کسی نگرانِ کارگرانِ چوب مازندارن و پارس نیست/ دولت توان اجرای مصوبه‌های خود را هم ندارد

سیدطاهر شبیری (دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا؛ ضمن اشاره به مصوبه‌ی شواری اقتصاد درباره‌ی افزایش تعرفه‌ی کاغذ وارداتی گفت: سال 1385 شورای عالی اقتصاد برحسب مصوبه 309/702040 که در تاریخ 28/4/85 به تصویب رسیده بود؛ مقرر کرد یارانه کاغذ از بخش صنعت به سمت مصرف‌کننده پرداخت و این پرداخت برای کاغذ تحریر و روزنامه از طریق ارشاد توزیع شود. از آن‌سو بحث تعرفه حمایتی برای توانمندسازی صنعت مطرح شد و دولت تعرفه‌هایی را برای این مورد در نظر گرفت. حدود ده سال از 1385 که زمان تصویب این مصوبه بود؛ می‌گذرد و همچنان سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا و وزارت صنایع برای اعمال این حمایت در تلاشند که به دلایل مختلف از جمله مخالفت‌های وزارت ارشاد هنوط به سرانجام نرسیده است. چند بند هم در کمیسیون ماده 1 مصوب شده بود که متاسفانه آنها هم با اعمال‌نظر، دخالت‌ها و نفوذی که وزارت ارشاد از خود نشان داد به مرحله تصویب و اجرا نرسیدند.

دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا  اضافه کرد: پیش از سال 85 هم وزارت صنایع، هم نمایندگان انجمن‌های کاغذ و مقوا شرایط حذف یارانه از صنعت و الحاق آن به بخش واردات را مطرح کرده بودند. در این مورد آن‌ها با وزارت ارشاد هم به توافق رسیده بودند و مجلس هم در این بحث نقش داشت و نماینده‌ها از مراحل افزایش تعرفه مطلع بودند. ولی متاسفانه بعد از آن مصوبه؛ وزارت ارشاد برعکس تمامی مراحل نشست‌ها عمل کرد و با استفاده از قدرت دولتی خود جلوی اجرایی شدن مصوبه افزایش تعرفه را گرفت.

او همچنین متذکر شد: نگرانی از افزایش قیمت کاغذ را می‌فهمیم و تا حدودی قبول داریم، اما به شرطی که این نگرانی منطبق با اصول و منطق باشد. اعمال ده درصد یا حتی 15 درصد تعرفه بر کاغذ وارداتی آنقدرها بر قیمت بازار کاغذ تاثیرگذار نیست که از سوی واردکننده‌ها و مصرف‌کننده‌هایی مانند چاپخانه‌ها و ناشران بزرگ‌نمایی می‌شود. ما در سال‌های گذشته به دلیل بالارفتن ناگهانی نرخ ارز شاهد یک شوک قیمت شدید در بازار کاغذ بودیم اما واقعا این مسئله تاثیر چندانی بر روال چاپ و نشر کشور نداشت که حالا بخواهیم با استناد به آن جلوی تعرفه‌ای که به درستی باید بر کاغذ‌های وارداتی اعمال شود را بگیریم. این نگرانی یک نگرانی کاذب است.

شبیری در دفاع از کاذب خواندن نگرانی از افزایش تعرفه‌ی کاغذ وارداتی تصریح می‌کند: اگر به ریز جزئیات نحوه تعیین قیمت تمام شده مثلا کتاب نگاه کنیم؛ می‌بینیم که هزینه‌های مربوط به کاغذ درصد اصلی مبلغ مورد نیاز برای تهیه کتاب نیست که ما بیاییم به دلیل همین مسئله مدام ابراز نگرانی از بابت بالارفتن قیمت کاغذ داشته باشیم. به هر حال وظیفه دولت است که از کالاهای تولیدداخل حمایت کند. صنعت کاغذ کشور در طول سال‌های تحریم شدید نشان داد که توانمندی قابل قبولی دارد و در همان شرایط پاسخگوی بخش قابل توجهی از کاغذ مورد نیاز کشور بودیم.

