توسعه صنعت چاپ با توسعه کتاب و روزنامه و فضای آزاد در کشور همراه است

به گزارش خبرنگار ایلنا، محمدحسن فکری (دبیر علمی جشنواره ملی صنعت چاپ) در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه گذر پانزده دوره از این جشنواره به این معناست که جشنواره ملی صنعت چاپ دیگر کودکی نوپا نیست و به جوان رعنایی تبدیل شده؛ گفت: خوشحالیم که تمامی برنامه‌های درنظر گرفته شده برای این جشنواره مثل تقدیر از پیشکسوتان، معرفی آثار برگزیده، معرفی برترین‌های حوزه کارآفرینی، نوآوری و صادرات همگی در یک روز انجام می‌شود.

فکری؛ سپس به چهار مورد از مهم‌ترین سیاست‌های برگزاری جشنواره ملی صنعت چاپ اشاره کرد و گفت: حمایت از برگزاری جشنواره‌های استانی در شانزده استان، انتخاب پیشکسوتان نمونه، انتخاب آثار برگزیده در حوزه چاپ و برای اولین بار معرفی کارآفرین، نوآور و صادرکننده برتر از مهم‌ترین سیاست‌گذاری‌های جشنواره پانزدهم بود.

دبیر علمی جشنواره ملی صنعت چاپ همچنین درباره تعداد آثار رسیده و برگزیده‌ها اظهار داشت: اعضای هیات داوران به دلیل نزدیکی زمان داوری با دوره چهاردهم فرصت محدودی داشتند اما در همین دوره در بخش پیشکسوتان 101 نفر از سراسر کشور معرفی شدند که 86 نفر از آنها از تهران بودند. از این میان پنج پیشکسوت برگزیده از سایر استان‌ها و  سه پیشکسوت نیز از تهران هستند. پنج نفر نیز در حوزه کارآفرینی، نوآوری و صادرات به عنوان افراد برتر حوزه شناخته شدند. همچنین بخش مسابقات 620 اثر ارسالی داشت که نهایتاً 462 اثر مورد داوری قرار گرفتند و برخی به دلایل تکراری بودن، عدم همخوانی سال چاپ و تولید با آیین‌نامه جشنواره و... کنار گذاشته شدند. از این میان به 17 اثر به عنوان آثار برگزیده لوح تقدیر و سیمرغ چاپ تعلق می‌گیرد.

احمد مسجدجامعی نیز با ابراز خرسندی از اینکه بعد از پانزده سال مجدداً در چنین جمعی از اهالی فرهنگ، هنر و صنعت جمع شده؛ گفت: پانزده سال پیش اولین دوره جشنواره را در محل ساختمان پیشین روزنامه اطلاعات برگزار کردیم آن زمان فکر می‌کنم تعداد کتاب‌های منتشر شده درباره چاپ کمتر از تعداد انگشتان دست بود و کارهای پژوهشی و تحقیقی نیز در این مورد به سختی پیدا می‌شد. اما صنعت چاپ توانایی بالایی داشت و با اتکا به دانش و تجربه سینه به سینه‌ای که از اساتید و بزرگان به نیروهای جوان منتقل شد آموزش‌ها صورت می‌گرفت و همین امر باعث حفظ نشاط و شادابی چاپ، بسته‌بندی و صحافی شد.

وی ادامه داد: در همان سال‌ها که هیچ کتاب آموزشی و آکادمیکی در حوزه چاپ نداشتیم نمونه کارهای قابل تاملی داریم مثل یک شاهنامه و یک قرآن که هنوز هم می‌توانند به عنوان معیار آموزش قرار بگیرند. آنچه که این فضا را برای صنعت چاپ مهیا می‌کرد عشق به این کار بود. افراد مشغول در آن حوزه با عشق و ایمان به فعالیت می‌پرداختند که باعث رشد و تعالی این صنعت تا امروز شده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دوره اصلاحات سپس به شروع شکل‌گیری چاپخانه‌ها از تبریز گریزی زد و بیان کرد:  اگر در تبریز اولین بار شاهد شکل‌گیری چاپ و چاپخانه هستیم به این دلیل بود که مردم در برابر تجاوز و بیگانگان ایستاده بودند و اولین کتاب چاپی تبریز نیز کتاب جهادیه بود که ضرورت دفاع در مقابل بیگانگان را بیان می‌کرد. در واقع تبریز چون در معرض هجوم نیروهای خارجی بود صنعت چاپ را به عنوان کمک و پشتیبان استفاده کرد تا مرزهای ایران را محافظت کند. بسیار خوب است که سال آینده همزمان با دویستمین سال افتتاح اولین چاپخانه ایران در تبریز جشنواره ملی صنعت چاپ نیز در این شهر برگزار شود.

