نمایشگاه کتاب اگر برای ناشران آب ندارد، برای دیگران نان دارد
نمایشگاه کتاب به مرور و طی این سال‌ها بر اثر سیاست‌های اشتباه فرهنگی، گرانی کاغذ و کتاب، بی‌توجهی سیاست‌گذاران این رویداد به رسالت اصلی آن و ... مصداق این ضرب‌المثل شده است که «به نام ناشران، به‌کام دیگران»
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به‌عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی کشور شاید عواید و برد مالی چندانی برای اهالی کتاب و نشر نداشته باشد اما گردش مالی قابل توجهی را برای دیگر موسسات و غرفه‌های حاضر در نمایشگاه کتاب و حتی نهادی مثل شهرداری که به‌ظاهر مستقیما دستی در برگزاری نمایشگاه کتاب ندارد؛ به دنبال می‌آورد.
بسیاری از شهروندان به دلیل شلوغی خیابان‌ها و محدودیت ظرفیت پارکینگ‌های اطراف نمایشگاه برای رسیدن به محل مصلا و بازدید از نمایشگاه کتاب؛ از وسایل نقلیه عمومی به‌خصوص مترو استفاده می‌کنند. حتی در سال‌های گذشته در جلسات مشترک برگزار شده با سازمان اتوبوسرانی و تاکسیرانی، پایه و اساس حمل و نقل برای جابه‌جایی مسافران به نمایشگاه شرکت مترو قرار داده شده و از سایر واحدهای حمل و نقل خواسته شده تا مسافران شهرستانی را تا نزدیک‌ترین ایستگاه مترو مربوطه جابجا کنند تا حمل و نقل آنها از طریق مترو به نمایشگاه کتاب صورت گیرد.
با چنین روندی شرکت متروی تهران که یکی از دستگاه‌های تابعه‌ی شهرداری است، با جابه‌جایی روزانه حدود بیش از 400هزارنفر بازدیدکننده‌ی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛ درآمدی بالغ بر 3میلیارد و پانصد میلیون تا 4میلیارد تومان را طی ده روز و تنها به واسطه‌ی ایاب‌وذهاب بازدیدکنندگان به نمایشگاه کسب می‌کند.
درکنار این درآمد؛ شرکت‌های تبلیغاتی انحصاری مترو؛ تابلوهای تبلیغاتی ایستگاه‌ها به‌ویژه در دو ایستگاه مصلی و بهشتی را به نمایشگاه کتاب و ناشران اختصاص می‌دهند که تهیه‌ی این تابلوها ازسوی آنها که توانایی پرداخت هزینه‌اش را دارند؛ از مسیر دیگری صندوق‌های شرکت مترو تهران و دستگاه‌ها وابسته را چاق می‌کند.
بانک صادرات هم هشتمین سال متوالی‌ست که به‌عنوان تنها بانک حاضر در نمایشگاه، انجام فعالیت‌های بانکی و مالی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را به عهده دارد. 3هزار دستگاه کارت‌خوان، 44 دستگاه خودپرداز، 20بادجه‌‌ی بانکی-ارزی به همراه 300 نفر از کارکنان بانک صادرات ازجمله خدماتی است که این بانک در آخرین دوره‌ی نمایشگاه بین‌المللی کتاب به مصلی آورده بود.
براساس آمار؛ در بیست‌وهفتیمن و آخرین دوره‌ی برگزار شده‌‌ی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، یک میلیون و 268 هزار و 316 تراکنش موفق با مبلغ نهایی 472 میلیارد و 521 میلیون و 967 هزار و ریال 122ثبت شد. در بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز، 273 میلیارد و 861 میلیون و 502 هزار و 45 ریال از طریق 958 هزار تراکنش بانکی از طریق همین دستگاه‌های کارت‌خوان بانک صادرات به گردش درآمده و طبعا دستگاه‌های خودپرداز این بانک هم نقش مهمی در نقل‌وانتقال پول، گرفتن موجودی و .... برای بازدیدکنندگان و ناشران ایفا کرده و می‌کنند. درست است که هنوز کسر درصد ریزی مالیات از حساب شخص و پرداخت به بانک اجرایی و نهایی نشده اما ذخیره‌ی این مبلغ در صندق‌های بانک صادرات به‌اضافه‌ی هزینه‌های مرتبط با تهیه و تدارک نصب کارت‌خوان‌ها و خودپردازها؛ گردش مالی قابل ملاحظه‌ای برای بانک صادرات رقم می‌زند، آن‌هم وقتی به‌تنهایی یکه‌تاز انجام کارهای بانکی در نمایشگاه است.
