عشق و جنگ با چاشنی شعر و تصویر

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ مجموعه «عشق و جنگ» تازه‌ ترین سروده‌های‌ افشین شاهرودی دربرگیرنده 61 شعر در دو بخش «عشق» (31 شعر) و «جنگ» (30 شعر) در 76 صفحه است که به تازگی همراه لوح فشرده‌ای با صدای شاعر و تصویر متحرک در سری مجموعه‌ «سپهر شعر»، توسط انتشارات بامداد نو منتشر شده است.

افشین شاهرودی با بیان اینکه تمام شعرهای این مجموعه با تصویر همراه هستند، گفت: کلام و تصویر در مجموعه «عشق و جنگ» از طریق همنشینی یا همپوشانی با هم همراه شده‌اند. این سبک شعری که مجموعه‌های قبلی من را هم شامل می‌شوند «شعر دیداری» می‌نامند. از قدیم هم تلاش‌هایی برای توجه به تصویر در ادبیات صورت می‌گرفته اما هیچگاه بدین جدیت و توالی زمانی نبوده است. در سال‌های اخیر اما جریان شعر دیداری بیشتر خودش را نشان داد.

وی ادامه داد: دنیای امروز دنیای تداخل در مرزهاست. شاهدیم که مرزهای سیاسی، جغرافیایی و ملیتی هم برداشته شده و دیگر مرزهای انسانی هم روز به روز بیشتر با هم تداخل پیدا می‌کنند. طبیعی است که هنر و ادبیات هم از این واقعه متاثر می‌شود. هنرهای مختلف با هم ترکیب می‌شوند یا دست‌کم به یکدیگر نزدیک می‌شوند. هنرهای مفهومی درواقع زاییده‌ی همین اتفاق است. عجیب نیست اگر ادبیات و تصویر هم با هم آمیخته شدند و شعر دیداری را به وجود آوردند. در این سبک شعری بخش عمده‌ای از اطلاعات به واسطه‌ی تصویر به مخاطب ارائه می‌شود و همین مسئله ارتباط برقرار کردن با شعر را تا حددودی راحت‌تر می‌کند. در کارهای قبلی هم از تصویر استفاده کرده‌ام اما تمام تصویرها ثابت بوده است. اما در این کتاب با همکاری خالق گرجی (مستند‌ساز) به فکر به حرکت درآوردن تصویرها هم افتادیم و تصویرسازی‌های کتاب «عشق و جنگ» با توجه به روح شعرها متحرک اجرا شده‌اند.

شاهرودی اضافه کرد: اصولا هنر در جستجوی زیبایی است و زیبایی هم در انسان تولید لذت می‌کند. (البته از انسان سالم صحبت می‌کنیم و نه یک روح و روان آسیب‌دیده‌ی نامتعادل) لذت بردن از زیبایی در وجود انسان نهادینه شده و هنر هم به خلق زیبایی‌ها می‌پردازد. طبعا شعر به عنوان بخشی از هنر نیز ملزم به زیبایی‌آفرینی است. من به این نتیجه رسیدم که تلفیق تصویر و شعر تاثیر بیشتری بر مخاطب می‌گذارد و اساسا وقتی شعری کار می‌کنم نمی‌توانم به بخش تصویری کار فکر نکنم. درست است که تصویر بر ذهن مخاطب تاثیر می‌گذارد اما تلاش دارم تصویرها ذهن مخاطب را دچار رخوت و تنبلی نکند و با خواننده باز هم در ذهن خود تصویرهایی از شعر را پرورش دهد.

این شاعر سپس درباره‌ی تاثیر فعالیت‌های عکاسی‌اش بر انتخاب این سبک شعری، بیان کرد: اگرچه من قبل از شروع عکاسی وارد حوزه‌ی ادبیات و شعر شده‌ بودم و اولین کارم سال 48 در مطبوعات منتشر شد. به دلیل اینکه سال‌هاست کار عکاسی هم می‌کنم ذهن من بیشتر ذهنی تصویری شده است و چون حرفه‌ی عکاسی همیشه با دیدن و نگاه سر و کار دارد در کارهای شعری و ادبی هم سبک دیداری را انتخاب کرده‌ام. ذهن عکاسانه‌ام در گرایش به شعر دیداری خیلی تاثیر داشت. البته تحصیل در رشته‌ای تجسمی مثل گرافیک هم فاکتور مهمی در این زمینه محسوب می‌شود.

شاهرودی همچنین در پاسخ به این سوال که پرداختن همزمان به دو مقوله‌ی متضاد و متفاوت عشق و جنگ تا چه حد می‌تواند خشونت موجود در وجه جنگی ماجرا با کاهش دهد، گفت: انسان محصول و برآیند دو اتفاق عشق و جنگ است. عشق به عنوان اوج عواطف و جنگ به عنوان اوج خشونتی که انسان به خودش روامی‌دارد، هردو در وجود او مستتر هستند. این دو احساس در این مجموعه شعر کنار هم قرار گرفته‌اند. در کارهای قبلی هم به نوعی عشق و جنگ حضور داشتند اما از سال 92 تصمیم گرفتم که شعرها را طبقه‌بندی کنم و تم عشق و جنگ کنار هم گذاشته شود. در واقع عشق و جنگ دو احساس بزرگ بشری هستند که ماهیت روانی انسان را تشکیل می‌دهند.

وی در پایان با بیان اینکه مجوز اثر مکتوب و شعرها دو ماهه صادر شد اما دریافت مجوز برای بخش موسیقی و سی‌دی کار خیلی زمان برد و نهایتا هم با کش‌وقوس‌های فراوان موسیقی کار هم مجوز انتشار یافت، گفت: آهنگ‌های سی‌دی شنیداری هم با در نظر گرفتن تم عشق و جنگ با تلفیقی از موسیقی سنتی و مدرن آماده شده است.

از شاهرودی که بیش‌تر در زمینه جنبه‌های بصری شعر و ترکیب تصویر و کلام کار می‌کند، پیش‌تر چهار مجموعه در این حوزه منتشر شده است.