بودجه یک سال تئاتر ایران در جیبِ بازسازی ناتمام/ اسناد مالی منتشر می‌شود؟
شواهد نشان می‌دهد شرکت «پیکر نهاد» بار دیگر بدون برگزاری مناقصه بازسازی تئاتر شهر را ادامه می‌دهد. پروژه‌ای که تا امروز رقمی معادل بودجه یک سال تئاتر کشور را به خود اختصاص داده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، اظهارات متناقض معاون امور هنری و رئیس دفتر طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد نشان می‌دهد، نه تنها مناقصه‌ای برای انتخاب پیمانکار جدید بازسازی تئاتر شهر برگزار نشده؛ بلکه به احتمال زیاد و با وجود انتقاد‌ها شرکت پیمانکار سابق بار دیگر این وظیفه را برعهده می‌گیرد.
«فاز نخست» از دو سال قبل ادامه دارد...
اتابک نادری (مدیر سابق مجموعه تئاتر شهر) در تاریخ سه‌شنبه ۹ اردیبهشت ۹۳ درباره بازسازی مجموعه تئاتر شهر این‌طور توضیح داد: طبق برنامه‌ریزی انجام شده؛ قرار است سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر از ۱۵ خردادماه تعطیل شود و در اختیار دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جهت بازسازی و تعمیرات درنظر گرفته شده، قرار گیرد. قرار است سالن‌های چهارسو، سایه، قشقایی و کارگاه نمایش نیز در ۶ ماهه دوم سال بازسازی شوند. آقای کاراندیش (معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) در بازدیدی که از تئاتر شهر داشت؛ اعلام کرد که بازسازی این مجموعه تئاتری در اولویت است.
نادری آن زمان درباره اینکه آیا برای بازسازی از نظرات کار‌شناسانه و تخصصی اهل فن استفاده می‌شود یا خیر؟ گفته بود: قرار است طی جلساتی بررسی‌های لازم نظیر شناسایی نقاط کور آکوستیک سالن اصلی یا موارد دیگر انجام شوند و در اختیار مجری بازسازی قرار گیرند تا از ۱۵ خردادماه بازسازی سالن اصلی آغاز شود.
این توضیحات در شرایطی مطرح شد که طبق اعلام نادری و از نظر او، فاز نخست بازسازی به پایان رسیده بود و طبق مذاکرات؛ فاز دوم بازسازی زیر نظر شرکتی نام آشنا برای علاقه‌مندان به ماجرای بازسازی تئاترشهر باید پس از تامین اعتبار آغاز می‌شد. تا اینجا هم مسئولان فعلی بدنه مدیریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین مهندسان و کار‌شناسان شرکت مورد نظر به‌طور دقیق در جریان مسائل فنی ریز و درشت مجموعه قرار داشتند و مشاهدات عینی خبرنگار خبرگزاری کار ایران از وجود محلی در تئاتر شهر به عنوان انبار و همچنین دفتر کار نمایندگان شرکت مذکور حکایت دارد.
ماجرای دو امدادی و «فاز اول - دومی» که به یکدیگر نمی‌رسند
اما پیگیری‌ها از جایی جالب می‌شود که به خبر منتشر شده توسط روابط عمومی مجموعه تئاتر شهر در تاریخ ۱۱ تیر ۱۳۹۲ حاوی اطلاعات یا گزارش عملکرد محدود و موجزی از فعالیت‌های شرکت مورد نظر در فاز نخست توجه کنید.
در خبر آمده است: طرح بازسازی تکمیلی مجموعه تئاترشهر در تاریخ ۲۵ اسفند ماه سال ۱۳۹۰ توسط دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصویب و به مجموعه تئاتر شهر ابلاغ شد.
با تصویب و ابلاغ این طرح شرکت «پیکر نهاد» به عنوان طرف قرارداد دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجموعه تئاتر شهر معرفی شد. با تامین اعتبار در اولین دور حضور این شرکت در مجموعه تئاتر شهر روند بازدید، طراحی، برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی موارد بازسازی در طول شش ماه صورت گرفت.