همچنین کارشناسان بانک صادرات در روزهای برگزاری نمایشگاه به مراجعان؛ مشاوره‌های بانکی می‌دهند و محصولات و خدمات بانکی را معرفی می‌کنند که مطمئنا یک راه تبلیغاتی بسیار کارآمد برای بازاریابی و افزایش مراجعان به بانک صادرات خواهد بود.
شرکت پست جمهوری اسلامی ایران هم باوجود پنج غرفه در نمایشگاه کتاب از قافله‌ی درآمد نمایشگاهی عقب نمانده است و با فراهم کردن امکان ارسال کتاب به استان‌های مختلف با تعرفه‌هایی از 2200ریال (پست عادی و بسته‌ی مطبوعه‌ی 250گرمی) تا 170000هزار ریال (پست ویژه، توزیع روز بعد از قبول - حداکثر تا ساعت12 - تا 1 کیلوگرم) از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران سهم‌خواهی می‌کند.
درنظر داشته باشیم که این تعرفه‌ها می‌تواند با بالا رفتن وزن بسته‌های پستی به ازاری هر کیلوگرم تا 50000ریال افزایش بیابد و این یعنی درآمد پست از پنج غرفه‌اش در نمایشگاه برای ارسال بسته‌های کتابی که معمولا قابل توجهی هم پیدا می‌کنند؛ کم نخواهد بود.
غیر از این غرفه‌های خدماتی، درآمد غرفه‌های رفاهی مثل غرفه‌های اغذیه، آیس‌پک، آب‌معدنی و .... هم روزانه چیزی حدود 3میلیون تا 6میلیون تومان تخمین زده می‌شود که علاوه بر صاحبان غرفه‌ها مبلغ قابل توجهی را هم نصیب مصلی تهران به‌عنوان محل برگزاری نمایشگاه کتاب می‌کند (پیش‌تر به تفضیل به این موضوع پرداخته‌ایم)
گمرک؛ سازمان دیگری‌ست که به واسطه‌ی بین‌المللی بودن نمایشگاه کتاب تهران و ورود کتاب‌های خارجی رونق نسبتا پررنگی در گردش مالی نمایشگاه و به تبع آن درآمدی اختصاصی از این رویداد فرهنگی دارد. امسال که برای نخستین بار گمرک نمایشگاه در محل نمایشگاه مستقر است و کتاب‌های خارجی به‌طور مستقیم و حتی بدون توقف در مبادی مرزی به محل نمایشگاه منتقل و در همان‌جا عملیات گمرکی و ترخیص محموله‌های کتاب انجام می‌شود؛ احتمال درآمدزایی آن بازهم افزایش خواهد یافت.
سال گذشته کتاب‌هایی که در بخش بین‌الملل نمایشگاه به فروش می‌رسیدند؛ براساس قیمت جهانی عرضه می‌شدند، چراکه ارز یارانه‌ای که ازسوی وزارت فرهنگ و ارشاد به آنها اختصاص می‌یافت در سال 93 به ناشران این بخش تعلق نگرفت بنابراین آنها مجبور شدند با بودجه شخصی کتاب‌ها را خریداری کنند. البته همین امر سبب شده تا آثار بخش بین‌الملل نمایشگاه بیست‌وهفتم با قیمت‌های بالایی عرضه شود و عده‌ی چندانی از مراجعان به بخش بین‌الملل توانایی خرید این کتاب‌ها را نداشته باشند. ضمن اینکه ناشران بین‌الملل ایرانی برای کاهش هزینه‌ها، کتاب‌های مربوط به سال‌های 2010 تا 2012 میلادی را به نسبت بیشتر از کتاب‌های به‌روز سال‌های 2013 و 2014 میلادی در نمایشگاه عرضه کرده‌اند.
با کنار هم قرار دادن مبالغ درآمدی این موسسات غیرمرتبط با کتاب و نشر با میزان فروش ناشران در این ده روز به نظر می‌رسد، ابر و باد و مه خورشید و فلک همگی نانی به کف می‌آورند اما جیب ناشران به‌عنوان محور اصلی نمایشگاه بین‌المللی کتاب چندان هم پرنمی‌شود. به عبارت دیگر نمایشگاه کتاب به مرور و طی این سال‌ها بر اثر سیاست‌های اشتباه فرهنگی، گرانی کاغذ و کتاب و بی‌توجهی سیاست‌گذاران این رویداد به رسالت اصلی آن و ... مصداق این ضرب‌المثل شده که «به نام ناشران، به‌کام دیگران».