دغدغه های اجتماعی عناصر پررنگ فیلم های کوتاه است

به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی ایوان ربط، نشست نقد و بررسی مجموعه فیلم های کوتاه «غیر موجه» به کارگردانی محمدرضا خاوری، «کفر» به کارگردانی مهدی برزکی، «پیام آور» به کارگردانی آرمان شیرالی نژاد و محمدعلی خان آبادی و «پسری که ناپدید شد» به کارگردانی آیدا علی مددی در سالن کیف کوک ایوان ربط برگزار شد.

چالش اخلاقی دانشجویان

در ابتدای این نشست سحر عصرآزاد درباره فیلم «غیر موجه» که با تکیه بر مضمون و قصه محوری در عین رئال بودن، تمثیلی و ارجاع پذیر است از محمدرضا خاوری کارگردان این اثر درباره جرقه اولیه شکل گرفتن ایده و دغدغه مندی اش پرسید.

محمدرضا خاوری کارگردان این فیلم کوتاه در پاسخ این سوال گفت: فیلمنامه این اثر به قلم خودم و مربوط به سال ها پیش است. تقریباً از سال ۱۳۹۳ روی این فیلمنامه کار می کردم تا اینکه سال ۱۴۰۱ و درست قبل از اتفاقات شهریورماه ساخته شد.

مجری رویداد خاطرنشان کرد: با اینکه قصه در لوکیشن  آشنای دانشگاه می گذرد اما تلاش شده اجتماعی متشکل از طبقات و اقشار مختلف را به تصویر بکشد که با یک موضوع اخلاقی دانشجویان را به چالش می کشد.

عصرآزاد در ادامه از امین مظاهری بازیگر فیلم «غیرموجه» درباره چگونگی نحوه تعاملش با کارگردان و نزدیک شدن به شخصیت کنشمند این اثر سوال کرد.  

امین مظاهری افزود: قبل از این کار چند تله فیلم و فیلم کوتاه بازی کرده بودم ولی سطح کار با خاوری متفاوت بود و با وسواس بر جزئیات رفتاری و گفتاری حتی لحن ها را کار کردیم. به همین دلیل این کار برایم تجربه شاخصی بود.

منتقد رویداد در ادامه از کارگردان درباره دکوپاژ صحنه ها و میزان انعطاف پذیری او پرسید و خاوری مطرح کرد: همواره پیش تولید فیلم های من طولانی است. قبل از پیش تولید، مرحله بسط و گسترش فیلمنامه (Development) را پیگیری می کنم و سپس لوکیشن ها را حین فیلمنامه نویسی بررسی و انتخاب می کنم. پس از جدی شدن کار، عکسبرداری و پلن هوایی و استوری برد را در دستور کار قرار داده و این انعطاف بیشتر مختص مرحله پیش تولید است. به همین دلیل در صحنه فیلمبرداری همه گروه هماهنگ بودیم و مطابق با دکوپاژ پیش رفتیم.

این کارگردان در بخش دیگری از نشست افزود: سکانس وارد شدن شوهر به اتاق اساتید، ادای دینی به سکانسی از فیلم «قهرمان» و سکانس پایانی نیز ادای دینی به سکانس آخر «جدایی نادر از سیمین» است.

عصرآزاد در ادامه سوال بعدی اش را اینگونه مطرح کرد: دلیل انتخاب نسیم ادبی برای ایفای نقش استاد با توجه به جنس بازی بیرونی او و جایگاه این شخصیت در فیلم که می تواند تیپیکال یک فرد دیکتاتور باشد، چه بود؟

خاوری پاسخ داد: نسیم ادبی بازیگری حرفه ای است و می توان او را کنترل کرد. ایشان با کمی فراز و فرود، حضور قابل قبولی در نقش استاد داشت که هر دو وجه رئال و تمثیلی شخصیت را تداعی می کرد.

تردید میان دنیای زندگان و مردگان

«کَفَر» دومین فیلم کوتاهی بود که به کارگردانی مهدی بَرزُکی در ایوان ربط نمایش داده شد. سحر عصرآزاد خطاب به کارگردان این اثر گفت: فیلم شما می تواند هجویه ای بر دین، ایدئولوژی و اصول شرعی برآمده از آن باشد اما اعتدال را در لحن و بیان رعایت کرده و به همین واسطه به مخاطب تلنگر وارد می کند. دغدغه مندی شما برای پرداختن به این سوژه چه بود؟

مهدی بَرزُکی در پاسخ به این سوال عنوان کرد: من بر اساس دغدغه های شخصی آثارم را می سازم و در مورد این فیلم هم با اتفاقاتی که برای کار افتاد، بهایش را پرداخته ام. در تلاش هستم تا جهان فیلم هایم را ابتدا خودم درک کنم و سپس به سمت ساخت آنها بروم. در رابطه با ایده و فضای این اثر، باید اضافه کنم که در خانواده ای مذهبی به دنیا آمده ام و در تعاملاتم مشاهده کرده ام که برخی اعمال و رفتارهای افراد در تضاد با شرع است اما برایش چارچوب شرعی ترسیم می کنند. در رابطه با ساخت این اثر نیز بسیار مطالعه کردم و فیلم دیدم و سپس به ایده فعلی رسیدم. لوکیشن فیلمبرداری در یکی از روستاهای اطراف کاشان بود که خودم آنجا زندگی کرده ام و زیست این چنینی برایم ملموس بود.

