مصافِ «موسیقی» و «آلزایمر»/ گروه‌های کر می‌توانند در بهبود وضعیت بیماران آلزایمری موثر باشند
تونی، دِس و بروس سه میانسالی هستند که همگی در گروه کُر «Good Life Chorus» / «زندگی خوب» حضور دارند. آن‌ها ضمن حضور در جلسات تمرین بیمارانی را می‌بییند که مانند خودشان دچار زوال عقل هستند. این حضور فرایندی برای بهبود وضعیت افرادی است که به آلزایمر دچار هستند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، همواره می‌شنویم که موسیقی کاربردهای درمانی دارد و در این زمینه منابع و دلایل علمی هم ارایه می‌شود. البته در گذشته اینطور نبود و حتی برخی استفاده از موسیقی در درمان را مداخله در حرفه پزشکی می‌دانستند. با این وجود چندین سال است که از موسیقی برای درمان بیماری‌های روحی‌روانی و حتی جسمی استفاده می‌شود و در برخی از کشورها نیز بیمارستان‌هایی بر اساس موسیقی درمانی تاسیس شده است.
از جایی به بعد این موضوع درمان‌گری موسیقی همواره مورد توجه روانشناسان، پزشکان و هنرمندان بوده. گاه به گاه می‌بینیم که رسانه‌ها اخباری را در این رابطه منتشر می‌کنند. به هرحال بهره‌گیری از موسیقی در درمان بیماری‌ها در کشورهای مختلف به شیوه‌های مختلف مورد آزمون و عمل قرار گرفته است. متخصصان به تازگی دریافته‌اند که موسیقی در قسمت‌هایی از مغز بیش از دیگر بخش‌ها ذخیره می‌شود و ماندگاری طولانی‌تری دارد. «گاردین» درباره این موضوع گزارشی از یک گروه کر منتشر کرده که در سیدنی واقع در کشور استرالیا، برای کمک به سالمندان و افراد دچار فقدان حافظه و آلزایمر فعالیت می‌کند.
این گروه «Good Life Chorus»/ «زندگی خوب» نام دارد و سرپرستی و مدیریت آن به عهده رزماری الیوت نام دارد. برای اعضای این گروه کر، آواز خواندن مشترک فوایدی فراتر از حافظه و ذهن داد.
عکس اصلی گزارش تونی، دس و بروس را نشان می‌دهند که از اعضای اصلی گروه «زندگی خوب» هستند.
نگاهی به گروه کر «Good Life Chorus» و فعالیت‌هایش
گروه کر «Good Life Chorus» به رهبری برایان هایز به طور کامل توسط داوطلبان اشاره می‌شود. این گروه بر اساس برنامه‌ریزی‌های هفتگی و ماهانه فعالیت‌های خود را ادامه می‌دهند. در حال حاضر اعضای این گروه روزهای چهارشنبه هر هفته گردهم جمع می‌شوند.
تصوری که وجود دارد این است که افراد مبتلا به زوال عقل این توانایی را ندارند تا به انجام کارهای مورد علاقه‌شان بپردازند. باور عمومی بر این است که افراد مبتلا به آلزایمر پس از مدتی توانایی این را نخواهند داشت تا به کارهای که دوست دارند بپردازند. گروه کر «GLC» تلاش دارد این باور غلط را بشکند.
برایان هایز (رهبر گروه) در اینباره می‌گوید: باید بگویم «Good Life Chorus» بیشتر یک گروه همخوانی است تا کر. این گروه در سال ۲۰۱۷ توسط برونوین هند (معلم موسیقی و متخصص گروه کر) تاسیس شد که گروه کر «ولزی» سیدنی نیز از آن حمایت کرد.
پیتر اسکالی (فردی که کلاه به سر دارد) با زوال عقل زندگی می‌کند/ او یکی از اعضای ارکستر «زندگی خوب» است و از نوجوانی عاشق موسیقی بوده اما فرصت فراگیری آن را نداشته است
چالش بزرگ با زوال عقل
آنچه این گروه و فعالیت‌هایش را منحصر به فرد کرده، این است که تمام اعضای آن به زوال عقل مبتلا هستند و با این کاستی زندگی می‌کنند. آن‌ها به دلیل ابتلا به «آلزایمر» معمولا تنها بر سر تمرینات حاضر نمی‌شوند و همسر یا یکی از اعضای خانواده‌شان را همراه خود می‌آورند. همین موضوع به کر «Good Life Chorus» ابعاد صمیمی‌تری بخشیده است.
سالمندان در یک فعالیت جمعی و مشترک چون موسیقی احوال بهتری را تجربه می‌کنند
نگاهی آماری به فاجعه «آلزایمر» در جهان
آنچه تشکیل چنین گروهی را اهمیت بخشیده شمار زیاد افرادی است که به آلزایمر دچار هستند و هر سال بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. بنا به گزارش «گاردین» در سال در سال ۲۰۲۳، بیش از ۴۰۰.۰۰۰ استرالیایی به بحران عصبی و زوال عقل مبتلا بوده‌اند که قاعدتا این آمار حال افزایش یافته است. کشورهای دیگر نیز به همین ترتیب با چالش آلزایمر مواجه هستند.
