استفاده سیاسی از افکار آوینی همچنان ادامه دارد

 به گزارش خبرنگار ایلنا، مریم امینی(همسر شهید سیدمرتضی آوینی) با اشاره به  آشنایی و شروع زندگی با شهید آوینی گفت: حدود۴۲ سال از شروع آشنایی ما می‌گذرد. در شانزده سالگی با شهید آوینی آشنا شدم و بعد از چهار سال، زندگی مشترک را آغاز کردیم.

وی درخصوص رابطه‌اش با شهید و تلقی‌اش از رابطه مرید و مرادی؛ گفت: به خاطر جذابیت و رفتار خاص ایشان که به شهیدآوینی نوعی کاریزما بخشیده بود، این رابطه سبب می‌شد همواره از لحاظ فکری با شهید آوینی تحت تأثیر عقاید ایشان باشم.

امینی که شب گذشته(جمعه 28 فروردین) در برنامه هفت سینمایی به واکاوی شخصیت آوینی می‌پرداخت؛ افزود:  شهیدآوینی زندگی پرفراز و نشیبی داشت. این نکته را باتوجه به اینکه از یک آدم واحد و جوهر وجودی صحبت می‌کنیم که از مرحله‌ای به مراحل بالا‌تر ارتقاء یافت؛ مطرح می‌کنم. شهید آوینی در ۱۸ سالگی وارد رشته معماری دانشگاه هنرهای زیبا شد و تحصیلش در این رشته، ده سال طول کشید.

امینی درخصوص رفتار شهید آوینی گفت: رفتار و منش شهید آوینی را می‌توان به دو دوره تقسیم کرد: دوره اول شامل پنج سال نخست است که در آن دوره معاشرت‌ها و گفتگوهای روشنفکرانه‌اش بیشتر بوده اما در نیمه دوم، انزوا و گوشه‌گیری را برمی‌گزیند که بیشترین گفته‌ها و نوشته‌هایش مربوط به همین دوران است. این دوران مربوط به سال‌های۵۰ تا ۵۴ است.

مریم امینی افزود: شهید آوینی مسائل مربوط به زیرساخت‌های فلسفه غرب را دنبال و تحقیق می‌کرد. او ذوق هنری خاصی داشت و شعر هم می‌سرود.

همسر شهید آوینی درباره مطالعات شهید گفت: ایشان فلسفه غرب را مطالعه می‌کرد. او در واقع برای یافتن سئوال‌های هستی‌شناسانه این مطالعات را دنبال می‌کرد اما جوابی نمی‌یافت. نوشته‌های بعد از انقلاب آوینی درمورد نیهیلیسم و پوچ‌انگاری، نه تنها حاصل مطالعاتشان بود، بلکه یک نوع تجربه زیستی بود، به همین دلیل نوشته‌هایشان در مورد جهان هستی و... برای انسان ملموس است.

امینی درباره تدوین «روایت فتح» شهید آوینی گفت: این اثر دارای یک جوشش درونی است. ضمن اینکه با وجود نبودنش در جبهه و میدان جنگ به شکل پررنگ ولی یک تجربه زیستی برایش اتفاق افتاده بود و همانند کسی بود که در فضای جنگ نفس کشیده است.

همسر شهید آوینی درخصوص فعالیت‌های سیاسی ایشان گفت: شهید آوینی هیچگونه فعالیت سیاسی قبل از انقلاب نداشت و در تظاهرات یا اعتصابات دانشجویی شرکت نمی‌کرد. اصولا زیاد درگیر موضوعات نشده بود تا اینکه در تابستان سال ۵۸؛ دیدن امام خمینی(ره) از طریق تلویزیون به نقطه عطف زندگی او برای رسیدن به جواب سئوال‌هایش بدل شد.

امینی در ادامه افزود: ترکیب جوشش درونی شهیدآوینی، سفارشی نبود. او اعتقاد پیدا کرده بود که باید به آن صورت خودش را وقف کند. تنها چیزی که به زندگی‌اش معنا می‌داد، واژه‌های شهادت و شهادت طلبی، بیان ازخودگذشتگی و حضور خالصانه در جبهه‌ها و طراحی چگونگی بیان این واژه‌ها و کار‌ها بود تا منجر به ارتباط ساده‌تر با مخاطب شود.

وی درخصوص چگونگی ارتباط با مخاطب از دیدگاه شهید آوینی، گفت: شهید آوینی در این‌باره توضیحات لازم را گفته که چه بخش‌هایی را از واقعیت حذف کرده، چون مستندسازی و واقعیت‌گرایی به نگاه خاص مستندساز به واقعیت برمی‌گردد.