تعویض سیستم‌های برق و تاسیسات، طراحی و ساخت تابلوهای برق فرسوده، سینی کشی، نصب و جانمایی تابلوهای برق، نقشه کابل‌کشی و شرایط داکت بندی کابل‌ها در مجموعه تئاتر شهر، خرید و نصب دیزل ژنراتور برق اضطراری، خرید و نصب دستگاه تهویه هوای اصلی در بام تئاتر شهر، تهیه دو دستگاه تهویه برودتی و نصب در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر، سرویس و بهینه‌سازی دستگاه‌های برودتی و حرارتی مجموعه تئاتر شهر، بهینه‌سازی فضای کارگاه دکور مجموعه تئاتر شهر ازجمله مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته در اولین دور بازسازی تکمیلی مجموعه تئاتر شهر است.
با توقف فعالیت‌های شرکت «پیکرنهاد» در مجموعه تئاتر شهر و ضرورت تکمیل روند بازسازی پیگیری‌های لازم از نهادهای مربوط صورت گرفت تا در نهایت با تامین اعتبار از چهارشنبه ۵ تیرماه دور دوم بازسازی آغاز شد.
اعتبار در نظر گرفته شده برای دور دوم بازسازی یک میلیارد و سیصد میلیون تومان است که در این مرحله قرار است اقدامات زیر در دستور کار شرکت پیکر نهاد قرار گیرد.
۱-نصب کابل‌های دیزل ژنراتور برای راه‌اندازی برق اضطراری مجموعه
۲-نصب و تجهیز سیستم اعلام حریق
۳-نصب و کابل کشی تابلوهای برق خریداری شده در مجموعه
۴-تجهیز و ارتقاء سیستم دوربین‌های امنیتی مجموعه
با اتمام مراحل در نظر گرفته شده بالا توسط شرکت پیکرنهاد مجموعه تئاتر شهر در نظر دارد با پیگیری‌های مستمر بودجه‌ای مستقل برای حفظ و نگهداری این مجموعه و ادامه روند بازسازی در دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصویب شود.
قلب تپنده تئاتر در دست جراحِ آماتور
به هر ترتیب تقدیر قلب تپنده تئاتر ایران چنین رقم خورد که بازسازی این ساختمان خوش‌سیما، پایان عمر دولت‌های نهم و دهم را شاهد باشد و تا نیمه راه دولت یازدهم نفس نفس زنان به ایستادگی و مقاومت ادامه دهد. «شرکت پیکرنهاد» نیز در تمام این سال‌ها همواره تیشه به‌دست مناقصه‌ها را پیروز پشت سرگذاشت.
نکته آنکه با نگاهی گذرا به پروژه‌های پایان یافته زیر نظر شرکت «پیکر نهاد» به‌سادگی می‌توان به میزان آشنایی و تخصص این شرکت در احداث ابنیه فرهنگی، به‌ویژه سالن‌های تئاتر که تخصصی متفاوت از شناخت مقاومت مصالح و جنس خاک و... مطلبد پی‌برد.
«مجتمع قضایی یاسوج»، «کتابخانه مرکزی اردبیل»، «احداث یارد تعمیراتی خط لوله پارسیان (تابناک)»، «استادیوم ورزشی گچساران»، «تکمیل سالن ورزشی آغاجاری- بامرود»، «بازسازی دفا‌تر شرکت شل دولوپمنت» شش طرحی هستند که در صفحه اطلاع‌رسانی شرکت پیکر نهاد به عنوان پروژه‌های پایان یافته اعلام شده است.
طبق این اطلاعات شرکت مورد نظر تا اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ که بازسازی مجموعه تئاتر شهر را در دست می‌گیرد، به هیچ‌وجه تجربه‌ای در حوزه مرمت و بازسازی یا احداث سالن‌های فرهنگی – هنری به‌ویژه در زمینه‌ای تخصصی چون هنرهای نمایشی در کارنامه ندارد.
این شرکت کار خود را در دوره جدید – دولت یازدهم – در شرایطی آغاز کرد که علی‌اصغر کاراندیش معاون توسعه مدیریت و منابع وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بازدید خود از تئاتر شهر – ۲۶ آذر ۱۳۹۲ – و در روزهای پایانی مدیریت قادر آشنا در اداره کل هنرهای نمایشی، اظهار کرد: «طبق برآوردهایی که به دست من رسیده ۱۲ میلیارد تومان برای عملیات بازسازی تئاتر شهر بودجه لازم است که امیدورام این امر محقق شود.»