بنا به گفته کارشناسان تعداد بزرگسالان مبتلا به این وضعیت در سطح جهانی تا سال ۲۰۵۰ به ۱۵۳ میلیون نفر خواهد رسید. نبود یک درمان یا درمان پزشکی قطعی باعث شده که پژوهشگران و متخصصان بر روی رویکردهای روانشناختی و اجتماعی تمرکز کنند تا بهتر از افرادی که با زوال عقل مواجهند، حمایت کنند. طی چند سال گذشته استرالیا برای بهتر کردن این وضعیت نابهنجار تلاش کرده و یکی از کشورهایی است که همواره به دنبال یافتن راه‌هایی برای بهبود زندگی افراد دچار به آلزایمر است.
یکی دیگر از موضوعات مطرح شده این است: مردان مبتلا به زوال عقل بیشتر از زنان است، اما این موضوع با آمار همخوانی ندارد. زنان و مردان زیر ۸۰ سال به طور کلی در معرض خطر برابر برای همه انواع زوال عقل هستند، به جز بیماری آلزایمر. برای کسانی که ۹۰ سال و بالاتر دارند، زوال عقل زنان را ۱.۴ برابر بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد.
مالکوم ادی، پیانیست، آهنگ‌های آشنا از جمله شماره‌های موسیقی صحنه و تولدت مبارک را می‌نوازد
ژان برنار مابیر (یکی از محققان این پروژه) می‌گوید: درست است که با پرداختن به بیماران مبتلا به فقدان حافظه و آلزایمر به نتایج درخور رسیده‌ایم، اما در انجام پروژه چند نفر را داشته‌ایم که پس از اجرا یادشان نبوده چه آثاری را در برابر جمعیت خوانده‌اند.
اما آیا تحقیقات انجام شده در چند سال و چند دهه گذشته، صرفا به نتایج کلی رسیده است؟ باید گفت خیر. موارد دیگری وجود دارد که پزشکان و کارشناسان وجود آن‌ها را مدیون موسیقی و آواز می‌دانند.
به عنوان مثال، مطالعات نشان داده‌اند که آواز خواندن مراقبین در حین انجام کارهای روزمره مانند لباس پوشیدن، شستن و مسواک زدن می‌تواند به افراد مبتلا به زوال عقل کمک کند تا بهداشت شخصی خود را در یک محیط آرام و سرگرم‌کننده حفظ کنند.
کنسرواتوری موسیقی سیدنی به همراه مرکز مغز و ذهن دانشگاه سیدنی در حال پیشتازی در تحقیقاتی درباره مداخلات موسیقایی هستند: اینکه آیا یادگیری نواختن یک ساز موسیقی یا آواز خواندن در یک گروه کر می‌تواند شناخت افرادی با مشکلات حافظه خفیف را بهبود بخشد، قبل از اینکه زوال عقل توسعه یابد؟ در کل تمام آزمایش‌های انجام شده نشان می‌دهد حضور افراد سالمند مبتلا به آلزایمر در گروه‌های کر مختص به زوال عقلی‌ها، ارتباطات، حالات روحی و سلامت و کیفیت زندگی آن‌ها را به طور قطع بهبود می‌بخشد.
چند ارکستر برای آلزایمری‌ها
سابقه کار کردن استرالیا روی مقوله موسیقی درمان و بهبود وضعیت افراد دچار فقدان حافظه به سال‌های قبل می‌رسد. سال ۲۰۱۶ بود که گروه‌های مشابهی در استرالیا تاسیس شدند و فعالیت‌های خود را آغاز نمودند. اینگونه بوده که گروه کر «Good Life Chorus» یا «GLC» بر اساس گروه کر «Alchemy» مدلسازی شده است.
کر «Sing Out» نیز یکی دیگر از گروه‌های ویژه افراد دچار عارضه حافظه است که سال گذشته اولین کنسرت بزرگ خود را nv دابو برگزار کرده است.
گزارش تصویری «گاردین» از یک روز همراهیِ گروه کر «GLC»/ در این ویدئو مشاهده می‌کنیم که کودکان و نوجوانان نوازندگی سازهای ارکستر را به عهده دارند
اما گروهی دیگر که در زمینه موسیقی‌درمانی فعالیت می‌کند را دکتر زارا تامپسون (درمانگر موسیقی دانشگاه ملبورن) تاسیس کرده است. این گروه در ایوانهو (شمال شرقی) ملبورن راه‌اندازی شده است. باید گفت تامپسون علاوه بر تشکیل این گروه کر شبکه‌ای از رهبران کر را مدیریت می‌کند. هدف از این تشکل، پرداختن به مقوله موسیقی و درمان بیماران توسط این هنر بر اساس داشته‌های علمی و آکادمیک است.
