خانه تئاتر؛ مِلک شخصی ایرج راد شده است
سه‌عضو هیات مدیره خانه تئاتر با برگزاری نشستی انصراف خود از حضور در جلسه‌های هیات مدیره را اعلام کردند و به تشریح دلایل پرداختند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، هفده‌ماه پس از آغاز فعالیت اعضای جدید هیات مدیره خانه تئاتر که برای ایجاد تغییر به ترکیب قدیمی‌های این تشکل وارد شدند؛ مشخص شد شرایط برای تحول فراهم نیست. علیرضا نادری، علی‌اصغر دشتی و حمید پورآذری امروز شنبه، ۱۸ مهرماه در سالن مشاهیر مجموعه تئاتر شهر حاضر شدند تا به تشریح موانع پیش روی خود بپردازند. نشستی که حکایت از عمق مشکلات موجود بین دو طرف داشت و حامل این خبر بود که این سه عضو هیات مدیره سه ماه است در جلسه‌ها شرکت نمی‌کنند و علیرضا نادری تاکید کرد دیگر خود را عضو انجمن نمایش‌نامه نویسان خانه تئاتر نمی‌داند و به ساختمان خانه تئاتر نخواهد رفت.
یار احمدی: برنامه‌های خانه تئاتر ذوقی پیش رفت نه سیستمی
محمد امیر یاراحمدی از اعضای کانون نمایش‌نامه نویسان در ابتدای این جلسه درباره ضرورت صحبت از گفتمان تحول‌خواهی در خانه تئاتر، گفت: باید فکر کینم در چه شرایط تاریخی به سر می‌بریم؟ ما یک جامعه در حال توسعه هستیم و نیاز داریم که رفتارهای کلی آن در تمام زمینه‌ها مورد نقد قرار بگیرد. تئاتر یکی از ابزار این نقد کلی محسوب می‌شود. اما رفتارهای اجتماعی ما در هیچ بعدی نقد نمی‌شود.
او افزود: نمی‌توان گفت در یک کشور توسعه عادلانه اتفاق می‌افتد اما تئاتر آن توسعه نیافته است. خانه تئاتر در زمانه‌ای شکل گرفت که جامعه تئاتری نمی‌دانست با توجه به جریان توسعه باید چه چشم‌اندازی را ترسیم کند. بر همین اساس یک اساسنامه شتابزده نوشته شد و سیستم معناداری وجود نداشت؛ به همین دلیل کارها ذوقی پیش رفت یا اصولا بعضی از ایده‌ها پیگیری نشد چون سیستمی وجود نداشت.
یاراحمدی اظهار کرد: به نظر می‌رسد بعد از گشایش سیاسی حاصل از انتخابات اخیر ریاست جمهوری بعد از سال‌ها این امکان به وجود آمده که از خود سوال کنیم چه اتفاقی باید بیفتد؟ به همین دلیل به این نتیجه رسیدیم که ساختار فعلی خانه تئاتر پاسخگوی نیازها نیست و ترکیب باید تغییر کند.
او به فعالیت‌های سالهای اخیر خانه تئاتر برای اعضای خود اشاره کرد و گفت: سقف کارهایی که انجام شد از یک قرارداد تیپ نیم بند و بیمه بالاتر نرفت. در شرایطی که امروز با گشایش سالن‌های خصوصی تئاتر در گوشه‌کنار شهر قطعا می‌توان گفت در 15 تا 20 سال آینده صاحب کمپانی‌های تئاتری خواهیم شد و خصوصی‌سازی قطعی است؛ اما داشته‌های ما برای ورود به دوران جدید کفایت نمی‌کند.
یاراحمدی در پایان صحبت خود تاکید کرد: ما اگر برای توسعه عادلانه برنامه نداشته باشیم قطعا دچار فساد خواهیم شد و همین نکته به ایجاد تغییر در نگرش ضرورت می‌بخشد.
تشریح وضعیت بغرنجی که خانه تئاتر در آن به سر می‌برد
علیرضا نادری، علی‌اصغر دشتی و حمید پورآذری از اعضای هیات مدیره خانه تئاتر برای تشریح فعالیت‌های خود طی ۱۷ ماه گذشته و موانع پیش‌روی اجرایی شدن برنامه‌ها در جایگاه حاضر شدند.
