فعالیت در عرصه هنرهای ایرانی_ اسلامی با دشواری های بسیار همراه است

به گزارش ایلنا به نقل از روابط‌عمومی نگارخانه تخصصی هنرهای ایرانی و اسلامی «ترانه باران»، جلسه نقد آثار نمایشگاه خوشنویسی «از نی تا نینوا» که مجموعه‌ای متشکل از ۲۲ تابلو نستعلیق از آثار فرشته احمدی است، برگزار شد.

این نشست با محوریت سطرنویسی و قطعه‌نویسی در نستعلیق، جایگاه بانوان خوشنویس در نستعلیق و جایگاه ایران در گسترش نستعلیق در منطقه با حضور اساتید میرحسینی، حسین نژاد و میرزایی و شهردار ایوانکی و جمعی از اساتید و هنرمندان خط و خوشنویسی برگزار شد.

فرشته احمدی با تاکید برآنکه «از نی تا نینوا» عرض ارادت نی هاست به ساکن سرزمین نینوا ست، گفت: خوشنویسی با کلمات و معانی در ارتباط است و هنر تعالی بخش است. به لطف خداوند توفیق یادگیری و نگارش خط زیبای نستعلیق، که از آن به عنوان عروس خطوط اسلامی نیز یاد می‌شود نصیبم شد. از اساتید برجسته‌ای که دارم، (استاد محمد مهدی میرزایی و استاد محمد علی قربانی) نه تنها خوشنویسی آموختم بلکه انسانیت را نیز آموختم. خانواده هم نقش بسیار مهمی در به نتیجه رسیدن تصمیم برای برپایی نمایشگاه داشت. در این نمایشگاه ۲۲ اثر به نمایش درآمده است و بیشتر تذهیب‌های نمایشگاه توسط دوست هنرمندم رقیه خاوری انجام شده است.

او درخصوص انتخاب محل برگزاری نمایشگاه «از نی تا نینوا» گفت: سعی کردم جایی را انتخاب کنم که در بین اهالی هنر و به خصوص خوشنویسان شناخته شده و معتبر باشد. نگارخانه ترانه باران تنها نگارخانه خصوصی در ایران است که به صورت تخصصی روی خوشنویسی و هنرهای ایرانی اسلامی کار می‌کند.

او افزود: متاسفانه در ایران فروش آثار خوشنویسی به راحتی فروش اثار سایر هنرها نیست و این موضوع را اکثر خوشنویس‌ها می‌دانند. درعین حال نمیتوان از جهان بینی وسیع و فراتر از مرزهای جغرافیایی این گالری نسبت به هنرمندان جهان اسلام و یا بهتر بگویم هنرمندان ایران بزرگ (گستره تمدنی فلات ایران) چشم پوشی کرد. چنانکه نمایشگاه «از نی تا نینوا» نخستین نمایشگاه یک بانوی افغان در خاورمیانه است.

احمدی با اشاره به آنکه ایران بزرگ در همه ادوار تاریخ نقش مهمی در گسترش فرهنگ و هنر داشته، تصریح کرد: امروزه به دلیل حضور برجسته‌ترین اساتید خط نستعلیق در ایران این نقش پر رنگ‌تر از گذشته شده. ما در هیچ جای دنیا نمی‌توانیم به این راحتی به برجسته‌ترین اساتید خط نستعلیق دسترسی داشته باشیم شاید حتی دیگر در تاریخ هم تکرار نشود. در روز افتتاحیه و حتی بعد از آن شاهد اسقتبال بازدید کنندگان از نمایشگاه بودیم و حتا نمایشگاه تمدید شد. یکی از نکات خوشحال کننده این نمایشگاه این بود که باعث شد هنرمندان ایران و افغانستان برای اولین بار دور هم جمع شوند و نقطه عطف همکاری‌ها و اتقافات خوب در آینده شود. معتقدم وقتی کار برای اهل بیت (علیهم السلام) انجام دهیم برکات آن بی‌شمار خواهد بود. حافظ می‌فرماید اهل نظر معامله با آشنا کنند.

هنرمندان پرچمدار صلح هستند

سید محسن میرحسینی (عضو انجمن خوشنویسان ایران) در ادامه نشست نقد و بررسی آثار نمایشگاه «از نی تا نینوا» با اشاره به آنکه در دهه ۶۰ و ۷۰ خوشنویسی یک هنر مردانه بود، گفت: در سالهای اخیر به مدد انجمن خوشنویسان و اساتید شاهد حضور و ظهور بانوان خوشنویس هستیم.

او ادامه داد: هنر، بیرق و پرچم و نماد صلح و دوستی و عشق و انسانیت است. پرچمدار آن هم باید هنرمند باشد که به دور از از غرض و کینه توزی باشد. انجمن خوشنویسان طی بیش از ۷ دهه این پرچم را به زمین نگذاشته و همواره از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده.