اعتراف جراح به عدم شناخت
مهندس جمالی (مدیر شرکت پیکر نهاد) نیز در همین جلسه طی اظهاراتی شاید بر عدم شناخت خود از ظرایف بازسازی تئاتر شهر صحه گذاشت و گفت: «متاسفانه از دو سال گذشته که کار را برای بازسازی تحویل گرفتیم در ابتدا فکر می‌کردیم کار بسیار ساده‌تر از اینهاست اما به تدریج متوجه ناهنجاری‌های زیادی شدیم که نه تنها نام آن‌ها مشکل است، بلکه می‌تواند تبدیل به یک بحران جدی شود.»
اتابک نادری نیز در آن دیدار اظهار کرد: «دوست داشتم در این روز خیر مقدم رسمی خودم را به شما برای حضور در مجموعه اعلام کنم اما اجازه بدهید این خیر مقدم رسمی را ضمن تقدیر و تشکر از این حضور صمیمانه شما در مجموعه تئاتر شهر به آغاز جشنواره تئاتر فجر و زمانی که فاز اول بازسازی انجام گرفته موکول کنم چرا آن خیر مقدم برای من و شما بسیار شیرین‌تر خواهد بود.»
یا به تعبیر دیگر «عملکرد شرکت پیمانکار همواره و در دوره مدیریت مدیران حال و سابق تئاتر شهر در فاز نخست به‌سر می‌برد.» در حالیکه چندین میلیارد تومان از منابع ملی و بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تمام این مدت صرف اجرا و اتمام پروژه شده است.
پایان قرارداد «پیکر نهاد» و ساختمانی که دوباره نیمه‌کاره ماند
بازسازی فاز نخست مجموعه تئاتر شهر در دوره جدید نیز به پایان نرسیده بود که خبر از اتمام قرارداد شرکت پیکرنهاد رسید. گرچه مسعود معمار با این استدلال مخالفت کرد و در حالی از اتمام زمان قرارداد شرکت پیکرنهاد خبر داد که بخش‌هایی از فاز نخست بازسازی مرتبط با - سالن قشقایی و بخش‌هایی از سالن سایه – باقی بود. او در همین رابطه توضیح داد: شرکت پیکرنهاد به تمام وظایف موجود در قرارداد عمل کرده و کاری باقی نمانده است! و اگر کار جدیدی باشد پس از برگزاری مناقصه و مشخص شدن پیمانکار جدید انجام خواهد شد که این کار طی روزهای پیش‌رو انجام خواهد شد.
مناقصه؟
مسعود معمار (رئیس دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) در پاسخ به پرسش خبرنگار ایلنا؛ درباره انتخاب پیمانکار جدید بازسازی مجموعه تئاتر شهر گفت: در حال حاضر یک مشاور برای برنامه‌ریزی و برآورد موارد باقی‌مانده تعیین شده که کار خود را آغاز کرده است. این برآورد بعد از برگزاری مناقصه به پیمانکار واگذار می‌شود تا بازسازی در مرحله دوم ادامه یابد.
او در پاسخ به این سوال که آیا مناقصه برای انتخاب پیمانکار جدید برگذار شده و اینکه در صورت تعیین، پیمانکار جدید از برآوردهای مشاور پیروی می‌کند یا خیر؟ اظهار کرد: پیمانکار طبق قانون موظف است که برنامه‌های ارائه شده توسط مشاور را مورد توجه قرار دهد و اصولا متقاضیان شرکت در مناقصه! برآورد مالی و زمانی خود را با توجه به گزارش مشاور اعلام می‌کنند. به همین دلیل هم باید کار را طبق آنچه مشاور اعلام می‌کند پیش ببرند.
معمار تصریح کرد: نصب سکوی متحرک سالن قشقایی آغاز شده و گروه طراحی مشغول به کار هستند. طبق برنامه باید این سکو اواخر هفته تا اوایل هفته پیش‌رو به ما تحویل شود تا کارهای مربوط به مبلمان را آغاز کنیم. امیدوارم بازسازی کامل این سالن به زودی تمام شود.