وی افزود: صنعت چاپ به دلیل اینکه از یک طرف با نخبگان، روشنفکران و نویسندگان ارتباط دارد و از سوی دیگر رابطه تنگاتنگی با آموزش عمومی، مردم و گسترش فرهنگ دارد می‌تواند شاخص مناسبی برای سنجش میزان فرهنگ و دانش یک جامعه باشد. از این حیث که این صنعت هم دستی در اقتصاد و صنعت دارد و هم هنر، افکار عمومی و فرهنگ را در خود جای می دهد نیز گستره وسیعی پیدا کرده که می‌تواند توسعه آن همراه با توسعه کتاب و روزنامه و فضای آزاد در کشور باشد.

مسجدجامعی در ادامه به روند شکل گیری نمایشگاه چاپ همزمان با نمایشگاه کتاب نیز اشاره کرد و گفت: در سال‌های دور در نمایشگاه کتاب نمایشگاه صنعت چاپ نیز شکل گرفت اما کم‌کم این نمایشگاه مستقل شد و تعاونی‌های مرتبط با صنعت چاپ مسئولیت آن را به عهده گرفتند. زمانی این بحث مطرح بود که چاپ زیر شاخه وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار بگیرداما چون به نظر ما ساخته و پایه فرهنگ و کتاب در چاپ شکل می‌گیرد لازم بود تا نهاد مرتبط با این صنعت هنری در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حفظ شود و این خواستی بود که تحقق یافت.

این عضو شورای شهر همچنین درباره نحوه رشد آکادمیک و دانشگاهی رشته‌های مرتبط با چاپ نیز تاکید کرد: همانطورکه اشاره شد رشته آکادمیک و دانشگاهی مرتبط با این حوزه تا سال‌های سال وجود نداشت و با خلاءهایی روبرو بودیم به عنوان مثال کتابی از آثار استاد فرشچیان توسط یک چاپ هلندی منتشر شد من که از کیفیت این کار خوشم آمده بود به چاپخانه‌های داخلی پیشنهاد دادم تا با استفاده از چنین تجربه‌هایی کیفیت کارهای تولید داخل را بالا ببرند. دراین سال‌ها کم‌کم چاپ گسترش پیدا کرد، ماشین‌آلات جدید، رشته‌های دانشگاهی مرتبط همگی به لطف افرادی که با دل و جان در این صنعت فعالیت می‌کردند به وجود آمد.

وی ادامه داد: حجم سرمایه‌گذاری در موسسات چاپی معمولاً بیشتر ازحجم تولید است یکی از مسائلی که معمولاً باعث عدم به روزسانی ماشین‌آلات می‌شود همین مورد است. اما نمونه‌هایی هم داشتیم که یک مدیر با کار عالی بتواند سال‌های سال چاپخانه‌اش را در حد چاپخانه‌های طراز اول دنیا به روز کند. یکی از مدیران موفق علی طارمی‌راد مدیرعامل سابق شرکت چاپ آفسه حدود 34 سال این شرکت و چاپخانه عظیم را در بهترین شرایط نگاه داشت.

وزیر فرهنگ و ارشاد دوره اصلاحات با اشاره به طرح شهرک صنعت چاپ که در دوران وزارت او پیگیری می‌شد اضافه کرد: خوردن کلنگ شهرک صنعتی چاپ یکی از اولین اقداماتی بود که درباره سروسامان دادن به صنعت چاپ و صنایع مرتبط در تهران انجام شد. این طرح می‌تواند زمینه‌ساز اقدامات دیگری در دیگر شهرها و استان‌ها مثل تبریز شود. امروزه صنعت چاپ گستره وسیع‌تری از صرف انتشار کتاب و روزنامه دارد. حوزه‌های بسته‌بندی، چاپ امنیتی و... باعث شده تا تمامی نهادهایی که به نوعی خدمات، تولید و یا کالایی را به مردم ارائه می‌دهند به نوعی به این صنعت نیاز داشته باشند. در واقع چاپ قبل از سینما و جهانگردی صنعت است اما جنبه‌های فرهنگی خود را نیز دارد که باید به آن اهمیت داده شود.

وی در ادامه افزود: نباید کالاهای ایرانی برای بسته‌بندی و چاپ به دیگر کشورها فرستاده شود مخصوصاً در حال حاضر که به مدیریت و تدبیر دولت در عرصه‌های بین‌المللی گشایش‌های خوبی حاصل شده و ایران می‌تواند کشورهای منطقه را در حوزه چاپ و کتاب پوشش دهد. زمانی کتاب ایران در منطقه حرف اول را می‌زد و هنوزهم این ظرفیت را داریم که با نگاه اقتصادی به صنعت چاپ ارز قابل توجهی وارد کشور کنیم. امیدواریم که به کمک بزرگان اصناف و پیشکسوتان چاپ بتوانیم روز به روز صنعت چاپ پویاتری داشته باشیم.

