هر کیفیت و مختصاتی به سادگی از یک سالن به سالن دیگر می‌رود و چنین مسائلی موجب سردرگمی مخاطبان شده است.