کار روی خلیج فارس همیشه مقطعی بوده‌است

به گزارش خبرنگار ایلنا، در نشست حامیان خلیج فارس؛‌ محمدرضا سحاب بیان کرد: حدود 12 سال پیش ماجرای «نشنال جئوگرافیک» باعث شد ما ایرانی‌ها به خودمان بیاییم. در گذشته موسسه‌ی ما نمایشگاهی برای نقشه‌های خلیج فارس برگزار کرد. این نمایشگاه که در سال 45 برگزار شد؛ اولین نمایشگاه جغرافیایی خلیج فارس بود که سفرا و خبرنگاران خارجی زیادی از آن بازدید کردند و تاثیر به سزایی در مقابله با اسامی مجعول داشت.

او با اشاره به اطلس خلیج فارس گفت: نخستین مجلد این اطلس در سال 49 منتشر و 4 سال روی آن کار شد. یادم هست که مرحوم پدرم فرش زیر پایش را فروخت تا بتواند این کتاب را منتشر کند چراکه هیچ حمایتی از جانب دولت از او نشد. این اطلس در هزار جلد به فارسی و انگلیسی منتشر شد. بعد از آن پدرم در موقعیت‌های مختلف نمایشگاه خلیج فارس را برپا می‌کرد.

مدیر موسسه کارتوگرافی ایران درباره سایت Persian Gulf online‌ نیز گفت: این سایت فعال؛ اسناد و مدارک زیادی درباره خلیج فارس داردو در طول سالهای گذشته با همکاری ایرانیان داخل و خارج کشور موفقیتهای زیادی در مبارزه با اسامی جعلی و ساختگی خلیج فارس داشته است. اما متاسفانه در کشورماکار روی خلیج فارس همیشه مقطعی بوده و هیچ وقت استمرار نداشته. می‌بینیم که هر ساله چند میلیارد خرج می‌کنند تا در شهرهایی مثل بندرعباس، بوشهر و جاهای مختلف همایش خلیج فارس برپا کنند. درحالیکه این جشنواره ها و همایشها فقط جنبه نمایشی دارد بی‌آنکه تاثیری داشته باشند در اینکه امریکایی‌ها و اروپایی‌ها نام صحیح خلیج فارس را به‌کار ببرند.

او ادامه داد: در یکی از این همایش‌ها که در بندرعباس برگزار شده بود به آقای احمدی‌نژاد پیشنهاد کردم بهتر است همایش‌ها را در مجامع بین‌المللی برگزار کنیم. عرب‌ها پول زیادی خرج می‌کنند تا بتوانند خلیج فارس را خلیج عربی بخوانند درحالیکه ما نیاز به خرج چنین پول‌های هنگفتی نداریم چرا که واقعیت را مطرح می‌کنیم. بنابراین در نمایشگاه فرانکفورت سال قبل  پیشنهاد دادم در غرفه ایران نشستی درباره خلیج فارس بگذاریم و صحبت کنیم اما متاسفانه گفتند برای این کار بودجه نداریم. باید بگویم هیچگونه فعالیتی خارج از ایران درباره خلیج فارس نشده است. این درحالی‌ست که بسیاری از اروپاییان؛ ایران و عراق را با هم یکی می‌دانند و اصلا نمی‌دانند خلیج فارس کجاست!

مدیر موسسه سحاب افزود: از سال گذشته که ما کنار هم جمع شدیم تا امسال چند کار درباره خلیج فارس انجام داده‌ایم. یک همایش به نام جغرافیای تاریخی در تهران برگزار شد که جناب دکتر رهنمایی؛ دبیر آن بود و من در آن مقاله‌ای درباره «خلیج فارس در آثار نقشه نگاران دوره مدرن» ارائه دادم. کار دیگرم ارایه مقاله درکنفرانسی در دانشکده زبان‌های خارجی دانشگاه تهران بود و سومی هم جشنواره خلیج بندرعباس.

سخنران بعدی این مراسم؛ طهمورث ساجدی (استاد دانشکده زبان و ادبیات خارجی کرسی‌های اروپاشناسی در زبان‌های آلمانی، انگلیسی و فرانسه) بود که در سخنان خود به اهمیت سفرنامه‌ها اشاره کرد و گفت: گاهی برخی از کتاب‌ها انسان را بیدار می‌کند. کتاب مرحوم محمود محمود مباحث ایران با کشورهای روسیه، انگلیس و فرانسه را بررسی می‌کند. این کتاب در نوع خود بی‌سابقه است. اینکه کسی 8 جلد کتاب بنویسد بر مبنای خاطره و سفرنامه.