علی‌اصغر دشتی به زمان برگزاری انتخاب هیات مدیره اشاره و اظهار کرد: فروردین سال ۱۳۹۳ با حمایت ۷ انجمن هسته‌ای ۵ نفره شکل گرفت که در انتخابات شرکت کرد. آقای نادری در جلسه رای‌گیری اعضا اعلام کرد: «این گروه با هدف نگاه به آینده وارد عمل شده است». چون به نظر می‌رسید صنف جایی برای فعالیت مادام‌العمر افراد نیست و اگر خط مشی درستی وجود داشته باشد به خوبی در مسیر آینده حرکت خواهیم کرد.
او افزود: ورود ما سبب شد بلافاصله کار مطالعاتی برای پاسخ به این پرسش که چه باید کرد؟ را آغاز کنیم. شاید جا داشت قبل از انتخابات این کار را انجام می‌دادیم اما شتابزدگی‌های ایام برگزاری انتخابات مانع از این کار شد.
این کارگردان با اینکه «قصد داشتیم به همراه اعضای قدیمی هیات‌مدیره نگاهی به آینده داشته باشیم» تصریح کرد: دو نکته را برای پیش‌برد اهداف در نظر گرفتیم. نخست؛ «اصلاح درون ساختاری» و دوم؛ «پردازش ایده بیرونی برای جامعه تئاتر». به این دلیل که سیستم‌های سنتی دیگر کارکرد ندارد و نیاز جدی به نوسازی احساس می‌شد. بر همین اساس مصوبه تشکیل «کارگروه بهسازی خانه تئاتر» تدوین شد که به ما می‌گوید چطور باید به سوی آینده حرکت کنیم.
عضو کانون کارگردانان خانه تئاتر بیان کرد: سیتسمی مورد نظر بود که طی آن جای فرد، خرد جمعی را جایگزین شود و برای رسیدن به هدف از طریق افرادی که به کارشناسی ساختار حقوقی اشراف داشتند وارد عمل شدیم. سپس طرح توسعه فضای سخت‌افزاری تئاتر در سراسر کشور تدوین شد که برای جامعه بیرونی تئاتر مد نظر بود.
دشتی سپس از علیرضا نادری به عنوان نماینده کارگروه بهسازی خانه تئاتر درخواست کرد تا توضیحات خود را ارائه کند.
نادری: سه ماه است در جلسات هیات مدیره شرکت نمی‌کنیم
این عضو هیات مدیره خانه تئاتر صحبت‌های خود را با یک خبر آغاز کرد: «سه ماه است در جلسات خانه تئاتر شرکت نمی‌کنیم.» نادری درباره دلایل این غیبت گفت: وقتی انتخابات برگزار شد تصورم از جایی که به آن وارد می‌شویم یک ورطه نبود بلکه فکر می‌کردم به صنفی با حضور همکاران خود وارد شده‌ام. متاسفانه خانه تئاتر امروز به جایی تبدیل شده که فقط هویت محیط مکانی آن اهمیت دارد، چراکه تئاتر دیگر در وضعیت نمایشی قرار ندارد.
او افزود: اگر در «وضعیت» به‌سر می‌بردیم می‌شد درباره تغییر و حرکت از حالی به حال دیگر صحبت کنیم اما خانه تئاتر امروز در چنین شرایطی قرار ندارد و ماجرا بسیار وخیم است.
معدل عملکرد خانه تئاتر زیر سطح استاندارد است
نادری با تاکید بر اینکه متوجه شده است «مشکلات» جدی وجود دارد و نه «مساله‌ای» که قابل حل باشد؛ خاطرنشان کرد: در نشستی که یکی، دو روز قبل داشتیم به اصناف هم اعلام کردیم حرفهای ما به هیچ وجه در هیات مدیره خانه تئاتر شنیده نمی‌شود و با بن‌بست مواجه هستیم، چراکه دوستان چشم خود را بر نتیجه ۱۷ ماه مطالعه بسته‌اند و هیچ چیز نه مطالعه، نه شنیده و نه خوانده می‌شود.