مجری رویداد خاطرنشان کرد: شخصیتی که مجید پتکی در این فیلم برای من قابل قیاس با شخصیت ساره بیات در «جدایی نادر از سیمین» است. هر دو برای مسائل شرعی روزمره به استخاره تلفنی متوسل می شوند اما به نظرم شخصیت فیلم شما پیشروتر است، چون قبل از اینکه پاسخ استخاره را بشنود، گوشی را قطع می کند.

گویا به خوانشی شخصی در جهت کاربردی کردن اصول شرعی در حیات روزمره خود رسیده است.

بَرزُکی در پاسخ به پرسش یکی از حضار درباره ارتباط فرم بصری سیاه و سفید با محتوای اثر افزود: رنگ سیاه و سفید فیلم، بیانگر تردید بین دنیای زندگان و مردگان است؛ گویی انسان ها در تردید بین قرار گرفتن در یکی از این طیف ها هستند.

عصرآزاد نیز اشاره کرد: به نظرم این اتمسفر رنگی باعث تداعی فضایی بدوی شده که متناسب با خوانش خاص فیلم از مفاهیم طرح شده است.

کارگردان اثر اضافه کرد: یکی از اتفاقات جالب سر فیلمبرداری، ارتباط بین مجید پتکی و گاو حاضر در فیلم بود. این گاو جز صاحبش به فرد دیگری اجازه شیر دوشیدن نمی داد. به همین دلیل پتکی ۱۰ روز متوالی به همراه صاحب گاو در حال شیر دوشیدن از این گاو بود تا در صحنه مورد نظر بتواند با او ارتباط لازم را برقرار کند.

روایت یک داستان واقعی

سحر عصرآزاد از محمدعلی خان آبادی یکی از کارگردانان فیلم کوتاه «پیام آور» درباره شکل گرفتن ارتباط و تعامل با علی عسگری که فیلمنامه را نوشته و تهیه کنندگی را برعهده داشته، پرسید و او پاسخ داد: من از سال ۱۳۹۷ به صورت حرفه ای اقدام به فعالیت در عرصه هنری کردم و بهار ۱۴۰۰ در پی ساخت اثر نخست با علی عسگری آشنا شدم. پس از تعامل قرار شد با آرمان شیرالی نژاد، فیلمنامه ایشان را بسازیم.

عصرآزاد در ادامه پرسید: از ابتدا با توجه به سوژه محوری، به بازار و جشنواره های خارجی فکر می کردید یا نظری به اکران داخلی هم داشتید؟

کارگردان این فیلم اظهار داشت: وقتی فیلمنامه را خواندم، پی بردم که نباید چندان روی اکران داخلی سرمایه گذاری کرد. در فرآیند فیلمبرداری نیز با چالش هایی مواجه شدیم که در نهایت با اخذ مجوز موفق به ساخت اثر شدیم.

در بخش دیگری از نشست منتقد رویداد خاطرنشان کرد: به نظرم در برخی صحنه ها با کات و برش های به موقع می توانستید از توضیحات و پرسش و پاسخ های اضافی پرهیز کنید تا ذهن مخاطب به چالش کشیده شود، مانند گفت وگوهایی که منجر به گره گشایی مقصد همراهی پسر جوان ‌و زن می شد.

خان آبادی ضمن تصدیق این نکته افزود: بله طبعاً دیدگاه آن مقطع نسبت به امروز متفاوت است و اگر اکنون بخواهم این اثر را دوباره بسازم، متفاوت تر از این نسخه خواهد شد.

عصرآزاد افزود: در این اثر تلاش شده تا در مسیر داده های اطلاعاتی، مکرراً ذهن مخاطب به چالش کشیده شود و گزینه های ذهنی او به پاسخی متفاوت برسد و با ایجاد تعلیق در نهایت گره گشایی کار را تمام کند. اما این تعلیق طولانی شده و مخاطب از فیلم جلو می افتد که کاش برای این نکته تمهیدی سنجیده می شد.

در بخش دیگری از نشست خان آبادی در رابطه با پرسش یکی از حضار افزود: این داستان وجهی واقعی داشت و از یک ماجرای واقعی الهام گرفته شده که علی عسگری آن را نوشت و سر فیلمبرداری هم حضور داشت.

تجربه های ناغافل جنسی در نسلِ زِد

در پایان این رویداد فیلم کوتاه «پسری که ناپدید شد» مورد نقد و بررسی قرار گرفت اما کارگردان این اثر حضور نداشت.

عصرآزاد منتقد رویداد درباره این فیلم اظهار داشت: این فیلم مفهوم نادیده گرفته شدن بچه های طلاق از سوی والدین نابالغ را به گونه ای دراماتیک به تصویر درآورده و به دوگانگی دیده شدن و نادیده گرفتن، زندگی و مرگ و همچنین تجربه های ناغافل جنسی در نسلِ پیشرویِ زِد پرداخته و تبدیل به اثری متفاوت شده است.