او ادامه داد: هنگام خواندن این کتاب متوجه می‌شویم از اوایل قرن نوزدهم خلیج فارس مورد توجه کشور انگلیس بوده است. ما متوجه شدیم باید سفرنامه‌ها را مطالعه کنیم و با مطالعه سفرنامه‌ها می‌بینیم سفرنامه‌های فرانسوی بسیار بی‌طرف هستند.

ساجدی افزود: خلیج فارس امروز تقریبا در دست خودمان است. آن چیزی را که از گذشته می‌خواستیم شاید کم‌کم بتوانیم انجام دهیم. ما هنوز در قرن نوزدهم هستیم و سعی نمی‌کنیم بالا بیاییم. این قرن در تاریخ اروپا بسیار مهم است. تمام آنچه که می‌گوییم جغرافیای قرن 21 تصمیمش در قرن 19 گرفته شده است.

بعد از او علی اکبر محمودیان (استاد جغرافیا) با اشاره به اینکه از کودکی به ایران و خلیج فارس عشق می‌ورزیدم، گفت: خلیج فارس از زمان داریوش؛ خلیج فارس بوده و در سال‌های 1337 بود که قضایای خلیج عربی مطرح شد. ما باید سعی کنیم در نقشه‌هایی که منتشر می‌شود فقط و فقط نام خلیج پارس را بنویسند و اگر کسی غیر از این عمل کرد؛ جلویش بایستیم.

در ادامه این نشست؛ فرهاد تهرانی (عضو قطب علمی بافت‌های تاریخی در دانشگاه شهید بهشتی) با اشاره به اینکه سال‌ گذشته سال نسبتا خوبی بود، گفت: کتاب اسناد تصویری کلات نادری و سرخس منتشر شده است. همچنین تعداد بی‌نظیری نقشه جنوب ایران داریم که قرار است منتشر شود. این کتاب متشکل از 400 نقشه در دست انتشار است. یکی از کارهایی که خود من به دنبال آن هستم این است که بتوانیم اسطوره‌های خلیج فارس را دربیاوریم. نقشه‌ای موجود است که نشان می‌دهد حوا به جده می‌رود و آدم به سریلانکا و این‌ها خودشان را در دریای فارس می‌بینند.  نقشه دیگری که از آن برهان‌الدین است نیز یونس را در دهان ماهی در خلیج‌فارس نشان می‌دهد. این نقشه در دانشگاه بولونیا قرار دارد. این نقشه‌ها هم به زبان فارسی و هم انگلیسی و همچنین زبان‌های آلمانی و ارمنی هستند.

وی ادامه داد: فکر می‌کنم اگر روی اسطوره‌ها کار شود کار بسیار ماندگاری صورت گرفته. این اسطوره‌ها با ادبیات ما هم بسیار عجین هستند. درست است اسطوره زمان گیجی دارد ولی مکان‌‌های آن مشخص است مثلا زال در دماوند بوده یعنی جایی که همه بتوانند آن را ببینند.

تهرانی با اشاره به ظرافت نقشه و اینکه نقشه‌ها شکننده هستند، گفت: هیچ‌کس حاضر نیست نقشه‌اش را نشان دهد و این یک امتیاز منفی است پس بهتر است نقشه‌ها اسکن شوند و اسکن آن در اختیار مردم قرار بگیرند.

 در ادامه این نشست محمود جعفری دهقی استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه در زمینه ایرانشناسی فعالیت می‌کنم، گفت: در دانشکده ادبیات و علوم انسانی گروهی داریم به نام فرهنگ و زبان‌های ایران باستان. در زمینه زبان‌های باستانی دانشجویانی هستند که مشغول تحصیل‌اند اما متاسفانه چندان از جانب دولت استقبالی نمی‌شود.

او ادامه داد: من کتابی به عنوان مقدمه‌ای بر زبان بلخی تدوین کردم که چاپ شده‌ است بخشی از کار ما با دانشجویان دکتری است که در زبان‌های ایران باستان کار می‌کنند. اخیرا نیز توانسته‌ایم مجوز انجمن ایران‌شناسی را بگیریم که قبل از این نبوده. امیدواریم دوستانی که اینجا هستند؛ گردانندگان همین انجمن باشند. در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی که کتاب تاریخ جامع را منتشر کرده نیز 5 جلد اول مربوط به ایران باستان است. حسن این کار در این است که کتاب جمع نشده و ادامه‌ دارد. همچنین یک دانشنامه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی در دست تدوین است که جلد اول آن به زودی منتشر می‌شود. کار دیگری که جزو طرح‌های دایره‌المعارف است نیز دانشنامه طرح‌های ایران باستان است که تمامی مسائل مربوط به ایران باستان را دربرمی‌گیرد.