این هنرمند سپس با تقسیم سازمان‌ها به انواع «فرابالنده»، «با نگاه به امروز» و «عقب‌مانده» خاطرنشان کرد: متاسفانه تحقیقات و گزارش‌های ما نشان میدهد خبر تلخ این است که خانه تئاتر امروز یک سازمان عقب‌افتاده، عقب‌مانده یا عقب نگه‌داشته شده است. این توهین به کسی نیست، اما باید توجه کنیم که هیچ کوششی برای نگاه به آینده وجود ندارد. معدل خانه تئاتر زیر سطح استاندارد است و دارای ضعف اساسی است.
او افزود: نمودار‌ها نشان میدهد خانه تئاتر طی این ۱۵ سال رو به سقوط حرکت کرده و به جای آنکه نماینده خانواده هنرهای نمایشی کشور باشد به هیچ وجه در این مسیر گام برنمی‌دارد.
نادری تصریح کرد: مخاطب من نه آقای ایرج راد است و نه دیگر اعضای هیات مدیره؛ بلکه قرار است به افکار عمومی گزارش دهیم. شفاف‌سازی به این دلیل رخ میدهد که سوءتعبیرهای زیادی در این مدت رخ داد. به عنوان نمونه من زمانی گفتم با توجه به تخطی‌های مداوم از اساسنامه، مدیرعامل باید محاکمه شود؛ اما به من تهمت زدند که فلانی گفته باید راد را اعدام کنیم!
در ورطه‌ای هستیم که صحبت از دانش و پژوهش معنایی ندارد
این نمایشنامه‌نویس با تاکید بر اینکه طرح کارگروه بهسازی خانه تئاتر برای قدرتمند کردن این تشکل تدوین شد به واکنش‌های طرف مقابل اشاره کرد و گفت: متاسفانه هر بار بعد از بیان این صحبت‌ها ما با خنده‌های استهزا مواجه شدیم و امروز در ورطه‌ای هستیم که شما نمی‌توانید درباره دانایی و پژوهش صحبت کنیم.
نادری با طرح یک پرسش ادامه داد: سوال ما این است شما باید با تشکیلاتی که به تغییر هیچ علاقه‌ای ندارد، سازمانی که وجاهت خود را در میان جوانان از دست داده و در آن خبری از الیت نیست و همچنین در میان مدیرانی که باید به آن سرویس دهند وجاهت ندارد چه می‌کنید؟
او بازگشت به اساسنامه را تنها راه‌حل خروج خانه تئاتر از این ورطه توصیف کرد و گفت: در شرایطی هستیم که مثلا بازرسی یکی از مهمترین مشکلات خانه تئاتر شناخته می‌شود اما جالب آنکه آقایان در فکر گسترش خانه تئاتر به سراسر کشور هستند؛ در حالی‌که این ایده یکی از دورترین رویاهای تئاتر تلقی می‌شود.
اصغر دشتی در ادامه نشست بخش‌هایی - هفت مورد از چهارده مورد - مولفه‌های طرح ملی توسعه هنر تئاتر که توسط کارگروه بهسازی شده است اشاره کرد و گفت: مواردی در این سند وجود دارد که توجه به آنها و مقایسه با عملکرد خانه تئاتر نتایجی به‌دست میدهد. ما برای سال اول در نظر داشتیم گروههای تئاتری را به شکل تور برای اجرا به سراسر کشور اعزام کنیم و به این منظور نیاز بود هر استان یک سالن معرفی کند؛ به این ترتیب در گام نخست با 41 سالن شناسایی شده مواجه می‌شدیم.
او ادامه داد: احداث سالن‌های پرتابل در سراسر کشور (سال دوم)، ساخت سالن‌های کوچک ارزان قیمت یا بلک باکس‌ها (سال سوم) و رسیدن به ایده‌ال ساخت سالن‌های حرفهای تئاتر در این استان‌ها چهارمین گام تلقی می‌شد.
نامه کارگروه بهسازی به معاون اول رئیس جمهور
دشتی در ادامه از ضرورت خروج گسترش فضاهای تئاتری توسط دولت و ورود دیگر نهادها مانند وزارت کار و شهرداری‌ها سخن گفت و به نامه‌ای اشاره کرد که کارگروه بهسازی خانه تئاتر برای اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور نوشته است. نامه‌ای که به گفته او تا امروز پاسخی به آن داده نشده است.