او درخصوص سطرنویسی و قطعه‌نویسی در نستعلیق نیز گفت: خط نستعلیق قابلیت مانور بیشتری نسبت به سایر خطوط دارد. سرمشق اول هنر خوشنویسی سرلوحه مسیر خوشنویس خواهد بود. فاصله کلمات و کشیدگی آن در خوشنویسی مهم است و باید نکات رعایت شود.

میرحسینی معتقد است: هنرمندی که بتواند سطر را خوب بنویسید میتواند خط را هم خوب بنویسد و حتا استاد امیرخانی تاکید دارند که یک خوشنویس باید استخوان بترکاند که بتواند یک سطر ساده را و حتا چیدمان یک بیت را بنویسید.

این استاد خوشنویسی یادآور شد: قابلیت‌های خط نستعلیق به اندازه ایست که اوج آنرا در سطرنویسی میتوان شاهد بود. این خط این روزها فرامرزی شده و به عنوان هنر درجه یک ک ناب در دنیا شناخته میشود.

او درخصوص ورود بخش خصوصی به عرصه هنرهای ایرانی_ اسلامی و خط و خوشنویسی گفت: برخی حوزه‌ها از حساسیت‌های زیادی برخوردار هستند. تا زمانی که دیدگاه و نگاه مسئولان کشور تغییر نکند و نگاه آن‌ها صرفا فرهنگ ناب ایرانی نشود و به هیچ سیاستی آغشته نباشد، بخش خصوصی جرات ورود به عرصه فرهنگ و هنر را نخواهد داشت. حوزه هنر فعالیت در عرصه صفر یا صد است. این حال و هوا برای فعالیت بخش خصوصی نشدنی است. دست و دل بخش خصوصی زمانی باز میشود که از طرف مسئولان و بزرگان مملکت چراغ سبز واقعی زده شود. تا زمانی که همچون ناظم بالای سر بخش خصوصی باشند، این بخش به حوزه فرهنگ و هنر ورود نخواهد کرد.

نباید از سطرنویسی غافل شویم و همچون سیاه مشق، عشق ورزی میخواهد

حسن حسین نژاد (استاد خط و خوشنویسی) نیز گفت: در گذشته خانم‌ها ترکیب نمی‌نوشتند و از سخت بودن کار گله میکردند اما امروزه شاهد حضور پررنگ بانوان در عرصه خط و خوشنویسی هستیم. خطی که در نمایشگاه «از نی تا نینوا» شاهد هستیم دو عنصر لطافت و قدرت قلم را توام باهم دارد. هرچند استفاده از لفظ هنر مردانه خوشایند نیست اما مصطلح شده چراکه خوشنویسی قدرت دست مردانه میخواهد.

او افزود: خوشنویسی طی دهه‌های اخیر جهش چشم گیری داشته. این درحالی است که در دهه‌های گذشته چند نفر محدود میتوانستند به جایگاه والا در خوشنویسی برسند. اما اکنون جوانانی داریم که استعدادشان زبان زد است و به نوعی میتوان گفت خوش‌نویسی به حد والای خود رسیده هرچند که باید همچنان در پی رسیدن به مراتب بالاتر بود. امروزه حضور خانم‌ها در کلاسهای ممتاز و فوق ممتاز بیشتر شده و حتا در تذهیب هم بانوان خوش می‌درخشند.

این استاد خوشنویسی افزود: اگر در گذشته بانوان به واسطه درجه خانوادگی و اشراف زادگی میتوانستند وارد عرصه هنر و خوشنویسی شوند اما در عصر معاصر به مدد فعالیت انجمن خوشنویسان و تشکیلاتی که دارد راه برای حضور اقشار مختلف باز شده است.

به گفته او، از هنر نقاشیخط در عرصه جهانی استقبال میشود که ریشه آن در خط کلاسیک است و انجمن توانسته در این راه درست عمل کند. راه برای کسی که علاقه‌مند است باز است.

حسین نژاد نیز درخصوص سطرنویسی گفت: تعریف ما در خوشنویسی از نقطه شروع می‌شود درحالی که بسیاری از هنرمندان از این مهم غافل هستند. سطرنویسی در همه مراتب خوشنویسی اهمیت دارد. سطرهای خط نستعلیق هرچند قواعد خاص خودرا دارد اما مبانی هنرهای تجسمی در خوشنویسی است. وقتی سطر خوب میبینیم با تعادل و حرکت روبه رو میشویم. انرژی و نکات خاص را در دل خود دارد. هرچند امروزه شرایط آموزش مبانی در انجمن خوشنویسی فراهم نیست و تعداد معدودی از اساتید این مهم را تدریس میکنند اما باید این بخش را در آموزش‌های هنرجویان خط و خوشنویسی بگنجانیم. هنرمند باید به مبانی هنرهای تجسمی آگاه باشد. نباید از سطرنویسی غافل شویم و همچون سیاه مشق عشق ورزی میخواهد.

