فهرستی بلند بالا از تغییرات دریافت کردیم
توماس اوستر مایر در نشست رسانه‌ای خود از تأثیر تغییرات اعمال شده بر آنچه در ایران روی صحنه می‌رود سخن گفت.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست رسانه‌ای توماس اوستر مایر صبح امروز، جمعه ۹ بهمن، در تالار مشاهیر مجموعه تئاترشهر برگزار شد.
اوستر مایر با بیان اینکه «برای چندین سال افرادی در سراسر دنیا کار گروه تئاتر شابونه را دیده‌اند»، درباره حضور در ایران و آشنایی با فرهنگ کشورمان گفت: چهارسال قبل درخواست حضور گروه در ایران وجود داشت اما خوشبختانه این اتفاق امسال رخ داد و من که همواره علاقه داشتم به ایران سفر کنم درخواست را پذیرفتم. شناخت کلیشه‌ای درباره ایران وجود داشت اما اصل ماجرا پس از حضور گروه و اجرا شکل می‌گیرد که بر این اساس باید بگویم فعلاً چندان با فرهنگ ایران آشنا نیستم.
او افزود: مادر طراح ویدئوی گروه ما ایرانی است و طبیعتاً بخشی از آنچه روی صحنه اتفاق می افتد تحت تأثیر فرهنگ ایران است.
کارگردان نمایش «هملت» درباره تغییرات ایجاد شده در اجرای ایران در مقایسه با نسخه تصویری موجود در اینترنت توضیح داد: آنچه در اینترنت وجود دارد مربوط به هشت سال قبل است و «هملت» در این مدت 250 اجرای دیگر را تجربه کرده و در 30 کشور جهان روی صحنه رفته است. بنابراین نوع اجرا در مقایسه با گذشته دستخوش تغییر شده، به‌ویژه که هنگام ضبط تصاویر «هملت» در سالن خبری از تماشاگر نبود.
او افزود: قطعاً مواجهه با مخاطب و واکنش‌هایی که گروه دریافت می‌کند بر آنچه اجرا می‌شود تاثیرگذار است و متاسفانه تعامل مورد نظر ما در آن نسخه تصویری وجود نداشت و با کیفیت متفاوتی روبرو بودیم.
اوستر مایر با بیان آنکه تئوری‌های متفاوتی برای اجرای آثار ویلیام شکسپیر در نظر دارد گفت: آنچه من از آثار شکسپیر دریافت می‌کنم این است که به تعامل با تماشاگر اشاره دارد و بر آن تاکید می‌کند. تئاتر هنری است که دو وجه را در برمی گیرد؛ آنهم در جایی که سینما، ادبیات یا تلویزیون ارتباطی یکسویه با مخاطب خود برقرار می‌کنند و همه از طریق مانیتورها در حال برقراری رابطه با یکدیگر هستند.
این کارگردان خاطرنشان کرد: اجرای شب گذشته ما به میزان زیادی در ارتباط با تماشاگر شکل گرفت و به همین دلیل از ساعت 19 آغاز شد و تا 22 ادامه داشت که اعتراض گروهی از تماشاگران را در پی داشت؛ اما نمایش در همان لحظات در حال شکل گرفتن بود.
کارگردان نمایش هملت در ادامه به تأثیر تغییرات اعمال شده بر نمایش خود اشاره کرد و گفت: میزان تغییراتی که بر نمایش اعمال شد بسیار زیاد بود و به همین دلیل صحبت‌های زیادی با گروه انجام دادم. ما یک شب پیش از اجرا لحظه‌های احساسی عجیبی را تجربه کردیم. آن هم زمانی که بازیگر زن باید تغییرات ایجاد شده را می‌پذیرفت و از عهده تجربه ایفای نقش اوفلیا و گرترود با روسری و طراحی لباس جدید بر می‌آمد.
اوسترمایر به مخالفت یکی از بازیگران زن نمایش برای انجام تغییرات جدید اشاره کرد و گفت: پذیرش تمام این محدودیت‌ها برای من ساده نبود؛ به‌ویژه که با عدم پذیرش یکی از بازیگران زن - که در اجراهای جهانی نمایش «دشمن مردم» گروه را همراهی می‌کرد - باید جای خالی او را نیز در اجرای «هملت» پر می‌کردیم.
او افزود: من به عنوان هنرمند تئاتر و شخصی که نگرش سیاسی دارد طور دیگری فکر می‌کنم اما نمی‌توانم از بازیگرم بخواهم مثل من فکر کند. برای من وقتی این تنها امکان اجرا و کسب تجربه در ایران به وجود می‌آید تغییرات را می‌پذیرم تا کار روی صحنه اجرا شود. پذیرش این تغییرات به دلیل علاقه من به توماس اوستر مایر و البته مخاطب ایرانی است؛ اما همه می دانیم آنچه شب گذشته روی صحنه رفت تفاوت زیادی با نسخه اصلی دارد.
