اجرای اپرای عاشورا؛ راهی برای جهانی کردن فرهنگ ۱۴۰۰ ساله ایران

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ ارکستر سمفونیک تهران این روزها مشغول تمرین برای اجرای اپرای عاشورا در طول دهه اول ماه محرم است. اجرای این اپرا طی سه روز 24، 25 و 26 مهر ماه انجام می‌شود.

نصیر حیدریان؛ اولین رهبر میهمان ارکستر سمفونیک تهران از زمان مدیریت هنری علی رهبری‌ست و رهبری این اپرا را به عهده دارد. او به همراه علی رهبری و بهزاد عبدی مشغول برنامه‌ریزی برای انتخاب خواننده‌های اپرای عاشورا هستند و ارکستر نیز با نظم همیشگی خود؛ تمرینات مداوم را انجام می‌دهد.

در این اجرا گروه کر به رهبری «رازمیک اوهانیان» ارکستر سمفونیک تهران را همراهی می‌کند و تحقیق و باز آفرینی متن اپرای عاشورا توسط «بهروز غریب‌پور» انجام شده است.

نصیر حیدریان درباره اجرای اپرای عاشورا می‌گوید: عاشورا یک فرهنگ ۱۴۰۰ ساله است، فرهنگی که در وجود ما ایرانی‌ها نهادینه شده است. با اجرای 9 بتهوون، استاد رهبری جریان و داستانی ۴۰۰ ساله، که در آلمان اتفاق افتاده است را به ایرانی ها نشان می‌دهد، چرا ما این کار نکنیم؟ و جریان ۱۴۰۰ ساله‌ی خودمان را که مربوط به ایرانی‌ها می شود را با موسیقی تبلیغ نکنیم؟ وقتی فیلم این اثر در شبکه‌های اجتماعی پخش شود و یک اروپایی آن فیلم را ببیند با واقعه‌ی عاشورا آشنا خواهد شد.

وی در ادامه می‌گوید: واقعه‌ی عاشورا مهمترین اتفاق فرهنگی، مذهبی و ملی ما است که ما می‌توانیم از طریق هنر آن را به کشورهای دیگر نشان دهیم. وقتی یک اثر هنری اجرا شود آن اثر ابدی می‌شود، اپرای عاشورا وقتی اجرا شود ابدی می‌شود به همین خاطر راهی می‌شود تا موسیقی ملی ما هم در خارج از کشور اجرا شود. چرا اپرای عاشورا در اروپا اجرا نشود؟

در نشستی که صبح امروز - چهارشنبه 22 مهرماه- با حضور علی رهبری، نصیر حیدریان و بهزاد عبدی برگزار شد؛ علی رهبری ضمن ابراز خوشحالی از اجرای این اپرا گفت: بسیار خوشحالم که ارکستر سمفونیک تهران با اولین رهبر میهمان خود موسیقی ملی می‌نوازد و امیدوارم اجرای اپرای عاشورا شروع خوبی باشد.

وی افزود: متاسفانه از کلمه اپرا در ایران تعبیر غلطی به وجود آمده است اما اگر به مردم بگوییم که این اپرا تعزیه‌ایست که با نوازندگان و رهبری حرفه‌ای‌تر اجرا می‌شود به سرعت متوجه می‌شوند. ما در تعزیه ترومپت، تبل کوچک و بزرگ، کلارینت یا سنج داریم که در قطعه آقای عبدی هم این نواها شنیده می‌شوند.

بهزاد عبدی آهنگساز اپرای عاشورا نیز درباره اجرای آن توسط ارکستر سمفونیک تهران توضیح داد: اپرای عاشورا اولین قدم در موسیقی ایران است و ویبرتو آن توسط آقای غریب‌پور براساس نسخ تعزیه نوشته شده است.

او ادامه داد: این اپرا در ده پرده اجرا می‌شود و اولین باری‌ست که اجرای آن به صورت زنده انجام می‌شود. در این اپرا محتشم واقعه عاشورا را روایت می‌کند و در پرده آخر؛ غم‌نامه نهایی را می‌خواند. این اپرا پیشتر به صورت عروسکی اجرا شد اما اساسا این تصور که اپرا فقط باید به صورت عروسکی اجرا شود کاملا غلط است.

نصیر حیدریان نیز که پس از ۱۸ سال؛ امکان حضور دوباره‌اش در ایران فراهم شده؛ درباره شرایط ارکستر سمفونیک تهران گفت: پیش‌تر که به ایران آمده بودم؛ ارکستر نظم چندانی نداشت و هر کس هر زمان که دوست داشت سر تمرین حاضر می‌شد؛ اما امروز قبل از این که تمرین را آغاز کنیم؛ تمام اعضای ارکستر با سازهای کوک شده آماده‌اند.

او همچنین افزود: خوشبختانه شرایط فنی ارکستر نیز به حدی رسیده که خیلی راحت‌تر و با سرعت بیشتر می‌توان قطعات را آماده اجرا کرد. حتی با وجود اینکه اپرای عاشورا خیلی توسط اعضای ارکستر شنیده نشده بود و طبیعتا آماده کردن آن کار سخت‌تری بود؛ همه چیز خوب پیش می‌رود.

نخستین رهبر میهمان ارکستر سمفونیک در انتقاد از شرایط سازهای ارکستر سمفونیک نیز اظهار داشت: تنها نقدی که به ارکستر وارد است؛ وضعیت ساز نوازندگان است. متاسفانه بسیاری از سازها وضعیت مناسبی ندارند این درحالی‌ست که اگر چنین مشکلی رفع شود، آقای رهبری می‌تواند طی دو سال آینده کاری کند که ضبط‌های ارکستر سمفونیک تهران تفاوتی با اجراهای ارکسترهای بزرگ جهان نداشته باشد.

حیدریان در پایان بیان کرد: من بسیار خوشحالم که فرهنگ کشور ما به حدی رسیده که ما در کشورمان اپرا اجرا می‌کنیم و ارکستر سمفونیک داریم. بسیاری از کشورهای مذهبی مثل افغانستان، پاکستان یا عربستان سعودی اصلا نمی‌دانند که اپرا چیست!

بلیت فروشی اجراهای ارکستر سمفونیک در طول دهه اول محرم؛ از طریق سایت ایران کنسرت انجام می‌شود و بهای بلیت آن از ۴۵۰۰۰ تومان تا ۱۵۰۰۰۰ تومان تعیین شده است.