هیچ قومی به اندازه ملت ایران به اسلام خدمت نکرده‌است
جدا کردن ایران و اسلام از هم نه خدمت به اسلام است و نه خدمت به ایران. هویت ما نه از اسلام جداست و نه از ایران.
به گزارش خبرنگار ایلنا، مراسم رونمایی از کتاب «تاریخ کهن و معاصر ایران» همزمان با نشست هم‌اندیشی تعدادی از اساتید گروه تاریخ دانشگاه تهران، شهیدبهشتی والزهرا دیروز عصر (۱۴ آبان) با حضور علی اکبر ولایتی در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد.
جدا کردن ایران و اسلام امکان پذیر نیست
در این نشست علی اکبر ولایتی رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه تاریخ، شناسنامه ماست؛ گفت: تفاوت یک ملت بی‌تاریخ با ملتی که تاریخ دارد در همین رفتارهای جوامعی است. رفتار این ملت در انظار بیگانگان نمایان است.
او ادامه داد: مردم ایران ویژگی متفاوتی از خصائل انسانی دارند. هرگوشه این کشور را بکاوند اثری از فرهنگ و تمدن در آن می‌بینند. درباره جندی شاپور، جز مقالاتی که آقای امام نوشته‌اند، تألیفات چندانی در دست نیست و این شد که ما تصمیم گرفتیم برای جندی شاپور کاری کنیم. خوشبختانه با تکیه بر مستندات کار خوبی صورت گرفته است؛ در آبان ماه سال 95 در دانشگاه جندی شاپور بزرگداشت خواهیم داشت.
ولایتی با اشاره به اینکه کتاب پویای فرهنگ و تمدن به پنج زبان دیگر ترجمه شده است؛ افزود: کتاب تمدن ایران و اسلام در دانشگاه تدریس شد که در آن از هزاروصد نفر ایرانی نام برده شده است. این کتاب از زبان روسی مستقیماً به فارسی ترجمه شده است و نشان می‌دهد که ما هزاروسیصد ریاضیدان داشتیم.
وی با بیان اینکه جدا کردن اسلام و ایران امری نشدنی است؛ گفت: جدا کردن ایران و اسلام از هم نه خدمت به اسلام است و نه خدمت به ایران. هویت ما نه از اسلام جداست و نه از ایران. هویت ایران قبل از اسلام را اگر کسی منها کند، کار اشتباهی کرده است. این افتخار ماست که یک قوم متمدن اسلام را پذیرفته است. اگر قوم ساسانی مانع از آن می‌شد که همه درس بخوانند، ولی همان تعدادی که درس می‌خواندند، جندی شاپور را بنیان نهادند.
رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: ما باید این حرف غلطی که می‌خواهند اسلام و ایران را از هم جدا کنند را یک امر استعماری بدانیم. اکثر سهم تمدن و فرهنگ اسلام متعلق به ایرانیان است. هیچ قومی به اندازه ملت ایران به اسلام خدمت نکرده است. کسانی که اسلام ناب را گرفتند، مردم ایران بودند. هیچ چیز مانع آن ها نمی‌شد که به دین زردشت برگردند.
ولایتی با اشاره به تاریخدانان و مؤلفان این حوزه بیان کرد: ما دست نیاز به سمت همه اساتید و بزرگانی که در این حوزه تلاش کردند و زحمت کشیدند دراز می‌کنیم. ترکیب این گروه در مرکز تحقیقات، از جمله نیازهای ماست. در این زمینه تک‌نگاری‌هایی ساده تألیف شد، از زمان مادها تا همین سال‌های کنونی که 14 جلد است و 4 جلد آن متعلق به بعد از انقلاب است. برای این کار زحمت زیادی کشیده شد. شاید بیش از بیست بار بازنویسی شد. درمورد تاریخ سیاسی جنگ صحبت شده که نقل مستقیم است. درباره آنچه اتفاق افتاده صحبت شده چراکه جنگ مهمترین مسئله تاریخ معاصر ماست.
تاریخ، علم مادر است
در ادامه این نشست منصوره اتحادیه با اشاره به اینکه ما در تاریخ نگاری خلاء‌های زیادی داریم؛ گفت: تاریخ مسئله بزرگی است و شناخت درست تاریخ، هویت ماست. هیچوقت پاسخ به سوالات تاریخ پایان نمی‌پذیرد چون اسناد جدید پیدا می‌شود، بنابراین تاریخ بی‌انتهاست.
او با اشاره به اینکه باید در تاریخ بازنگری کنیم؛ افزود: تعداد زیادی اسناد نزد خانواده‌هاست که باید جمع‌آوری شوند، تعدادی خاطره نویسی کم کم در حال انتشار است. ما می‌توانیم موسسه‌ای داشته باشیم برای رجال شناسی، نه اینکه فقط آنها بکوبیم، بلکه باید آنها را به خوبی بشناسیم. وقتی شناختی روی رجال نداشته باشیم نمی‌توانیم تاریخ را بشناسیم.
