سیاه‌نمایی نداریم اما فیلم تلخ داریم
رضا مقصودی (فیلمنامه نویس و عضو هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر) معتقد است؛ فیلم‌های امسال دارای تلخی‌هایی هستند اما این تلخی به معنای سیاه‌نمایی نیست.
رضا مقصودی (فیلمنامه‌نویس و رئیس انجمن فیلمنامه‌نویسان) که به عنوان عضو هیات انتخاب در جشنواره سی و چهارم حضور داشته؛ با اشاره به وضعیت فیلم‌های امسال به خبرنگار ایلنا گفت: یک مشکل اساسی در سینمای ایران وجود داشت که تبلور آن در جشنواره فیلم فجر هم بود. سال‌های گذشته ما بیشتر شاهد حضور فیلم‌هایی بودیم که فیلمنامه‌های آن را کارگردانان و تهیه‌کنندگان همان آثار می‌نوشتند اما امسال بیشتر فیلم‌ها فیلمنامه‌نویس مستقل دارند.
وی ادامه داد: امسال ۱۲ فیلم در جشنواره شرکت کرده که فیلمنامه‌های آنها توسط فیلمنامه‌نویسان خانه سینما نوشده شده و کارگردانان این آثار را فقط کارگردانی کرده است. از نگاه ما؛ این اتفاق بسیار مثبت است. حتی در فیلم‌هایی که در جشنواره پذیرفته نشده نیز چنین اصلی رعایت شده که نویدبخش یک تغییر اساسی در سینمای ایران است. حضور مستقل فیلمنامه‌نویس در فیلم‌ها باعث شده کیفیت فیلم‌ها از لحاظ جذابیت و روایت نیز بسیار بهتر شود.
وی در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود بیشتر فیلم‌های امسال تلخ هستند؛ گفت: در سینمای ما ژانر و گونه به‌صورت جدی وجود ندارد و فیلم‌ها بیشتر به سمت مضامین اجتماعی گرایش دارند. در چنین شرایطی آثار قطعا از مسایل اجتماعی روز تاثیر می‌گیرند و فیلمساز به اطراف خود نگاه می‌کند و معضلات و مشکلات را می‌گوید و به تحلیل آنها می‌پردازد.
مقصودی ادامه داد: فیلم‌هایی که امسال در جشنواره نشان داده می‌شود انعکاس‌دهنده شرایط موجود هستند و قصد آنها اصلا سیاه‌نمایی نیست. این فیلم‌ها می‌تواند مورد تحلیل جامعه‌شناسان و روان‌شناسان نیز قرار بگیرند. درواقع چنین آثاری در هر جای دنیا ساخته می‌شدند؛ جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و مدیران جامعه آنها را نگاه می‌کردند و با تحلیل‌شان دنبال راهکارهای مناسب برای حل مشکلات می‌گشتند.
وی با اشاره به اینکه به فیلمساز نباید اتهام سیاه‌نمایی زد، گفت: بسیاری از فیلم‌های امسال را می‌توان به عنوان یک پژوهش اجتماعی تلقی کرد و هیچکدام از آنها به دنبال سیاه‌نمایی نیستند. اتفاقا باید چنین فیلمسازانی را تشویق کرد زیرا نیت‌های خیری داشتند و ما را متوجه شرایط امروز کرده‌اند و مانند آینه رفتار اجتماعی جامعه را منعکس کرده‌اند.
مقصودی افزود: امسال فقط دو فیلم کمدی در بین فیلم‌های منتخب وجود داشت اما ای کاش فیلم‌های بیشتری در زمینه کمدی داشتیم. گرچه می‌توان تحلیل کرد چرا فیلمسازان به سمت آثار کمدی نرفته‌اند؟
وی درباره نحوه انتخاب فیلم‌ها و اینکه آیا امکان دارد فیلمی به دلیل یک عنصر قوی موجود در آن انتخاب شود؛ گفت: ما در انتخاب فیلم‌ها همه موارد را درنظر می‌گرفتیم و ابتدا بررسی می‌کردیم فیلم در شکل کلی چگونه می‌تواند با مخاطبان ارتباط برقرار کند و آیا در روایت الکن است یا سلیس و راحت حرفش را می‌زند؟ نکته بعد این بود که آیا موارد زیبایی‌شناسی در فیلم رعایت شده و اینکه چه میزان دارای ارزش‌های زیبایی‌شناسانه است؟
مقصودی افزود: البته بعضی فیلم‌ها در بخش‌هایی همچون فیلمنامه بسیار شاخص بودند که مورد توجه قرار می‌گرفتند. همه فیلم‌هایی که انتخاب شده‌اند در همه موارد صددرصد نیستند اما تقریبا به لحاظ کیفی بسیار به‌هم نزدیک‌اند و همین مسئله کار ما را بسیار سخت کرد.
وی ادامه داد: نزدیک بودن فیلم‌ها به یکدیگر باعث شد در پایان کار هیات انتخاب به دلیل آنکه نتوانستیم برخی از فیلم‌هایی را انتخاب کنیم؛ ناراحت شویم حتی پیشنهاد دادیم درصورت امکان با تدبیر دبیر جشنواره بخشی اضافه شود که آثار خوب جشنواره که به هر دلیل از جشنواره بیرون مانده بودند؛ بتوانند نمایش داده شوند.
عضو هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر ادامه داد: اعضای هیات انتخاب هریک نگاه خود را دارند و قطعا اگر به‌جای ۷ نفر فعلی؛ افراد دیگری در این هیات حضور داشتند؛ وضعیت انتخاب‌ها تغییر می‌کرد.
وی ادامه داد: ۱۵ فیلم به‌صورت قطعی برای حضور در جشنواره؛ رای هیات انتخاب را کسب کرده و تعدادی دیگر از فیلم‌ها که آرای پایین‌تری داشتند؛ مورد بحث قرار گرفتند و درباره حضورشان در هیات انتخاب گفت‌وگو شد زیرا بعضی از اعضا مخالف و برخی موافق بودند.
مقصودی ادامه داد: ۷ فیلم از میان فیلم‌هایی که هم‌اکنون در جشنواره وجود دارد؛ با اکثریت آرا یعنی با ۷ رای مثبت اعضا به‌صورت مستقیم وارد جشنواره شده‌اند و برخی شاید یک یا دو رای کمتر داشته‌اند. فیلم‌هایی هم داشته‌ایم که هیچکدام از اعضا به آنها رای مثبت نداده‌اند. بعضی از این فیلم‌ها کاملا به اتمام رسیده و امور فنی‌شان کامل شده بود اما نظر هیات انتخاب را فراهم نکردند.