کارگردان نمایش «ریچارد سوم» در پاسخ به این پرسش که آیا قبل از حضور در ایران تحقیقی داشته یا خیر، بیان کرد: خیلی دقیق می‌دانستم به چه کشوری سفر می‌کنیم و حتی لباس‌هایی هم متناسب با اجرا در ایران طراحی شد. اما بازیگران وقتی با لباس‌های جدید تمرین کردند تازه متوجه محدودیت‌ها شدند.
او ادامه داد: بازیگر زن با بغض عنوان کرد تغییرات تأثیر زیادی بر کار گذاشته و دشواری‌های زیادی برایش به وجود آورده است. شاید بازیگر دگیری با روحیه متفاوت برخوردی متفاوت از خود نشان می‌داد اما من چاره‌ای نداشتم تا در آن لحظه از او خواهش کنم تا هرطور شده کار را به انجام برساند.
اوستر مایر در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر چرایی طولانی شدن اجرا در مواجهه با مخاطب ایرانی بیان کرد: این یک رویاست که زمان اجرا در تعامل با تماشاگر ساعت‌ها ادامه پیدا کند و این شرایط بسیار ایده آل است. البته این نکته را هم می دانم که این لحظات ارتباط بداهه با تماشاگر دوام چندانی ندارد. این نمایش در مناطق اشغالی رام الله هم روی صحنه رفت ولی محدودیت‌های پوششی ایران وجود نداشت.
این هنرمند صاحب نام تئاتر آلمان در ادامه نشست رسانه‌ای خود بیان کرد: «جنون هملت دشمن اوست»؛ هملت در شرایطی سیاسی قرار گرفته که فردی قدرت سیاسی را از او ربوده و هملت باید طوری رفتار کند که گویی دیوانه است. به این ترتیب می‌تواند حرف خود را به گوش مردم برساند و برای این کار و غیر سیاسی جلوه دادن آن تئاتری ترتیب می‌دهد. بخشی از این تغییر و تحول جنونی برایش به همراه می‌آورد که می‌تواند با مخاطب ارتباط برقرار کند.
او در پاسخ به این پرسش که چطور هویت برلینی تئاتر خود را با دیگر فرهنگ‌ها تطبیق می‌دهد؟ گفت: تئاتر برای من هنری بومی و محلی است و بسیاری از بازی‌هایی که هنگام اجرا شاهد بودیم از همین فرهنگ بیرون می‌آید. برلین شهری آلمانی نیست بلکه چند ملیتی و شکل گرفته از زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون به حساب می‌آید. به همین دلیل نوع ارتباط اجرهای من تفاوت می‌کند.
این هنرمند اظهار کرد: وقتی می‌خواستم این نمایش را در نیویورک اجرا کنم با آن مخالفت شد چون معتقد بودند تماشاگر آمریکایی محافظه کار است؛ ولی تجربه اجرا در ایران تجربه متفاوتی بود و نشان داد تماشاگر ایرانی محافظه کار نیست.
اوستر مایر درباره مشورت با هنرمندان ایران برای آشنایی بیشتر با فرهنگ ایران و کاهش تغییرات نمایش گفت: من برای انجام این تغییرات کاملاً به جشنواره رجوع کردم و از مسئولان سؤال پرسیدم. در توضیحات آنها به ما گفتند بازیگران زن باید تا مچ دست پوشیده باشند و فهرست بلند بالایی از تغییرات اعمالی را به ما ارائه کردند.
او افزود: اما معتقدم با توجه به تمام موارد مهمترین دستاورد این اجرا در هم تنیده شدن اوفلیا و گرترود در یکدیگر بود. چون در اجرای اصلی این تفاوت با برداشته شدن یک کلاه گیس صورت می‌گیرد و در ایران باید دو روسری را روی سر بازیگر قرار می‌دادیم. تعویض این روسری‌ها برای او بسیار دشوار بود اما در تمرین‌ها شکل گرفت.
کارگردان شناخته شده تئاتر اروپا خاطرنشان کرد: این اجرا بسیار دقیق مورد بازبینی قرار گرفت و ما نمی‌خواستیم قوانین را زیر پا بگذاریم که کل ماجرا زیر سؤال برود. علاقه من معرفی محتوای اصلی به تماشاگر و تعامل با آنها بود.
راینر بوتس، مدیر پروژه‌های فرهنگی سفارت آلمان در تهران نیز در ابتدای این نشست درباره همکاری صورت گرفته به اظهار نظر پرداخت.
او تعامل بیشتر بین گروه‌های تئاتر ایران و آلمان را منوط به صرف بودجه‌هایی از سوی دو کشور دانست و نسبت به حضور گروه‌های تئاتر آلمان در دیگر شهرهای ایران از جمله مشهد، شیراز و اصفهان ابراز علاقه کرد.