سپس علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم متین رضا (پیشکسوت چاپ) گفت: تمام حرف‌ها را آقای مسجدجامعی گفتند و تقریباً حرف تازه‌ای برای من نماند اما باید توجه داشته باشیم که این صنعت فرهنگی با تلاش و کوشش است که هر روز فعال‌تر از دیروز می‌شود. نشر کتاب ایران و مطبوعات به کمک چاپ است که به دست مردم می‌رسد پس می‌توان گفت آموزش علمی و فرهنگی به نوعی وابسته به صنعت چاپ است.

جنتی ادامه داد: علاوه بر اینها صنایع دیگر نیز برای رونق بخشی به تولیدات خود در حوزه تبلیغات، بسته‌بندی و... به چاپ نیازمندند. در واقع می‌توان گفت صنعت چاپ به سه جهت از اهمیت بالایی برخوردار است: 1-ارتباط گسترده با اغلب نهادهای فرهنگی، تولیدی، خدماتی که باید محصولی را به جامعه ارائه دهند. 2-ارتباط نزدیک با فناوری‌های روز و استفاده از ماشین‌آلات و ابزار آلات روز دنیا 3-ارتباط تنگاتنگ با هنر. به همین دلیل صنعت چاپ باید نقش خود را به درستی ایفا کند و به عنوان یکی از قدیمی‌ترین صنایع ایران به دیگر صنایع نیزیاری برساند این امر هم محقق نمی‌شود جز داشتن آمار و ارقام صحیح از چاپ و چاپخانه‌های کشور.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین به ضرورت حمایت از حوزه‌های پژوهش و آموزش در صنعت چاپ اشاره کرد و گفت: حمایت از حوزه‌های آموزش و پژوهش مرتبط با صنعت چاپ امری اجتناب ناپذیر است به همین منظور پیشنهاد پارک ملی فناوری صنعت چاپ را می‌توان مطرح کرد تا در کنار سند ملی صنعت چاپ که نیاز است توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت صنعت و معدن و صنوف مرتبط با چاپ تدوین شود توسعه و پیشرفت صنعت چاپ را تسریع کند. دولت همچنین برای آرامش اقتصادی و تعامل با کشورهای همسایه نیز در تلاش است تا تمام کالاهایی که امکان صادرات دارند بتوانند تمامی مراحل تولید و بسته‌بندی را در کشور بگذرانند.

جنتی اضافه کرد: با توجه به وضعیت منطقه و توان کشور صنعت چاپ می‌تواند از این فرصت بهره ببرد. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رایزن‌های فرهنگی ما نیز آماده‌اند تا هرگونه همکاری برای تدوین شرایط پساتحریم را تسریع کنند تا صنعت چاپ بتواند از این فرصت به دست آمده بهترین استفاده را ببرد. انتقال فناوری‌های روز به کشور نیز برای صنعت چاپ حیاتی است و هرکدام از نهادها و صنوف درگیر با چاپ که می‌تواند دراین باره کمک کند باید قدم پیش بگذارد. ایران اسلامی با بهره‌گیری از نخبگان در بسیاری از علوم پیشرفته مثل نانو فناوری، انرژی هسته‌ای و... به موفقیت های بالایی رسیده‌اند. پس در صنعت چاپ نیز می‌تواند با تکیه بر خلاقیت و نوآوری جوانان خود روزهای روشنی پیش‌رو ببیند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی در عرصه چاپ را نیز یکی از الگوهای مناسب برای توسعه این صنعت دانست و گفت: در جلسات راهبردی که برای حمایت از صنعت چاپ داشتیم یکی از موضوعات مهم اقتصاد مقاومتی و عدم خروج ارز به واسطه چاپ در خارج از کشور بود. جشنواره صنعت چاپ به این دلیل اهمیت دارد که هم جنبه قدردانی از پیشکسوتان را دارد و زمینه‌ساز تقدیر از کارآفرینان، صادرکنندگان و نوآوران برتر این صنعت است. همچنین برگزاری مسابقات آثار چاپی می‌تواند ایجاد انگیزه برای رقابتی درزمینه بالا بردن کیفیت باشد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش می‌کند با همکاری اتحادیه تمامی قوانین و موانع که بر سر راه حرکت رو به جلوی صنعت چاپ وجود دارد را تسهیل کند و در این زمینه از تمامی راه‌های قانونی استفاده می‌کنند.

در این مراسم همچنین از محمدرضا متین‌رضا (پیشکسوت صحافی) و علی طارمی‌راد (مدیرعامل پیشین شرکت چاپ افست) قدردانی شد.