معاون امور هنری: مناقصه‌ای در کار نیست
با توجه به اظهارات جدید معاون امور هنری؛ «از پیمانکاری که تاکنون بازسازی تئاترشهر را انجام داده بود؛ خواسته شد تا با توجه به‌شناختی که وجود دارد کار را دنبال کند.» این شائبه تقویت می‌شود که برگزاری مناقصه‌ها برای اجرای پروژه‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چه ترتیب پیش می‌رود و چه عاملی موجب می‌شود همواره شرکت پیکر نهاد به عنوان پیروز رقابت با دیگر متقاضیان بازسازی تئاتر شهر معرفی شود.
بازدید وزیر، گلایه‌های مدیران و بی‌تفاوتی پیمانکار...
علی مرادخانی (معاون امور هنری وزیر ارشاد) نیز که در آخرین دیدار علی جنتی از بازسازی مجموعه تئاتر شهر اظهار کرد: اگر کارها به اداره کل هنرهای نمایشی واگذار شود، روند سریع‌تری خواهد داشت. اگر شرایط به همین شکل پیش برود تا یک سال دیگر هم این پروژه تمام نمی‌شود.
مهدی شفیعی (مدیرکل هنرهای نمایشی) نیز با اشاره به این که شش ماه است پیمانکار هیچ کاری انجام نداده، گفت: در کارگاه هم کارها خیلی کند پیش می‌رود. آقای معمار مشکلاتی دارد که نمی‌گوید، و با این مشکلات امید به انجام هیچ کاری نیست. نور راهروها هم هنوز خریداری نشده است.
مهدی شفیعی همچنین از اوضاع مالی اداره کل هنرهای نمایشی گلایه کرد و ادامه داد: هر سال تا این زمان نیمی از بودجه تخصیص داده می‌شد اما امسال تا امروز ده درصد بودجه هم تعلق نگرفته است.
مدیرکل هنرهای نمایشی در بازدید از سالن «سایه»، به مشکل صندلی‌ها اشاره کرد و گفت: صندلی‌‌های اصلی خریداری نشده و قرار است از خارج از کشور تهیه شود که دست‌کم سه ماه زمان نیاز دارد!
بودجه یک سال تئاتر کشور صرف بازسازی ناتمام
به این ترتیب شرکت «پیکر نهاد» مدت چهار سال است که تمامی امور مرتبط با بازسازی مجموعه تئاتر شهر را زیرنظر داشته و بودجه‌های کلانی برای پیشبرد این هدف در اختیار داشته است. اما نکته اینجاست که نخست؛ چطور این شرکت بی‌تجربه در زمینه احداث یا مرمت ابنیه فرهنگی - هنری تا اینجا بی‌رقیب به کار خود ادامه داده و چرا؟ تا امروز هیچ برآورد دقیقی درباره پول‌هایی که از طریق دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد برای بازسازی مجموعه تئاتر شهر دریافت کرده است؛ به رسانه‌ها ارائه نداده است.
چنانچه رقم حدود ۸ میلیارد تومان دریافتی این شرکت برای بازسازی تئاتر شهر - تا اینجا - صحیح و دقیق باشد، به اضافه حدود ۲ میلیارد تومانی که پیش از سال ۹۴ به همین منظور دریافت کرده است رقمی معادل بودجه کل تئاتر کشور برای یک سال را شامل می‌شود. اما پاسخ به این پرسش که صرف ۱۰ میلیارد از بودجه فرهنگی طی سه‌سال اخیر در عمل چه نتیجه و خروجی داشت را به عقل سلیم کار‌شناسان و دلسوزان و بدنه مدیریتی تئاتر کشور واگذار می‌کنیم.
با توجه به نحوه عملکرد دفتر طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد و شرکت پیمانکار در این رابطه، آیا بهتر نیست اداره کل هنرهای نمایشی رسیدگی دقیق به امور بازسازی تئاتر شهر را در دست بگیرد و البته فهرست کاملی از هزینه‌ها و ارقام دریافتی شرکت پیمانکار را در اختیار رسانه‌ها قرار دهد؟ بلکه گامی هرچند اندک در راستای گردش آزاد اطلاعات و پیشگیری از فساد برداشته شود؟