این هنرمند سپس از علیرضا نادری درخواست کرد تا درباره چرایی بی پاسخ ماندن نامه توضیح دهد. این هنرمند گفت: تلاش برای تغییر با سه واکنش مواجه می‌شود. یک واکنش انفعالی است و در نهایت با واکنش تخاصمی مواجه می‌شویم. متاسفانه ما در تمامی مواردی که تشریح کردیم با مورد سوم یعنی تخاصمی روبرو شدیم. البته می‌دانیم چرا؟ اما متاسفم که هر قدر بیشتر توضیح دادیم کمتر نتیجه گرفتیم.
امروز با حکومت فردی مواجه هستیم/ عده‌ای تصور می‌کنند خانه تئاتر یعنی ایرج راد
او ادامه داد: امروز با یک حکومت فردی و یک نفر با چهار رای مواجه هستیم. وقتی گزارش نشست با دولت منتشر شد از جایی با رفتارهای تخاصمی مواجه شدیم که قاعدتا باید به ما خدمات می‌داد. مثلا برای این منظور به فعال شدن IT و اتوماسیون اداری نیاز بود که معاون امور هنری بودجه آن را مصوب کرد اما همه شاهد بودند مدیرعامل خانه تئاتر در آن جلسه شرکت نکرد که عذر ایشان موجه بود. فاجعه‌آمیز آنکه بعدا متوجه شدیم بخشی از بدنه خانه تئاتر نیز با تغییرات مخالف است و این تفکر در روح تک تک افراد لانه کرده است که خانه تئاتر بدون ایرج راد دیگر خانه نیست.
این هنرمند تصریح کرد: عجیب‌تر آنکه برنامه محوری را معادل نبودن ایرج راد می‌دانستند در حالی که تمام تلاش ما برای برداشتن این بار سنگین از دوش ایشان محسوب می‌شد. فقط در یک مورد 17 روز طول کشید نامه انجمن بازیگران از اتاق آقای بهرامی در روابط عمومی به اتاق آقای راد برسد. دوستان و تجربه‌شان محترم اما باید بدانند شیوه‌های آنها به عهد قدیم تعلق دارد. یا اینکه ارتباط با اعضا از طریق پیامک به هیچ‌وجه میسر نیست.
پیش‌برد اهداف با روشهای کمیته امدادی
نادری با بیان اینکه خانه تئاتر می‌خواهد اعضا را از طریق روشهای کمیته امدادی پیش ببرد؛ گفت: در تمام این سال‌ها از بیمه اعضا صحبت شده و سالی سه ماه با مشکل مواجه است. متاسفانه از بیمه به عنوان برگ تحقیر اعضا استفاده می‌شود و ما قصد داشتیم شرایطی فراهم کنیم که با ایجاد شغل برای تمام اعضا از این وضعیت تحقیرآمیز فاصله بگیریم و همه در کنار هم به یک رویای بزرگ برسیم. اما متاسفانه هر برنامه‌ای که ارائه می‌شد با مخالفت روبرو بود.
خودداری اعضای قدیم هیات مدیره از تحویل فرم‌های نظرسنجی!
نادری سپس از امیر اسمی درخواست کرد درباره جزئیات طرح بهسازی توضیحاتی به حاضران ارائه دهد. یکی از بخش‌های توضیحات ارائه شده بررسی عملکرد 15 ساله خانه تئاتر بر مبنای تحلیل SWOT بود که نشان می‌داد خانه تئاتر در وضعیت ضعیفی به‌سر می‌برد و نکته جالب آنکه به گفته امیر اسمی هیچ یک از اعضای باسابقه خانه تئاتر این فرم را تکمیل نکردند.
علیرضا نادری سپس در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه تصمیم بعدی چیست و چه باید کرد؟ توضیح داد: ما اینجا حاضر شدیم تا گزارش عملکرد 17 ماهه را به افکار عمومی و آنهایی ارائه کنیم که به ما رای دادند به نظرم همه باید درباره این موضوع که چه باید کرد فکر کنند. صنف یعنی اعضا و اینکه تصور داشته باشیم عده‌ای به نمایندگی از اعضا به ورطه‌ای وارد شده‌اند و قرار است مسائل را حل کنند گذشته است.