او تصریح کرد: امروز شاهد فعالیت هنرمندانی در عرصه سطرنویسی هستیم که گاها از سطرنویسی اساتید الهام گرفته و با ایجاد تغییراتی در آن سطرنویسی جدیدی ایجاد کرده‌اند که قابل تجلیل است.

حسین نژاد نیز در خصوص جایگاه ایران در گسترش نستعلیق در منطقه گفت: نستعلیق به اندازه‌ای در ایران فرهنگی گسترش یافته که مکاتب مختلف از نستعلیق شکل گرفته مانند نستعلیق شرقی که توسط هنرمند افغان شکل گرفته. ترکیه تلاش کرده و کلیت خوشنویسی را ثبت کرده. با این وجود نستعلیق متعلق به ایران است. نستعلیق در منطقه جایگاه ویژه‌ای دارد و جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های بزرگ برای آن برگزار می‌شود اما ایران نتوانسته آنچنان که باید در این حوزه خودی نشان دهد. نستعلیق در کشورهای همسایه به شدت حمایت میشود اما در ایران چنین امری وجود ندارد.

این استاد خوشنویسی تاکید کرد: نمیتوان از نقش دولت مردان در توسعه و ترویج هنر چشم پوشی کرد. امید است جایگاه سیاسی مسئولان فرهنگ و هنر بتواند به اندازه‌ای پیشرفت کند که هنر بتواند جایگاه خود را در جامعه بیابد. در حال حاضر نقش بخش خصوصی خیلی کمرنگ است و باید دولت به حوزه حمایت از هنرمندان ورود کند. البته که بسیاری از ثروتمندان میتوانند به حوزه هنر ورود کنند اما بیشتر آن‌ها به برندینگ وارد شده اند. هرچند این روزها نیز خانم کاظمی به این حوزه ورود کرده‌اند اما کافی نیست. البته که فعالیت در عرصه هنرهای ایرانی اسلامی با دشواری‌های بسیار همراه است و کمتر کسی به این حوزه ورود میکند.

نباید فراموش کرد که گستره‌ی فرهنگی ایران به دلیل تنوع و عمق تاریخی خود، نه تنها برای ایرانیان بلکه برای بشریت به عنوان یک منبع غنی از هنر، علم و فلسفه اهمیت دارد. حفظ و ترویج این فرهنگ نیازمند توجه ویژه‌ای است تا نسل‌های آینده نیز بتوانند از این میراث ارزشمند بهره‌مند شوند و در راستای دستیابی و حصول نتیجه، حمایت دولت از این حوزه یک الزام حیاتی در جهت توسعه و ترویج فرهنگ و هنرهای تمدنی ایرانی اسلامی است، که یکی از اهداف آن تأثیرگذاری بر بالا بردن فرهنگ عمومی جامعه ملی و بین المللی است.

البته حمایت قوی دولت، از فعالین و توسعه گران فرهنگی با اهداف توسعه و ترویج هنرهای تمدنی ایرانی اسلامی در حوزه فرهنگ و اقتصاد فرهنگی نیز می‌بایست از اولویتهای دولت باشد.

نگاهمان را گسترش دهیم و ایران فرهنگی را ببینیم

محمد مهدی میرزایی (استاد خوشنویسی) نیز گفت: هرچند ملیت و مرزی در هنر وجود ندارد اما در ایران بستر خوبی برای هنرمندان سایر کشورها فراهم شده و استادان ایرانی هنر خود را با هنرمندان سایر کشورها به اشتراک گذاشته‌اند و صادقانه با ما همراه بودند.

او افزود: بهتر است نگاهمان را گسترش دهیم و ایران فرهنگی را ببینیم. نمیتوان از مکتب هرات چشم پوشی کرد. در روستاهای افغانستان خط‌هایی نوشته میشود که نمیتوان از آن چشم برداشت. اما جلوی دیده شدن آن گرفته شده. در ترکیه هم احترامی به هنرمند گذاشته میشود که بتوانند این حوزه را رشد دهند.

 از خط و خوشنویسی برای زیبایی دیوارهای شهرها بهره جوییم

هادی کمالی (شهردار ایوان کی) با اشاره به آنکه یک تابستان در دوره دبستان در گرمسار کلاس خوشنویسی رفته است، گفت: اکنون با دیدن آثار نمایشگاه «از نی تا نینوا» قبطه میخورم که چرا خوشنویسی را ادامه ندادم. امروزه در شهرداری ایوان کی در صدد حمایت از هنرمندان هستیم و نمایشگاه برای آن‌ها برگزار میکنیم. امسال هم از حضور هنرمندان برای نقاشی دیواری و زیباسازی شهری استفاده کردیم. بسیار خوب خواهد بود که از خط و خوشنویسی برای زیبایی دیوارهای شهرها بهره جوییم.

او ادامه داد: در ایوان کی فرهنگسرا نداشتیم اما اکنون ۲ فرهنگسرا در حال احداث است. البته که معتقد هستم سواد لازم در مراکز مرتبط درخصوص هنر وجود ندارد.