این تولیدکننده‌ی کاغذ سپس در پاسخ به این سوال که آیا کارخانه‌های کاغذ داخل توانایی تولید تمام کاغذ مورد نیاز کشور را دارند که در برابر واردات موضع می‌گیرند، گفت: تولید کاغذ داخلی هرقدر که در کل بازار کاغذ مورد نیاز کشور سهم داشته باشد؛ می‌تواند تقاضای تعرفه و افزایش آن را داشته باشد. تعرفه یک عامل متوازن‌کننده حجم واردات و تولیدات است. محاسبه هم یک محاسبه ساده ریاضی است. ما به عنوان تولیدکننده کاغذ و مقوای کشور هرقدر در تامین بازار کاغذ سهم داریم به همان اندازه نیز می‌توانیم درصد تعرفه مطالبه کنیم. مسلما اگر سهم ما یک حضور صددرصدی بود خواسته و مطالبه ما بسیار متفاوت از آن چیزی بود که امروز با یک شراکت 30 تا40 درصدی داریم. اساسا تولیدکاغذ داخلی حداقل به همان میزان حضور در بازار نیاز به حمایت دارد. نمونه عینی و بارز چنین مسئله‌ای را در امر صنعت خودرو شاهد هستیم.

دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا همچنین انتقادهایی را به روال واردات کاغذ در سال‌های گذشته وارد دانست و عنوان کرد: تکلیف پرونده‌ای که در مورد مبادله کالا با ارز مبادله‌ای و کالا با ارز آزاد وجود دارد؛ باید روشن شود. زمانی که واردکننده برای تامین نیاز کاغذ خود بدون ارزش افزوده و تعرفه ارزی چندانی، کاغذ وارد می‌کند  و بعد آنها را  به راحتی با ارز آزاد در بازار می‌فروشد، نگرانی برای ما است نه واردکننده. در شرایطی که شرکت‌های سهامی سرمایه‌گذاری، بانک‌ها، انواع اقسام موسسه‌های دولتی و خصوصی با ارز دولتی واردکننده کاغذ می‌شوند اصلا نمی‌توان صحبت از عدالت کرد. متاسفانه شرایط برای کاغذ داخلی به گونه‌ای پیش رفته که کارخانه‌های کاغذ کشور رو به نابودی رفته‌اند. واردکننده‌ها در هشت سال بدون تعرفه ارزش افزوده انواع و اقسام مواد اولیه را با دور زدن تحریم‌ها وارد کردند و با چند برابر قیمت در کشور فروختند. اگر همان سال تعرفه واقعی را اعمال می‌کردند اتفاقا امروز شاهد سقوط تولید کارخانه‌های کاغذ نبودیم.

شبیری ادامه داد: نمی‌توان از بیرون نشست و فریاد زد اگر تعرفه را بالا ببریم کسی کتاب نمی‌خواند و عدم استفاده از کاغذ کارخانه‌های ایرانی را به نوعی پایین بودن کیفیت کاغذهای داخلی مرتبط کنیم. اگر کاغذهای تولیدداخل به دلیل نداشتن کیفیت خواهان ندارند و نیاز به واردات داریم پس حتما تولیدات شما (کتاب و محصولات چاپی) نیز فاقد محتوا و استاندارد لازم است. مگر در این مدت ده سال که تعرفه وضع شده اجرا نمی‌شد؛ رشد داشته‌اید و شاهد رشد تیراژ رشد عنوان و افزایش کتابخوانی بوده‌ایم. آیا تمام مشکل فرهنگ کشور با فروش و توزیع کاغذ وارداتی حل می‌شود؟ چرا در زمانی که ارز 1200 تومانی به 3800 تومان رسید کسی نبود ابراز نگرانی کند که این افزایش قیمت آسیب‌زننده است؟ صنعت چاپ ما مشکل مرکب و ماشین‌آلات ندارد؟ آیا ناشران ما با کاغذ بدون تعرفه فروش‌های آن‌چنانی خواهند داشت؟ اگر مشکل کارخانه‌های چوب مازندران و شرکت پارس هستند و با بسته و تخته شدن در آنها کمکی می‌شود بحث جداست. حتی اگر تعرفه کاغذ صفر شود آیا یک تکان اساسی در صنعت چاپ و نشر خواهیم دید؟ نخیر، ولی با این تعرفه مشکل تولید کاغذ حل می‌شود و کاغذ داخل توان رقابت با کاغذ وارداتی را پیدا می‌کند. چرا برخی نیتِ نابودی دو کارخانه‌ی کاغذ داخل را دارید.

