خفقان و بسته بودن مطبوعات با استبدادی بودن حکومت‌ها رابطه مستقیم دارد
قانون اساسی هیچ خط قرمزی به جز موازین دینی و اخلاقی، امنیت ملی برای مطبوعات ترسیم نکرده است. مبنای کار دولت نیز بر این است که نهادهای دولتی و عمومی روزنامه‌ای نداشته باشند و با تکیه بر اصل 44 قانون اساسی بخش خصوصی را تقویت کنیم.
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ علی جنتی با گرامیداشت یاد اصحاب رسانه‌ای که در راه اطلاع‌رسانی جان خود را از دست داده‌اند به ویژه شهید صارمی که این روز به نام او نامگذاری شده است؛ گفت: درباره نقش اصحاب قلم و رسانه در طرح مشکلات و ناهنجاری‌های جامعه ساعت‌های طولانی می‌توان صحبت کرد اما امروز مجموعه نکاتی را آماده کرده‌ام که به پیشبرد فضای مطبوعاتی کمک کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه رسانه در دنیای امروز با سرعت شگفت‌انگیز در حال پیشرفت است؛ ادامه داد: حضور رسانه و سرعت شگفت‌انگیزش در دنیای امروز حتی سبک زندگی جامعه را دچار تغییر کرده است. اگر در این شرایط خود را با تحولات جهانی همسو نکنیم؛ دچار خطر افراط و تفریط می‌شویم یعنی یا با هویت ملی دینی خود بیگانه شده و آنچه دیگران دیکته می‌کنند را می‌پذیریم یا با نگاه متعصبانه و کور جلوی مراودات بین‌المللی می‌ایستیم.
وزیر ارشاد ادامه داد: هیچکدام از این دو روش در جهان امروز جواب نمی‌دهد و باید با اعتدال و میانه‌روی هم فرهنگ ملی دینی خود را حفظ کنیم و هم فضا را به گونه‌ای باز شود تا هنگام و همراه تحولات جهان پیش رویم. الگوهای سنتی که در سالهای گذشته دنبال می‌کردیم در جهان پرتعامل امروز جایی ندارد.
وی با بیان اینکه برخلاف دهه گذشته که ارتباطات تنها از مجاری دیپلماتیک رسمی صورت می‌گرفت؛ امروزه شاهد تغییر در تعامل دیپلماسی به واسطه فضای مجازی هستیم؛ گفت: شبکه‌های اجتماعی در دنیای امروز جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند و حضور فضای مجازی و اینترنت میدان‌داری دولت‌ها را کاهش داده است. در این جنگ نرم باید از قدرت نرم بهره بگیریم و استفاده کنیم یعنی دیپلماسی رسانه‌ای را مدنظر قرار دهیم. با استفاده از این دیپلماسی است که می‌توانیم چهره نادرستی که در یک دهه گذشته از جمهوری اسلامی برای دنیا ترسیم شده را تغییر دهیم.
جنتی اضافه کرد: با ظرفیت‌سازی رسانه‌ای جدید و میدان دادن به روزنامه‌نگارانی که دید درستی به مسائل بین‌المللی دارند؛ می‌توان فرصتی تولید کرد تا بهترین استفاده را از این دیپلماسی رسانه‌ای داشته باشیم. در فضای رسانه‌ای امروز اگر تنها مصرف‌کننده باقی بمانیم و تولید محتوایی نداشته باشیم؛ نمی‌توانیم از این جنگ نرم به سلامت عبور کنیم البته کسانی در این میدان پیروز و موفق می‌شوند که احساساتی عمل نکنند و به مقتضیات روز آشنا باشند.
نکته دومی که وزیر ارشاد به آن تاکید کرد رابطه میان بسته بودن فضای مطبوعاتی و استبدادی بودن حکومت‌ها بود. وی در این باره گفت: همه تجربیات نشان می‌دهد خفقان و بسته بودن مطبوعات با استبدادی بودن حکومت‌ها رابطه همبستگی و مستقیم دارد. جامعه‌ای که مطبوعات آن نشاط نداشته باشند و نتوانند سخن خود را کامل و شفاف بیان کنند به سمت دیکتاتوری پیش می‌رود. ما وقتی اعتقاد داریم بنیان جمهوری اسلامی در آزادی و استقلال است و در قانون اساسی نیز آزادی بیان و آزادی پس از بیان مورد تاکید قرار گرفته؛ باید تلاش کنیم این بخش از قانون اساسی را بدرستی اجرا کنیم. طبیعتا در این راه از رسانه‌ها هم انتظار می‌رود در سایه این آزادی بیان مسئولیت‌پذیر باشند و به رسالت اصلی روزنامه‌نگاری خود همت بورزند.
جنتی ادامه داد: از آنجا که رسانه‌ها امانتدار جامعه هستند بدون شک خودشان به رسالت خود آشنایی دارند. قانون اساسی هیچ خط قرمزی به جز موازین دینی و اخلاقی، امنیت ملی برای مطبوعات ترسیم نکرده است. یکی از موارد بنیادین قانون اساسی ولایت فقیه است که در واقع وجه تمایز حکومت جمهوری اسلامی با سایر مدل‌های حکمرانی محسوب می‌شود. این اصل باید مورد احترام همه رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران قرار گرفته باشد. دوم اینکه جمهوری اسلامی به دلیل استواری و قوامی که دارد نگرانی از مطرح شدن مباحث چالش‌برانگیز ندارد اما برخی مسائل واقعا صلاح نیست در رسانه‌های عمومی عنوان شود. برخی می‌تواند در فصلنامه‌ها و ماهنامه‌های تخصصی مورد بررسی و واکاوی قرار گیرند.