مدیرعامل خانه تئاتر باید در عملکرد خود بازنگری کند
او افزود: شما بگویید وقتی یک تشکیلات به آنچه در جریان است با رضایت کامل تن داده و هر تحولی را مساوی با قطع ریشه خود می‌داند چه باید کرد؟ متاسفانه این تفکر در مدیرعامل خانه تئاتر نهادینه شده که نام او مساوی با نام خانه تئاتر است. اما ما دلسوزانه عنوان می‌کنیم یک مدیر باید بتواند اعضای نهاد زیرمجموعه خودش را مجاب کند؛ امروز بازنگری آقای راد در مورد عملکرد خودش و خانه تئاتر یک نیاز اساسی به نظر می‌رسد.
گزارش مالی وجود ندارد/ اختلاف نظر درباره تعاونی مسکن خانه تئاتر
عضو هیات مدیره خانه تئاتر تصریح کرد: گزارش مالی در خانه تئاتر هیچ معنایی ندارد و مدیر عامل باید بداند این بسیار بد است؛ هر چند همه ما به پاک‌دستی ایشان اعتراف کنیم ولی متاسفانه خبری از گزارش نیست. یا مثلا ماجرای تعاونی مسکن امروز با اختلاف نظرهایی مواجه شده که به آن ورود نمی‌کنیم چون جابجایی پول صورت گرفته است اما هیچکس در این رابطه توضیحی نمی‌دهد.
این هنرمند در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا قرار است شاهد انشعاب از خانه تئاتر و تاسیس تشکل تازه‌ای باشیم؛ گفت: آقای راد یک سال قبل به ما گفت انعشاب کنید ولی پاسخ این بود که اینجا خانه ما تلقی می‌شود و این شما هستید که اگر مشکلی دارید باید بروید.
دشتی: به خانه‌ی شخص دیگری وارد شده‌ایم
اصغر دشتی در تکمیل توضیحات نادری عنوان کرد: متاسفانه در طول بررسی‌های خود با سندی مواجه شدیم که نشان می‌داد پروانه خانه تئاتر موسسه فرهنگی و هنری به نام ایرج راد است. یعنی اینجا خانه تئاتر نیست و ما به خانه شخصی وارد شده‌ایم و به او می‌‌گوییم اسباب را جابجا کند.
او افزود: زمانی در دوره آقای خاتمی به دلیل نگاهی که به فعالیت صنفی داشتند به موسسه‌ای فرهنگی و هنری اجازه فعالیت صنفی داده شده و قدمت خانه تئاتر امروز یک اهمیت تلقی می‌شود و ما قصد داشتیم در آن اصلاحات کنیم نه اینکه به تغییر بیاندیشیم.
اختلاف بین دو نگرش
عضو کارگروه بهسازی خانه تئاتر تاکید کرد: باید توجه کنیم تفاوت امروز اختلاف بین دو نفر نیست بلکه اختلاف جدی بین دو نگرش برای تحقق برنامه‌های آینده محور است.
نادری در پایان بیان کرد: روزی به آقای مرادخانی گفتم گویی دولت هم به چنین صنفی علاقه دارد که هیچ خواسته‌ای نداشته باشد. خانه تئاتر امروز با ضعف اساسی مواجه است و کاملا از قوانین مندرج در اساسنامه فاصله گرفته و طبق قانون باید منحل شود.
این هنرمند همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا باید صحبت‌های او را به معنای استعفا قلمداد کنیم؛ اظهار کرد: ما استعفا نمی‌دهیم چون عقب نشینی محسوب می‌شود درحالیکه به هیچ وجه چنین چیزی در کار نیست. آنها باید ما را اخراج کنند و این رسانه‌ها هستند که باید بپرسند چرا چنین اتفاقی نیفتاده است.
مناظره؛ پیشنهاد رسانه‌ها
با توجه به اظهارات سه عضو هیات مدیره خانه تئاتر در غیاب دیگر اعضا؛ رسانه در پایان پیشنهاد کردند تا نمایندگانی از دو طرف - علیرضا نادری و ایرج راد - برای روشن شدن مسائل با یکدیگر به مناظره بپردازند.
همچنین نمایندگان رسانه‌های گروهی برای گزارش وقایع در جلسه آینده هیات مدیره خانه تئاتر حاضر شوند.