او سپس مجدد تاکید کرد: صراحتا می‌گوییم که افزایش قیمت کاغذ ربطی به تعرفه ندارد. چراکه همان وقتی که ارز بالا رفت شاهد افزایش واردات کاغذ هم بودیم و همزمان با بالارفتن تصاعدی ارز میزان واردات کاغذ هم بالا و بالاتر رفت. چرا کسی برای این ده هزار نفر کارگر و شاغل چوب مازندارن و پارس نگرانی ندارد؟ آیا می‌دانید با بسته شدن این کارخانه‌ها تکلیف این پرسنل چه خواهد شد؟ زمانی باید ابراز نگرانی می‌شد که قیمت ارز بالا رفته بود در حالی که در آن شرایط با اورپپرایس کردن قیمت کاغذ به کمک ارز مبادله‌ای بازار آزاد را با این کاغذها پرکردیم.

این تولیدکننده به میزان سرمایه‌گذاری‌ها در تولید کاغذ هم اشاره کرد و گفت: ما تمام سرمایه‌مان را گذاشته‌ایم تا برای کشور تولید کنیم حالا با هر کیفیتی که شده تلاش خود را خواهیم کرد. مطمئنا اگر تمام این هزینه‌ها و تسهیلاتی که در اختیار بخش تجارت قرار می‌گرفته به بخش صنعت هم تعلق داشت، حالا صاحب کارخانه‌های قدرتمند تولید کاغذ در کشور بودیم. هیچ وقت کسی صحبتی از تسهیلات مورد نیاز برای بالارفتن میزان تولید و کیفیت کالای تولیدی نمی‌کند و فقط بحث کیفیت کاغذ؛ ملعبه‌ای شده برای سرپوش گذاشتن به نیازهای کارخانه‌های تولید کاغذ. چرا کسی به کیفیت بسیار پایین کاغذهای وارداتی از هند اشاره‌ای نمی‌کند و مسئولیت این خروج ارز از کشور را به عهده نمی‌گیرد؟ چرا کسی صحبتی از این نمی‌کند که با پول صادرات پتروشیمی کالای کاغذ وارد شده و با قیمت آزاد به بازار تزریق شد یا چرا دیگر حرفی از مبلغ گزافی که انجمن ناشران به یک نهادی داده بودند تا برایشان کاغذ تحریر تهیه کند و هنوز که هنوز آنها رنگی از کاغذ ندیدند نمی‌شود؟

دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا  سپس میزان تعرفه‌ی بالا از دید مصرف‌کنندگان را قابل تغییر در سال‌های آتی خواند و ادامه داد: حمایت تعرفه‌ای یک حمایت مدت‌دار است و سالانه یا هر چند سال یکبار مجددا می‌تواند مورد بازنگری قرار بگیرد. اگر در شرایط فعلی تعرفه بالا برود این میزان که همیشگی نخواهد بود. نباید بیشتر از این ده سال وقت را از دست بدهیم اگر همان موقع مصوبه تعرفه‌ای اجرا شده بود، تولیدات کاغذ و کیفیت مطلوب‌تری داشتیم. صنعت کاغذ کشور محکم ایستاده که تعرفه را بالا ببرد ده سال طول کشیده، ده سال دیگر هم زمان بخواهد می‌ایستیم.

شبیری در پایان به نبود برنامه در جذب سرما‌یه‌گذار برای تولید کاغذ اشاره کرد و گفت: تا وقتی دولت حمایت خود را از تولید داخلی علنی نکند و مصوبه شورای عالی اقتصاد مبنی بر افزایش تعرفه واردات کاغذ را بالا نبرد هیچکس در هیچ کجای دنیا حاضر نمی‌شود در کارخانه‌های تولید کاغذ ایران سرمایه‌گذاری کند. آنها نگران مسئله‌ای به حق هستند و ترجیح آنها تجارت به صنعت در ایران است. دولت نشان داده توانایی اجرا کردن مصوبه‌های نهادهای خود را هم ندارد.