تاریخ، ابزار مدیریتی کشور
بعد از او حمیده چوبک(استاد باستان شناسی) گفت: فرهنگ، وجه تمایز انسان با موجودات دیگر است. تنوع فرهگی باعث وجود انسان‌ها در حوزه‌های جغرافیایی متعدد شده است.
وی افزود: متأسفانه ما به تاریخ فرهنگی خود توجه نمی‌کنیم. امروز که ما اینجا هستیم با کوشش و دانش و فناوری پیشنیان است. به تاریخ باید به چشم یک ابزار مدیریتی نگاه شود. تقاضا دارم به عنوان مسئول پژوهش باستان شناسی، به تاریخ فرهنگی خود بیشتر توجه کنیم.
چوبک ادامه داد: بزرگرتین مرکز علمی ما، جندی شاپور، زیر کشت می‌رود و رو به تخریب است. از مجمع تشخیص مصلحت نظام خواهشمندیم این مسئله را به عنوان یک استراتژیک مد نظر قرار دهند و جلوی آسیب مراکز فرهنگی را بگیرند. فکر می‌کنم روی دو بخش میراث فرهنگی و باستان شناسی کشور باید سرمایه‌گذاری شود.
دانشگاهیان باید برای جامعه هم بنویسند
در ادامه این نشست هایده لاله (عضو هیئت علمی باستان شناسی دانشگاه تهران) گفت: خیلی دوست دارم که بتوانم اثر کوچکی در حل کردن بعضی معضلاتی که با آن مواجهیم داشته باشم.
او افزود: تاریخ از آغاز زندگی بشر شروع شده و تا فردا ادامه دارد. آنچه که برداشت غلطی در جامعه نسبت به باستان شناسی وجود دارد این است که باستان شناسی به گذشته نمی‌پردازد. باید این را بدانیم که باستان شناسی نیز مانند تمام شاخه‌های علوم انسانی یک علم شناختی است. باستان شناسی، منحنی بسیار طولانی سرزمین را چه با افت و چه با خیز شناسایی می‌کند.
لاله با اشاره به اینکه ما کثرت آثار نداریم؛ بیان کرد: اینجا به جهت وجود آثار کهن بهشت باستان شناسی نیست چون ما چندان کثرت آثار نداریم، بلکه به این دلیل است که اینجا دارای تنوع فرهنگی است.
وی با بیان اینکه تنها میراث مکتوب پاسخگوی نیازهای ما نیست، اظهار داشت: تمام کشورهای دنیا با توسعه و عمران مواجه‌اند. کشورهایی که مدیریت خوب دارند از چالش‌های خود به علم رسیدند.
لاله با اشاره به اینکه اساتید ما رسالت اجتماعی خود را به خوبی انجام نمی‌دهند؛ گفت: اساتید دانشگاه به دلیل سیستم دانشگاهی، مجبورند مقلات تخصصی بنویسند و فراموش کرده‌اند که برای جامعه هم باید بنویسند. مسئله ترجمه یکی دیگر از معضلات ماست. ما خواهش می‌کنیم که نهضت ترجمه شکل بگیرد چون فرضیه‌های غلط، سایه می‌اندازد روی دانشجویان. بحث دیگر بحث واژگان حوزه علمی است. واژگانی که از 200سال پیش تاکنون جا افتاده‌اند، باید تغییر کنند.
درباره انقلاب اسلامی، کمتر نوشته شده است
سید مهدی خاموشی (رییس سازمان تبلیغات اسلامی) آخرین سخنران این نشست بود و بیان کرد: چند سال قبل با دکتر ولایتی بحثی بود که نسل جوان ما با فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی بیشتر آشنا شوند. ابراز تإسف کردم که درباره تاریخ معاصر کم قلم فرسایی شده است.
او ادامه داد: عصر انقلاب برای ما حائز اهمیت است اما درباره آن کم نوشته شده است. دیگران برای عصر پهلوی قلم فرسایی های حجیم می‌کنند اما برای عصر انقلاب آنچنان تألیفاتی در دست نیست. یادم است یکبار یک جامعه شناس غربی به من می‌گفت، واژه انقلاب اسلامی در کتب جامعه شناسی غرب زیاد به کار رفته است، چرا خودتان به آن نمی‌پردازید؟!
خاموشی افزود: گذر انقلاب و تحولات پرسرعتی که امروز پدید آمده است نیاز پرداختن به این موضوع را بیشتر می‌کند. امریکا با تمام امکاناتش در مقابل انقلاب اسلامی ایستاده است. قلم زدن در این دوره بسیار پراهمیت است. کسانی که در صحنه‌های مختلف انقلاب حضور داشتند باید مستند سازی کنند و منتقدان به این حوزه ورود کنند چراکه هر نگارشی با نقد پیشرفت می‌کند.
رییس سازمان تبلیغات اسلامی در پایان سخنان خود بیان کرد: امیدواریم این 14 جلد را بتوانیم در نمایشگاه سال آینده مجدداً رونمایی کنیم و امیدواریم که این کار را دیگران نیز ادامه دهند.