واکنش مدیر کمیته ناشران به عرضه نسخه افست کتاب‌ها
مدیر کمیته ناشران بین‌الملل نمایشگاه کتاب درباره توزیع نسخه افست برخی کتب دانشگاهی در نمایشگاه گفت: فروش این کتاب‌ها با چهار تا پنج برابر قیمت تمام شده برای افست کرد و آن را یک کلاهبرداری بزرگ دانست.
به گزارش خبرنگار ایلنا، حامد میرزابابایی، مدیر کمیته ناشران بین‌الملل نمایشگاه کتاب صبح امروز شنبه 19 اردیبهشت در نشستی خبری به برخی حواشی ایجاد شده پیرامون بخش تحت مسئولیت خود و نیز نحوه فروش کتاب به دانشگاه‌ها و موسسات علمی کشور در نمایشگاه کتاب پاسخ داد.
مدیر کمیته بین‌الملل نمایشگاه کتاب در این نسشت ضمن تشریح سیستم جدید فروش کتاب در این بخش، در اعتراض به برخی جوسازی‌ها علیه این شیوه جدید، گفت: ما هیچ پولی را صرف حمایت از ناشران خارجی نمی‌کنیم، بلکه سیستمی طراحی کرده‌ایم تا مستقیماً نهادهای علمی کشور بتوانند از تازه‌ترین منابع علمی برخوردار شوند.
وی به مساله کتاب و توزیع آن اشاره کرد و گفت: مساله بن، راهکاری برای حمایت از طلاب، دانشجویان و پژوهشگران در قانون تعریف شده است؛ نه مساله‌ای برای حمایت از ناشر. وزارت ارشاد در سال‌های گذشته برای حمایت از ناشران مساله اعطای کاغذ را در دستور کار قرار داد و بعد از آن هم به موضوع خرید کتاب پرداخت که حتی همین مساله هم هیچ‌گاه در بخش بین‌الملل وجود نداشته؛ یعنی با خرید کتاب از ناشران فعال در حوزه بین‌الملل حمایت نشده است. بنابراین من خواهش می‌کنم که همه مدیران کمیته‌های دیگر نمایشگاه و مسئولان نسبت به مساله بن و حمایت ناشر به وسیله آن دچار سوء تعبیر نشوند.
مدیر کمیته ناشران بین‌الملل نمایشگاه کتاب در ادامه با اشاره به برخی اظهارنظرهای مدیران بخش دانشگاهی نمایشگاه کتاب و اظهارنظر آن‌ها مبنی بر اینکه سیستم جدید خرید کتاب در بخش بین‌الملل به آن‌ها لطمه زده است و باید یارانه حمایتی از بخش بین‌الملل به آن بخش منتقل شود، بیان کرد: آمار گردش دستگاه‌های «P. O. S» نشان می‌دهد که بالا‌ترین چرخه مالی در نمایشگاه در بخش دانشگاهی صورت گرفته است. این در حالی است که آنچه در آنجا عرضه می‌شود، انبوهی است از کتاب‌های کپی شده از روی نسخه‌های خارجی که در بخش بین‌الملل به صورت اورجینال و با حمایت فروخته می‌شود.
او در ادامه افزود: متاسفم که باید بگویم ناشران دانشگاهی با دست خالی کتاب‌های اصل خارجی را یک نسخه می‌خرند و افست آن را با چندین برابر افزایش قیمت نسبت به هزینه تمام شده برای تهیه آن و البته چندین برابر قیمت کمتر از نسخه اورجینال به فروش می‌رسانند و بعد هم اعتراض می‌کنند که چرا بن خرید کتاب و یا یارانه حمایتی خرید کتاب به بخش آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.
وی ادامه داد من نمی‌دانم چرا در طول سال‌های گذشته با وجود اینکه عرضه نسخه‌های کتاب افست در نمایشگاه ممنوع بوده، جلوی عرضه و فروش این آثار گرفته نشده است و چرا هیات رسیدگی به تخلفات نمایشگاه به آن‌ها برای این مساله فشار نیاورده است و رضایت داده تا دانشجویان و دانشگاهیان با بن کارت‌هایی که در اختیار دارند، این آثار را بخرند؟ نمی‌دانم چرا اجازه داده‌اند تا سالن بخش دانشگاهی تبدیل به جایی مانند هنگ‌کنگ و یا تایوان شود. انتشار این کتاب‌های افست نه هزینه مولف دارد نه روال مجوز نشر را در داخل طی کرده و اقل هزینه را نیز برای آن‌ها به همراه داشته است. در کنار آن فروش این کتاب‌ها با چهار تا پنج برابر قیمت تمام شده برای افست کردن آن، یک کلاهبرداری بزرگ است.