وزیر ارشاد با تاکید براینکه فراهم آوردن فضای سالم مطبوعاتی از وظایف دولت است؛ بیان کرد: تمام حرف‌ها و خواسته‌ها و موضوعات می‌تواند در چارچوب قانون عنوان شود. رعایت الگوهای اخلاقی حرفه‌ای در مطبوعات و رسانه‌های امروز ما یکی از آیتم‌های گمشده است و بی‌توجهی به مشکل حرفه‌ای و اخلاقی در برخی از رسانه‌های ما دیده می‌شود. برای جامعه ما و مخصوصا رسانه‌هایی که بیش از دیگران مدعی ارزش‌های دینی و انقلابی هستند بروز چنین آسیبی واقعا جای تعامل دارد.
وی اضافه کرد: در این دوسالی که ارتباط تنگاتنگی با رسانه‌ها دارم دیدم که حقوق و آبروی افراد از سوی عده‌ای در رسانه‌ها نادیده گرفته می‌شود آنهم فقط چون دیدگاه‌های سیاسی و اعتقادی آنها مورد پسند و قبول آن رسانه نیست.
جنتی سپس دخالت دولت در رسانه‌ها را مغایر امنیت ملی دانست و بیان کرد: باید امور نظارتی در مطبوعات به خود اصحاب رسانه واگذار شود. این نگاه علاوه بر اینکه سیاست درستی است؛ باعث می‌شود دولت بی‌جهت مقابل رسانه‌ها قرار نگیرد. در همین خصوص لایحه‌ای نیز تهیه شده که براساس آن تخلفات رسانه‌ای به خود صنف رسانه واگذار شود در واقع وزارت فرهنگ تلاش می‌کند در سایه توسعه زیرساخت‌های حرفه‌ای رسانه‌ای مثل امنیت شغلی و امنیت رفاهی به سالم‌سازی فضای رسانه‌ای کمک کند.
وزیر ارشاد با بیان اینکه در این راه نیاز به همکاری دستگاه قضایی و مجلس نیز هست؛ اضافه کرد: ما معتقدیم بجای شعارزدگی‌های تعارف‌گونه یا تقدیم هدیه‌های پوپولیستی باید در جهت اصلاح قوانین و ساختارهای موجود قدم برداریم. در حال حاضر سه نهاد وزارت ارشاد، هیات نظارت بر مطبوعات و دستگاه قضا مجرای رسیدگی به تخلفات مطبوعاتی هستند؛ ما با دستگاه قضا نیز تعامل داریم که رسیدگی به این تخلفات به هیات نظارت واگذار شود البته این به معنی منکر شدن حق قانونی نهاد قضا نیست اما اگر این جریان به هیات نظارت سپرده شود؛ می‌تواند پخته‌تر صورت گیرد.
وی ادامه داد: توقیف رسانه آخرین راهی است که باید انتخاب شود. در لایحه‌ای که نیز آماده شده و به زودی برای نظرسنجی به کارشناسان رسانه‌ای داده می‌شود نیز سعی کردیم تا حد امکان با اضافه کردن راهکارهایی مانند تذکر، جریمه تغییر مدیر مسئول و ... توقیف را به تاخیر بیاندازیم. در بخشی از این لایحه آمده هیچ نشریه و رسانه‌ای را نمی‌توان قبل از طی یک یک این پله‌ها یک مرتبه توقیف کرد.
جنتی همچنین با تاکید بر اینکه دولت باید از رسانه‌داری فاصله بگیرد؛ گفت: شهرداری‌ها و نهادهای دولتی دیگر از سالهای گذشته روزنامه و رسانه خود را داشتند. ما تنها کاری که دراین باره انجام داده‌ایم قطع یارانه‌ای بود که قبل از این مساوی با بخش خصوصی به چنین روزنامه‌هایی تعلق می‌گرفت. مبنای کار دولت نیز بر این است که نهادهای دولتی و عمومی روزنامه‌ای نداشته باشند و با تکیه بر اصل 44 قانون اساسی بخش خصوصی را تقویت کنیم.
وی همچنین دریافت مجوز برای نشریه‌های خصوصی را سهل‌تر از گذشته عنوان کرد و گفت: در همین دو سال حدود سه هزار مجوز به نشریات مکتو ب و الکترونیکی داده شده که رقم قابل توجهی است مراحل صدور مجوز نیز در سایت وزارت ارشاد قابل پیگیری و در دسترس است.
وی همچنین دریافت مجوز برای نشریه‌های خصوصی را سهل‌تر از گذشته عنوان کرد و گفت: درهمین دو سال حدود سه هزار مجوز به نشریات مکتوب و الکترونیکی داده شده که رقم قابل توجهی است. مراحل صدور مجوز نیز در سایت وزارت ارشاد قابل پیگیری و در دسترس است.
وزیر ارشاد در پایان با بیان اینکه کشورمان حکومتی دینی و اسلامی دارد و رئیس جمهور هم شخصی روحانی انتخاب شده؛ تصریح کرد: بهتر است یکسری از مسائل مهم دینی و اسلامی در فضای مطبوعات رعایت شوند تا شاهد چالش و مشکلی برای هیچ روزنامه و رسانه‌ای نباشیم.