اولین ردیف آوازی تعزیه ایران رونمایی شد

به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی حوزه هنری انقلاب اسلامی، در آخرین روزهای مردادماه و نزدیک به ایام اربعین سید و سالار شهیدان (علیه السلام) به همت دفتر موسیقی حوزه هنری، آیین رونمایی از اولین ردیف آوازی تعزیه ایران برگزار شد.

این اثر با اجرای سیدمحسن هاشمی و نوای نی سعید نبئی روی صحنه رفت. 

در روزگارانی که شاید موسیقی با محدودیت‌های زیادی مواجه بوده، چه آوازی و چه ساز، هنرمندان مومن و مخلص و عاشقان اباعبدلله (علیه السلام) تلاش کردند این آواز و این گنجینه پیشینیان را لباس دین و مذهب بپوشانند و گوشه‌های ممتاز و ردیف‌های دلکش و دلنشین را در قالب تعزیه حفظ کنند. 

سعید بیابانکی غزلسرا و شاعر آیینی به عنوان مجری این رویداد ضمن اشاره به مهر ایرانیان به اهل بیت (علیهم السلام) و هر آنچه که رنگ و بویی از این خاندان دارد، گفت: هر ایرانی اهل ذوقی به تعزیه علاقمند است. هرکس که دل در گرو محبت آل الله (علیه السلام) دارد، تعزیه را دوست دارد. 

یک قصه بیش نیست غم عشق، وین عجب / کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است

تلفیق تعزیه با ذوق ایرانی

احمد رمضی مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری این آلبوم را اثری راهگشا برای همه هنرمندان دانست و اظهار داشت: هر کدام از این گوشه‌ها گنجی هستند که نه فقط عزیزانی که در فضای تعزیه هستند بلکه همه دوستان در فضای سرود، شعرهای آیینی، حتی مداحان عزیز می‌توانند از آن استفاده کنند. 

به گفته داود فتحعلی بیگی انتشار این ردیف آوازی با مشکلات و سختی‌هایی همراه بود. وی در مورد سختی‌های انتشار این آلبوم بیان کرد: مدت‌ها بود دنبال این بودیم که برای این اثر بانی پیدا کنیم. جای تاسف داشت که ادعای همراهی زیاد بود، ولی آن قدم لازم را نمی‌دیدیم که برای انتشار این اثر برداشته شود. اگر مسئولی ذوق و شوق و رابطه عاطفی نسبت به ایران داشته باشد، قدمی برمی‌دارد. برای همین اغلب جوشش‌ها برای حفظ و نگهداری و اشاعه هنرهای ایرانی اعم از آیینی و غیرآیینی، جوشش‌های فردی بوده. 

فتحعلی بیگی اضافه کرد: ضرورت این اقدام جناب هاشمی که البته از دفتر ادبیات و هنر که زیر نظر سازمان تبلیغات بود شروع شد که کارهای قابل توجهی کرده بودند در ارتباط با نوحه‌ها. از آنجایی که متاسفانه در دهه‌های اخیر تعزیه در بسیاری شئون از هنر رنگ‌های صحنه گرفته تا لباس دچار آسیب‌هایی شده است، برای اینکه این هنر سنتی متر و معیارهایش مشخص شود، از آقای هاشمی خواهش کردم این نسخه را بخواند و این کار را به انجام رساند. 

اما درخصوص ترکیب هنر ایرانی با تعزیه، فتحعلی بیگی با اظهار تاسف از اینکه ما نتوانستیم میراث‌دار خوبی برای هنر تعزیه باشیم، گفت: اما ایرانی‌ها برای اینکه بتوانند از موسیقی ایرانی نگهداری کنند، رفتند سراغ تعزیه و آن ذوق ظریف ایرانی باعث شد که یک هنر بی‌نظیر خلق کردند. 

اجرای پرده تعزیه حضرت مسلم و شعرخوانی عاشورایی

پس از سخنان فتحعلی بیگی، نوبت به اجرای پرده‌ای از تعزیه حضرت مسلم (علیه السلام) رسید. این تعزیه اولین پرده از مجموعه تعزیه‌هاست که با حضرت مسلم (علیه السلام) شروع می‌شود و با آتش‌زدن خیمه‌ها و کاروان آزادگان تمام می‌شود.

محسن هاشمی برای اجرای این تعزیه به روی صحنه رفت و سعید نبئی این اجرا را با نوازندگی ساز ترومپت در سبک تعزیه همراهی کرد. اجرای این پرده مورد توجه حضار و اساتید موسیقی و هنرهای نمایشی حاضر در سالن قرار گرفت.

در ادامه از شاعر نام‌آشنای آیینی محمود حبیبی کسبی، مدیر دفتر ادبیات آیینی مرکز آفرینش‌های ادبی، دعوت شد تا با شعرخوانی عاشورایی خود احساس جاری پس از تعزیه حضرت مسلم (علیه السلام) را تکمیل و رقیق کند. کسبی عرض ارادت خود به آستان حضرت اباعبدالله علیه السلام را با این مطلع از اشعارش شروع کرد: 

شنیدم از لب باد صبا حسین حسین / نوای ما، دم ما، شور ما حسین حسین

محرم از سفر آمد به گوش دل بشنو / شنیده می‌شود از هر کجا حسین حسین

و در ادامه با این بیت درمورد عقیله بنی هاشم حضرت زینب کبری (سلام الله علیه)، شعرخوانی خود را به پایان برد: 

خروش شعله‌ورش ریخت آبروی ستم را / به ذوالفقار کلامش از آتش آب گرفته

چو زینب پدری مثل حیدر است همین بس/ که نام زینب بنت ابوتراب گرفته

در ادامه؛ امیر فروغی از دوره‌ای از تاریخ ایران گفت که بسیاری از موسیقی‌دانان از ایران هجرت کرده و بقیه موسیقیدانان منزوی شده بودند. وی در تکمیل این سخن افزود: تعزیه‌ها و شعائر حسینی و سوگواره‌ها در این دوره رشد پیدا کرد. در این دوره موسیقیدان‌هایی که منزوی بودند، دانش خود را در اختیار نوحه‌خوان‌ها، روضه‌خوان‌ها و کسانی که در مجالس مذهبی فعالیت می‌کردند، قرار دادند. از این دوره به بعد اگر کسی می‌خواست بهترین آوازها را بشنود و با گوشه‌ها و ردیف‌های موسیقی ایرانی آشنا شود، باید در تکایا، حسینیه‌ها و تعزیه‌ها این الحان را می‌شنید. در دوره قاجاریه بزرگ‌ترین موسیقیدان‌های ما تعزیه‌خوان بودند و بعد از دوره مشروطه، بهترین آوازخوانان ما شاگردان تعزیه‌خوان‌ها بودند. یعنی تعزیه شد مرکز الحان، نغمات و جلوه‌های موسیقی ایرانی.