یافتن ایدۀ خلاقانه براساس نیازهای جامعه

به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی جشنواره موسیقی خلاق، مهدی پناهی (مدیرگروه رشتۀ آهنگسازی دانشگاه هنر اصفهان) در تعریف واژۀ خلاقیت در موسیقی و بیان اثر خلاقانه گفت: اثر خلاقانه باید در ابتدا مبتنی بر شناخت خوب و کافی از مبانی اولیۀ ایدۀ اصلی باشد، به‌طور مثال «انیو موریکونه» برای ساختن موسیقی فیلم‌های وسترن اسپاگتی، با شناخت اولیۀ بسیارخوب دریافت که ترکیب صدای سوت و گیتار برای این فرهنگ می‌تواند بسیار شاخص باشد. درنتیجه، موسیقی ماندگار فیلم «خوب، بد، زشت» و سایر فیلم‌های وسترن اسپاگتی به دل همۀ فرهنگ‌های جهان رسوخ کرد و جاودانه شد. 

او افزود: دومین نکته شاید جسارت در استفاده از ترکیب‌های نامتعارف در عناصر مختلف موسیقی ازجمله رنگ‌آمیزی (رنگ‌های صدایی موجود در سازها و افکت‌ها)، نواک (زیر و بمی نت‌ها)، دیرند (کشش زمانی نت‌ها)، داینامیک (شدت و ضعف صدا) است که البته هرچقدر این ساختارشکنی با تحقیق و پژوهش همراه باشد شانس موفقیت بیشتری را به دنبال خواهد داشت. 

عضو هیئت‌علمی رشتۀ آهنگسازی دانشگاه هنر اصفهان با بیان اینکه همیشه ساخت اثر جدید لزوماً خلاقانه محسوب نمی‌شود و گاهی حتی بازآهنگسازی و یا بازتنظیم یک اثر میتواند بسیار خلاقانه‌تر از ساخت یک اثر جدید باشد، توضیح داد: به‌طور مثال «مکس ریختر» آهنگساز آلمانی‌تباری است که اثر محبوب و فاخر «چهارفصل» ساختۀ «آنتونیو ویوالدی» را به‌زیبایی تمام با رویکرد معاصر بازآهنگسازی کرده است که به‌عنوان یک اثر موفق در سال‌های اخیر شناخته می‌شود؛ البته نمونه‌هایی از این نوع بسیارند. 

پناهی تأکید کرد: شناخت جامعۀ امروز و اولویت نیازهای آن‌ها نیز می‌تواند در پیداکردن ایدۀخلاق و محبوب برای جامعه نقش به‌سزایی داشته باشد. در نهایت نیز باید چنین گفت که «هر سخن از دل برآید لاجرم بر دل نشیند». 

او که در سی‌امین جشنواره موسیقی فجر در بخش موسیقی کلاسیک غیر ایرانی برای رهبری ارکستر سمفونیک پاسارگاد رتبه نخست را به‌دست آورده است، ادامه داد: به اعتقاد من، «خود واقعی بودن» در اصیل بودن اثر اهمیت بسیاری دارد. گاهی یک هنرمند علی‌رغم میل باطنی‌اش حاضر به نادیده‌گرفتن سلائق و علائق خود میشود، تنها به این دلیل که اگر به‌گونه‌ای اثر هنری تولید کند که بخشی از اقشار جامعه علاقه دارند مورد استقبال قرار می‌گیرد؛ در چنین شرایطی ممکن است آن اثر موفقیتی مقطعی کسب کند اما هیچ‌گاه جاودان نخواهد شد. 

این نوازنده، آهنگساز و رهبر ارکستر درخصوص این موضوع که آیا هر اثر خلاقانه لزوماً ماندگار خواهد بود نیز بیان کرد: به‌نظر من ماندگاری و همچنین به‌طور مداوم معرفی شدن اثر توسط هر نسلی به نسل بعدتر و در گذار تاریخ، مهم‌ترین فاکتور یک اثر خلاقانه است که آثار باخ، موتزارت و بتهوون و سایر آهنگسازان بزرگ جهان نمونه‌هایی از این موضوع به‌شمار می‌روند. ضمن اینکه در موسیقی ایران نیز هنوز آثار درویش‌خان، استاد صبا، روح الله خالقی و سایر آهنگسازان قدیم، ماندگار و جاودان هستند اما تصور میکنم که اتفاقاً برای آهنگسازان جوان، بازآهنگسازی و بازتنظیم بسیاری از این آثار میتواند محل بسیار مناسبی برای ایجاد یک اثر خلاقانه باشد. 

مدیرگروه رشتۀ آهنگسازی دانشگاه هنر اصفهان تأکید کرد: در همۀ کشورهای پیشرفته، مراکز دولتی و نیمه‌دولتی ازجمله مدیریت شهری آن‌ها از مهم‌ترین عوامل رشد و توسعۀ هنر و فرهنگ در شهرها و کشورهای خود بوده‌اند، و این مسئله در کشور ما نیز باید بسیار پر رنگ‌تر از قبل باشد. 

پناهی اضافه کرد: حقیقتاً وقتی پوستر جشنواره ملی موسیقی خلاق در شاهین‌شهر را مشاهده کردم از این ایده بسیار لذت بردم و به این جشنواره بسیار امیدوارم و اطمینان دارم که این جشنواره به رشد و شکوفایی ایده‌های خلاقی که تا کنون هیچ‌جایی برای ارائه نداشتند کمک بسیاری خواهد کرد. 

علاقمندان برای شرکت در جشنواره می‌توانند به سایت جشنواره موسیقی خلاق مراجعه کنند.