امینی درباره اندیشه‌های شهید آوینی نیز گفت: گفتگوهای آوینی خارج از زندگی نیست و رفتار عملی شهید آوینی، نشان دهنده اندیشه‌های ایشان است و نحوه زندگی و نگاه و آثار به جا مانده‌اش از اهمیت زیادی برخوردارند که به شهید آوینی (به پاس مجاهدت‌هایی که می‌کرد)، یک «قدرت تشخیص» بخشیده شده بود. او افق دید گسترده‌ای داشت، حرف‌ها و پیش‌بینی‌های شهید در حوزه‌های دیگر نیز قابل انطباق است، آوینی به مسائلی می‌پرداخت که از نظر فرهنگی، خیلی مهم بودند؛ مانند پرداختن به موضوعاتی مانند ماهواره یا سینما.

وی افزود: موضوعاتی که شهید بعد از پایان جنگ به آن پرداخت، موضوعات مهم و مورد علاقه‌اش بودند و از آنجا که این دو اصل همواره با هم تطبیق داشتند؛ بنابراین تأثیرگذاری بیشتری نیز داشتند.

امینی درباره موضع‌گیری و مخالفت عده‌ای درباره مسئله آزاداندیشی و نقد شهید آوینی گفت: آوینی در سمینار سینمای بعد از انقلاب، ادبیات و سیستم جدید و بی‌پروا مسائل مقبول و پذیرفته شده در سینمای روشنفکری را زیرسئوال برد که مورد مخالفت و رفتار توهین آمیزعده‌ای قرار گرفت، اما هرگز کوچک‌ترین عکس‌العملی از خود نشان نداد.

وی در ادامه افزود:  آوینی در ماه‌های آخر زندگی واقعأ محزون و غمگین بود به طوری که ایشان را تا آن لحظه، هیچگاه آن‌گونه ندیده بودم. برخوردهای سیاسی با ایشان شده بود درحالیکه شهید آوینی دارای شخصیت فرهنگی بود و این برخورد‌ها همچنان نیز ادامه دارد. آوینی به مسائل فرهنگی سیاسی نگاه نمی‌کرد و هرچند به مسائل سیاسی توجه داشت اما نقطه عزیمتش مسائل فرهنگی بود. امروز نیز همچنان استفاده سیاسی از افکار آوینی وجود دارد.

مریم امینی در پاسخ به این سئوال که امروزه مسئول جمع‌آ‍وری و محافظت از آثار مکتوب شهیدآوینی چه کسی است؟، گفت: خانواده، مسئول و متولی انتشار آثار اقای آوینی است و برنامه‌های وسیع‌تری در زمینه ارائه افکار و آرای ایشان داریم.

امینی درخصوص رصد کردن برخی نوشته‌های نقل شده از شهید آوینی در دنیای مجازی گفت: برای رصد کردن نوشته‌ها در شبکه‌های مجازی نیاز به سازماندهی خاصی است که هنوز موفق به انجام آن نشده‌ایم. این در حالی است که متأسفانه در دنیای مجازی، جملات عجیب و غریب و نقل‌قول‌های غیرمربوطی به شهید نسبت داده شده است.

همسر شهید آوینی در پاسخ به این پرسش که شهیدآوینی به چه نوع سینمایی علاقمند بود؛ گفت: از نظر شهیدآوینی سینمایی که فارغ از ژانرش، انسان را به یک تجربه معنوی دعوت کند، پسندیده و مورد قبول است. آوینی معتقد بود ذات سینما هنوز اسلامی نشده است تا بتوانیم از تعبیر «سینمای اسلامی» استفاده کنیم. در واقع شهید آوینی مفهوم دین را گسترده می‌دید و تعریفش اینگونه بود که حقیقت، عالم اسلام است، هنر با حقیقت عالم نسبتی دارد و سینما هم با هنر نسبت دارد و سینما هرجا که بتواند این حقیقت را ساطع کند، قابل احترام و یک امر دینی است.

مریم امینی درخصوص دیدگاه شهیدآوینی درباره مخاطب گفت: شهید آوینی معتقد بود باید به فطرت مخاطب توجه کرد. وی آثار آن سال‌های آقای حاتمی‌کیا را قبول داشت به این جهت که هم در جبهه بود و هم کسی بود که از تصنع در سینمایش پرهیز می‌کرد.

وی ادامه داد: شهید آوینی امیدوار بود که جریانی در سینمای بعداز انقلاب شکل بگیرد تا بتواند این نگاه را دنبال کند.

مریم امینی درباره نگاه دانشجویان خارجی به اندیشه‌های شهیدآوینی بیان کرد: شنیدم که دانشجویان فرانسه با استفاده از مستند «حقیقت» رساله فوق لیسانس نوشته‌اند و به نقل از یکی از خانم‌ها گفته شده که با به نمایش گذاشته شدن قسمتی از مستند حقیقت، عده زیادی متأثر شده‌اند.

امینی در پایان این بخش از برنامه «هفت» گفت: امیدوارم بتوانیم با صداقت بیشتر و بهانه قرارندادن فرهنگ، و عمیق نگاه کردن به موضوع سینما، تفکر و سلوک شهیدآوینی را زنده نگاه داریم.