وی به سامانه جدید خرید کتاب در بخش بین‌الملل نمایشگاه نیز اشاره کرد و گفت: در چند سال گذشته به دلیل نوسانات ارزی در کشور، بخش ارزی نمایشگاه دچار مشکلاتی شد. این به معنای آن است که اگر با هزینه یک میلیارد تومان در یک سال می‌شد یک میلیون دلار کتاب به کتابخانه‌های دانشگاه‌ها تدریس کرد، این در سال‌های بعد به تدریج به ۳۰۰ هزار دلار رسید و بعد از آن هم که با حذف بخش ارزی نمایشگاه مواجه شدیم و حاصلش هم چیزی جز برخی منابع اورجینال در دانشگاه‌ها نبود.
میرزابابایی ادامه داد: ما از مهرماه امسال طرحی را آغاز کردیم و با وزارت علوم، بهداشت و دانشگاه آزاد وارد مذاکره شدیم. در این طرح مبنا بر این بود که این نهاد‌ها، هزینه‌ای به انتخاب خود برای خرید کتاب موسسات تابع خود تخصیص دهند، بخشی را نیز ناشران با تخفیف و وزارت ارشاد با ارائه یارانه تامین کند و بخشی را نیز خود موسسه برای تامین منابعش، تقبل کند. بعد از هشت ماه دوندگی و جلسه، وزارت علوم در نهایت به جهت آنکه مدیرکل پژوهشی‌اش با این مساله مشکلی نداشت، به خاطر کارشکنی دو مدیرکل، خود به آن وارد نشد. اما دانشگاه با تقبل مبلغ نزدیک به ۱۰ میلیارد تومان و وزارت بهداشت با تقبل هزینه دو میلیارد تومان به این مساله وارد شد.
وی در ادامه بیان کرد: در روش جدید نمایندگان نهادهای علمی از هر یک از این دو بخش با حضور در بخش بین‌الملل، کتاب‌های مورد نیاز خود را انتخاب و فاکتور خرید خود را تهیه می‌کنند. پس از آن این فاکتور تهیه شده به بخش صحت‌سنجی کمیته وارد شده و مبلغ ارائه شده برای آن و مبلغ موجود در سامانه اینترنتی که برای این کتاب در نظر گرفته شده است، چک می‌شود. پس از آن پیش فاکتور قانونی تهیه شده به بخش ذی‌حسابی ارائه شده و سهم موسسه از محل آورده سازمان مرکزی خود، یارانه وزارت ارشاد و نیز سهم آورده موسسه تامین می‌شود. بعد از آن بانک عامل، سهم آورده را از نماینده، تحویل و معادل سهم یارانه‌ای به وی بن ارائه می‌دهد که با ارائه این بن و فاکتور، کتاب‌ها تحویل نماینده می‌شود. اما این پایان کار نیست چون تحویل کتاب‌ها در حالی صورت می‌پذیرد که نماینده موسسه باید مهر موسسه خود را تحویل بخش مربوطه بدهد و باید آن مهر در کتاب درج شود تا آن کتاب جزوی از اموال موسسه مربوطه شود و مستقیما به کتابخانه برود.
میرزابابایی در پایان عنوان کرد: همه ناراحتی دوستان این است که دیگران نیز توانسته‌اند سرمایه‌ای را فراهم کنند که به وضعیت افست آن‌ها پایان می‌دهد. آیا این افراد و مسئولان نشر دانشگاهی قادر هستند گزارشی از فعالیت ۳۰ ساله گذشته نشر دانشگاهی کشور بدهند؟ آیا قادر هستند بگویند اساتید ایرانی برای تعامل به سراغ ناشران خارجی می‌روند و می‌توانند بگویند تیراژ کتاب‌های تالیفیشان چقدر است و چقدر از راه کپی و ترجمه غیرقانونی ارتزاق کرده‌اند؟ ما در اینجا پولی را نمی‌گیریم که صرف ناشر خارجی کنیم، بلکه این پول به طور مستقیم صرف تامین منابع دانشگاه‌ها و موسسات علمی کشور ما می‌شود.