جنگ نابرابر فروشگاههای سنتی و آنلاین
رئیس اتحادیهی ناشران و کتابفروشان تمرکز کتابفروشیها روی فروش آنلاین را در شرایط اقتصادی فعلی کتاب و نشر قابل عملیاتی شدن ندانست.
محمود آموزگار (رئیس اتحادیهی ناشران و کتابفروشان) در گفتوگو با خبرنگار ایلنا؛ با اذعان به اینکه در ضرورت استفاده از تکنولوژیهای جدید شکی نیست، گفت: قاعدتا اگر بتوانیم از امکانات فروش آنلاین در کتابفروشیها بهره ببریم طبیعی است که میتواند به فروش اضافه منجر شود اما باید توجه داشت اصل مسئله پایین بودن تعداد کتابفروشیها و امکانات همین کتابفروشیهای فعلی است اگر این کتابفروشیها بخواهند سیستم آنلاین و امکانات استفاده از فروش آنلاین را برای خود مهیا کنند نیاز به تعریف نیروی انسانی و هزینه جهت کنترل، ارسال و دریافت سفارشات مشتری است همین مسئله فارغ از هزینههای ابتدایی برای طراحی و راهاندازی چنین امکانی خودش یک تحمیل مالی مضاعف به کتابفروشیها به حساب میآید.
رئیس اتحادیهی ناشران و کتابفروشان ادامه داد: در واقع سیستم و عرضه کتاب در کشور ما اساسا یک سیکل معیوب و مشکل دارد جایی میتوان از کمک فروش آنلاین صحبت کرد که مراجعان حضوری نیز در حد قابل قبولی وجود داشته باشد شاید فروش آنلاین برای تعداد اندکی از کتابفروشیها که به لحاظ محل ساختمان و مساحت مکان مشتریهای خود را دارند چنین شرایطی بتوان مهیا کرد اما کتابفروشی که نهایتا روزی صد هزار تومان فروش دارد اگر بخواهد فروش آنلاین راهاندازی کند باید هزینههای اضافهای برای نیروی انسانی برای فروشگاه آنلاین و .. در نظر بگیرد. همین حال بسیاری از کتابفروشیها با عدم فروش مواجه هستند و برای پرداخت عوارض حقوق پرسنل اجارهبها و ... به مشکل برمیخورند پس مطمئنا نمیتوانند به استفاده از فروش آنلاین فکر کنند.
او صحبتهای سید عباس صالحی (معاون فرهنگی وزارت ارشاد) در اولین دیدارش با اهالی نشر در کتابفروشی توس، مبنی بر نیاز توجه به کتابفروشیها به فضای اینترنت و فروش آنلاین را پاسخی به انتقادها از طرح «ویترین کتاب» که توسط خانه کتاب اجرایی شده است، دانست و بیان کرد: ما معتقدیم چنین طرحی به نوعی رقابت با کتابفروشیهای موجود است و خودش نوعی نقض غرض در صحبتهایی که برای توجه به کتابفروشیها مطرح میشود ما گلایه داریم از اینکه تعداد کتابفروشیها بسیار پایین است، دخل وخرج یک کتابفروشی به هیچ وجه نمیچرخد و انواع هزینههای جانبی مانند عوارضهای متعدد به آنها نیز تحمیل میشود همه اینها یعنی یک شکاف و چالش بزرگ برای دسترسی مردم به کتاب.
این فعال نشر مجددا کمبود تعداد کتابفروشی در کشور را یادآور شد و گفت: گفتن این نکته که بسیاری از شهرها و شهرستانهای ما کتابفروشی ندارند شاید خیلی تکراری باشد اما وقتی میبینیم همین تعداد اندک کتابفروشیها با سختی به بقای خود ادامه میدهند اعتراض به طرحی مانند ویترین کتاب را چندان غیرمنطقی نمیدانیم البته طبیعتا اگر یک سیستم تشکیلاتی مانند خانه کتاب بخواهد با برنامهریزی و همافزایی به نوعی به فروش آنلاین کتاب کمک کند نهایتا حتی به صورت محدود باعث بیشتر در دسترس قرار گرفتن کتاب میشود اما واقعیت این است که «ویترین کتاب» همزمان تهدیدی است برای کتابفروشیها.
آموزگار اضافه کرد: مجدد تاکید میکنم طبیعی است که تکنولوژی و فناوری امکانات خوبی هستند ولی وقتی هوز مرحله پیش از تکنولوژی را پشت سر نگذاشتهایم و کمبودهای فراوانی در این بخش داریم ورود یکباره به فضای تکنولوژی آسیب زننده است. وقتی هنوز فروش سنتی و توزیع کتاب ما برای سراسر کشور مشکل دارد و بسیاری از شهرستانهای ما نهایتا یک کتابفروشی دارند صحبت از توجه به فروش آنلاین چندان شنیده نمیشود.
او سپس طرحهایی مثل «ویترین کتاب» را با اصل واسپاری امور به بخش خصوص در تناقض دانست و متذکر شد: فارغ از رقابتی که طرحهای اینچنینی با کتابفروشیها به ویژه کتابفروشیهای کوچک بوجود میآورند اساسا چنین رویهای با اصول واگذاری امور فرهنگی به بخش خصوصی همخوانی ندارد خانه کتاب نهایتا یک مجموعه دولتی است که باید در چارچوب قوانین و مقررات مشخص کار کند نمیتوان یک سازمان و نهاد زیر ارگان دولتی تشکیل داد که قواعد بودجهای و هزینه مشخص خود را دارد و وقتی در تامین بودجه و هزینهها به مشکل برخوردیم با در نظرگرفتن فضا و امکانات متفاوت بخواهیم این خلا مالی را پرکنیم و به نوعی از طرق مختلف خرج نهاد را در بیاوریم.
او در پایان تاکید کرد: البته معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در هفته کتاب و با طرح «کتابفروشی به وسعت ایران» نشان داد که از اهمیت کتابفروشیها در چرخه نشر غافل نیست و قولهایی هم برای بهبود شرایط کتابفروشیها داده است که امیدواریم محقق شود.