نشست بررسی سه دهه ادبیات انقلاب به زبان کردی برگزار شد

به گزارش خبرنگار ایلنا، لطیف هلمت در ابتدای این نشست با ابراز خرسندی از حضور در این جلسه گفت: به عنوان کسی که در خانواده مذهبی و آیینی بزرگ شده کسی نیستم که با شعر فارسی آشنا نباشم. پدرم از مشایخ مکتب قادریه بود که با تسلط زیادی که به زبان فارسی داشت گلستان سعدی آثار بسطامی و منطق‌الطیر عطار برای ما می‌خواند و ادبیات فارسی از حدود 12 سالگی ملکه ذهنم شده است.

وی ادامه داد: رباعیات خیام بود که توسط شیخ الاسلام به کردی ترجمه شد؛ داستان‌های شاهنامه مثل  بیژن منیژه، رستم و سهراب، رستم و جهانگیر نیز از جمله دیگر اشعار فارسی که از هفت و هشت سالگی با آنها آشنا شدم.

این شاعر کرد توضیح داد: وقتی به حوزه هنری تهران دعوت شدم گمان کردم فقط برنامه شعرخوانی مطرح است اما حالا متوجه شدم صحبت از ترجمه ادبیات فارسی و کردی است. این مساله خیلی برایم شیرین آمد اما متاسفانه مطلب آماده‌ای ندارم که در حول محور این موضوع صحبت کنم و جست و گریخته هرچه به یادم می‌آید با شما در میان می‌گذارم.

هلمت به معرفی ترجمه‌هایی که از اشعار فارسی خوانده پرداخت و گفت: با مثنوی معنوی از طریق ترجمه محمد امین آشنا هستم و حکایت‌های سنگ‌تراش و باغبان و نان و ماست از این کتاب در ذهنم باقی است. اساسا بیشتر آشنایی ما با ادبیات زبان فارسی با ترجمه‌های عربی شکل گرفته است و مثلا همین مثنوی را در ابتدا با ترجمه‌های عربی خواندم.

او تصریح کرد: در هرحال من با کتاب‌های کلاسیک فارسی و عربی همنشین بودم اما از 14 و 15 سالگی به سمت نوگرایی رفتم و پس از آشنایی با شاعران خارجی به شدت نوگرا شدم.

این شاعر ادامه داد: اصلا وقتی کتاب «مسخ» نوشته کافکا را خواندم حسابی به‌هم ریختم و این کتاب تاثیر زیادی بر من گذاشت. با اینکه به سمت کتب خارجی رفتم از ادبیات فارسی غافل نشدم و یک روز به صورت اتفاقی با ترجمه عربی مثنوی آشنا شدم که باعث اشتیاق جدی من به ادبیات فارسی شد.

هلمت سپس به آثار معاصر شعر فارسی اشاره کرد و گفت: من شعرهای فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و احمد شاملو را خوانده‌ام و یکی دو شعر از طاهره صفارزاده هم کاملا برایم جذاب بودند. یکی شعر «من» که شعر تصویری است که گویی فریاد ان‌الحق  منصور حلاج را روایت می‌کند و دیگر شعر «آسانسور» حتی می‌توانم بگویم به آن که بیشتر شاعران معاصر ایران را می‌شناسم اما هیچ‌کدام نتوانستند توجه من را به حد و اندازه‌های دو شعر «آسانسور و من» جلب کنند.

وی اضافه کرد: البته شاید هنوز شعرهایی از اخوان ثالث،‌ نادر نادرپور ودیگر شاعرهای معاصر ایران به کردی ترجمه نشده است و آشنایی چندانی با آن ندارم. همانطور که پیش از این هم گفتم اهتمام زیادی به شعر نو دارم و شعر هرچه تازه‌تر باشد برایم جذاب‌تر است. اگر چه من پسر یک شیخ طریقت هستم اما از همان ابتدا می‌خواستم مرزها را بکشم و نوآوری کنم.

این شاعر کرد تصریح کرد: فقط می‌خواهم بگویم زبان‌های کردی و فارسی برادر و خواهر هستند و خوشحالم که شعر مرزها را می‌شکند.

محمد مرادی، مترجم آثار کردی پس از اتمام صحبت‌های هلمت با اشاره به اینکه از میان شاعران معاصر کرد کسانی هستند که وجاهت جهانی پیدا کرده‌اند گفت: واقعیت این است که این شعرها را از داستان ترجمه شده کردی به زبان بین‌المللی حتی در برخی از مدارس و دانشگاه‌ها تدریس می‌کنند؛ از جمله این شاعران لطیف هلمت است که جسارت مثال زدنی دارد.

مرادی اضافه کرد: جسارت او همیشه در مقابل شعر نیست و در برابر سنت و قومیت و ناسیونالیستی‌گرایی و حتی دیدگاه‌های مد روز؛ مثل دیدگاه‌های چپ و کمونیستی یا آیین حقیقتی که در خانواده‌اش وجود داشت؛ دیده می‌شود. می‌‌توان گفت که او اولین شاعری بود که نگاه صوفی و عرفانی را به شعر نو کردی وارد کرد.

او افزود: این مساله با توجه به اینکه امروزه شعر مداوم در حال زایش و پوست‌اندازی‌ است؛ اهمیت ویژه پیدا می‌کند. هرچند شاعری مثل شیرکوه که تا وقتی زنده بود حتی راه رفتنش هم شعر بود.

این مترجم کرد سپس به فرصتی که اعتبار فرهنگ کرد و سه فرهنگ دیگر برای شاعران و نویسندگان آنها فراهم آورده؛ گفت: ارتباطات هم زبان فرهنگی کرد با سه فرهنگ ترکی عربی و فارسی باعث شده کردها به آموختن زبانی غیر از کردی نیز اجبار داشته باشند و اضافه شدن سه زبان ترکی و کردی و عربی فرصتی برای شعر نو کردی بوجود آورده که سبک شعری خودش را داشته باشد و شعر کرد را متمایل از هرچه شعر معاصری کند.

این شاعر همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که چرا شعر شاعران جوان کرد به نسبت گذشتگان افول کرده است؛ گفت: به خاطر این‌که شاعران کرد در گذشته به شعر عربی و فارسی و دیگر شاعران جهان توجه داشتند و از آن‌ها می‌آموختند ولی جوان‌ها چون این پشتوانه را ندارند و مثلا زبان عربی نمی‌دانند به همین خاطر شعرشان تنزل پیدا کرده است. هلمت همچنین در سخنانی درباره شعر، شعر را رها و جدا از چارچوب‌ها توصیف کرد. در ادامه نشست موسی بیدج نیز به آثار ترجمه‌شده فارسی به زبان کردی اشاره کرد و خواستار حمایت از مترجمان شد تا آثار ارجمند ایرانی بیش‌تر ترجمه شود. لطیف هلمت در این نشست چند شعر خود را به زبان کردی خواند و مختار شکری‌پور که به عنوان مترجم او در این نشست حضور داشت شعرها را برای حاضران ترجمه کرد که با استقبال مواجه شد. در پایان این نشست علیرضا قزوه مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری لوح تقدیر محسن مومنی شریف رییس حوزه هنری را به لطیف هلمت اهدا کرد.