 سخنران بعدی این مراسم رضا ذاکری بود که فعالیت‌های خود را از وب سایت Persian Gulf online آنلاین شروع کرده‌است. او گفت: فعالیت‌های ما به دورانی برمی‌گردد که مجله نشنال جئوگرافی در پرانتز نام خلیج عربی را ذکر کرد. از همان سال‌ها برای تمام کسانی که نام خلیج فارس را تحریف می‌کردند به‌طور محترمانه ایمیل می‌فرستادیم. در چند مورد این نام اصلاح شد و بعضی‌هم معذرت‌خواهی کردند. روی این موضوع خیلی کار کردیم و چیزهای عجیبی دیدیم مثلا مقاله‌ای در ویکی‌پدیا با نام «اختلاف بر سر نام خلیج‌فارس» منتشر شد و ما حدود یکماه تلاش کردیم این نام را به «تحریف نام خلیج‌فارس» تغییر دهند.

او همچنین درباره ایرانی‌هایی که نام خلیج فارس را تحریف می‌کنند، گفت: ایرانیان پان‌عرب و همچنین پان‌ترک‌ها با اینکه ایرانی هستند نام خلیج فارس را تحریف می‌کنند و پان‌ترک‌ها نیز چون از فارس‌ها شکایت دارند؛ طرفدار پان‌عرب‌ها هستند. این دو گروه دست به دست هم داده‌اند تا نام خلیج فارس را تحریف کنند.

ذاکری با اشاره به اینکه ما در این سال‌ها تنها توانسته‌ایم از سرعت این شیب بکاهیم، گفت: ما در این سال‌ها فقط توانسته‌ایم جلوی شتاب این تحریف را بگیریم و گرنه شاید به ده سال هم نکشد که ویکی‌پدیای انگلیسی از نام خلیج عربی استفاده کند. ما نیاز داریم روی این موضوع بیشتر کار کنیم.

بعد از او جعفری مذهب (کارشناس کتابخانه ملی در بخش ایرانشناسی) نیز بیان کرد: ما در حال حاضر یک سرای ایرانشناسی تشکیل داده‌ایم و کارهایی که در کتابخانه ملی نمی‌توانیم انجام بدهیم را به آنجا منتقل می‌کنیم. خلیج فارس طرفداران زیادی دارد. باید فکری به حال دریای کاسپین کنیم که همه آن را با نام کاسپین می‌شناسند اما خودمان قبول نمی‌‌کنیم.

وی با اشاره به نقشه‌های خلیج فارس بیان کرد: این نقشه‌ها همه هوایی هستند و نگاه به خلیج فارس از آسمان است یک جهانگرد را حساب کنید که به بندری وارد می‌شود و از ماهیگیر می‌پرسد اسم این دریا چیست و ماهیگیر به او می‌گوید اینجا دریای دیلم است. فردا یک اسم جدیدی درمی‌آید. اگر کسی از بصره وارد شود محلی‌ها می‌گویند که خلیج بصره است و همچنین کسی که از ساحل بحرین وارد می‌شود آن را با نام خلیج بحرین می‌شناسد. این تغییر اسم‌ها توجیه نمی‌شود. آن وقت ما همایش‌های علمی نمی‌گذاریم تا بتوانیم نام‌های دیگر را حذف کنیم.

محمد علا نیز در پایان این نشست گفت: از ابتدای تاریخ ایران نقشه‌ها به درستی جمع‌آوری نشده است. ما کوشش می‌کنیم این نقشه‌ها را جمع‌آوری کرده و در 5 جلد به چاپ برسانیم. هزینه‌ها را نیز برآورد می‌کنیم و باید بگویم این مجموعه احتیاج به کمک دارد. ما می‌توانیم با کمک هم خیلی از پروژه‌ها را بدون نیاز به کمک دولت انجام دهیم. در حال حاضر نیز فیلم‌ها و مستنداتی می‌سازیم که با فیلم‌های صداوسیما برابری می‌کند.