چینگ‌لی یکی از اعضای این گروه کر با اشاره به اینکه آرزو دارد روزی در اپرای سیدنی آواز بخواند، می‌گوید: اصلا لازم نیست نابغه موسیقی باشد و باید بدانید زوال عقل این قدرت را ندارد که در زمینه موسیقی شما را دچار اختلال و فراموشی کند. یا شما را به عقب بازگرداند.
او می‌گوید: زمانی که آهنگ‌هایی برای شما هستند به این معناست که آن‌ها را به یاد دارید. جینگ لی که توسط پزشکش میشل وونگ تحت درمان است توسط همسر و پسرش جف حمایت می‌شود. لی می‌گوید این دکتر وونگ بوده که باعث شده او از خانه بیرون بیاید.
زارا تامپسون (درمانگر موسیقی دانشگاه ملبورن) در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفته است: آنچه گروهای کر بیماران دچار آلزایمر را از گروه‌های دیگر جدا می‌کند عدم اجبار برای صحبت درباره مشکلاتشان است. موضوع این است که حضور در چنین جمعی اصلا جنبه بالینی ندارد. موسیقی فضای را فراهم می‌کند تا آن‌ها به یکدیگر نگاه کنند و در نحوه خوانش اشعار به یکدیگر اعتماد کنند که این رویه به یادگیری و یادسپاری آن‌ها کمک شایانی می‌کند.
تامپسون درباره گروهش می‌گوید، ارکستر کر فعلی ما سال ۲۰۱۶ بر اساس تحقیقاتی که داشتیم، ایجاد شد. او می‌افزاید: در ابتدا قرار بود گروهی صرفا برای فعالیت در زمان تحقیقات تشکیل شود، اما سالخوردگان داوطلبی که به زوال حافظه مبتلا بودند بر ادامه فعالیت‌های گروه اصرار داشتند. این جدیت تا به آنجا بود که این دوستان مرا برای سرپرستی و مدیریت گروه کر گروه کر «GLC» استخدام کردند. آن‌ها تا حدی مشتاق ادامه فعالیت‌های کرال خود هستند که همان اوائل قراردادی را مقابلم گذاشتند تا به این واسطه این همکاری همچنان تداوم یابد و حتی تمام نشود.
خوانندگان بر اهمیت بودجه دولتی برای اطمینان از بقای گروه‌های کر مانند آن‌ها تأکید می‌کنند
درمان «آلزایمر» با موسیقی در دیگر کشورها
طی این سال‌ها کشورهای معدودی در اروپا، روی گروه‌های مختلفی شامل افرادی مبتلا به آلزایمر تحقیق کرده‌اند و به انجام آزمایشاتی پرداخته‌اند. فرانسه یکی از همین معدود گروه‌هاست. یک مطالعه مستقل توسط کارشناسان و پرشکان در فرانسه روی گروهی از افراد مبتلا به زوال عقل انجام شده است. طی این کار روی چهارده داوطلب تحقیقاتی صورت گرفته است. این افراد در قالب یک گروه در نهایت سال ۲۰۱۸ کنسرتی را با تم کریسمس برگزار کردند. در نهایت با تمام آزمایشات انجام شده ثابت شده است که این دسته از افراد توانایی یادگیری آهنگ‌های جدید را دارند. آن‌ها همچنین این توانایی را دارند تا با همراهی ریتم به زبان‌های مختلف آواز بخوانند.
تفاوت حافظه «صریح» و «ضمنی»
دکتر رز کاپ (مشاور سیاست‌گذاری در دمانس استرالیا و مدرس gerontology کاربردی در دانشگاه فلیندرز) یکی از دغدغه‌مندان پروژه موسیقی درمانی بر اساس گروه کر است. او می‌گوید: در کتابی که در این رابطه منتشر کرده، درباره حافظه بلندمدت توضیحاتی داده و آن را دو نوع «صریح» و «ضمنی» دانسته است. از منظر زر کاپ حافظه «ضمنی» اغلب به عنوان بخشی ناپیدا و پنهان است که به صورت خودکار عمل می‌کند و البته تلاش و فعالیت چندانی ندارد.
رز کاپ در اینباره دوچرخه‌سواری را مثال زده است. او گفته افراد حتی اگر پس از چند دهه سوار دوچرخه شوند، باز هم می‌توانند بدون فکر کارهایی را انجام دهند که قبلا آن‌ها را آموخته‌آند. رکاب زدن کاری نیست که آن‌ها بخواهند آن را به یاد آورند.
وقتی که افرادی مبتلا به فراموشی، شروع به از دست دادن حافظه صریح‌شان می‌کنند، بخشی از مغز (که اطلاعات و آموخته‌های قبلی را به یاد می‌آورد،) به تلاش آگاهانه نیاز دارد. حافظه «ضمنی» اما جایی است که عناصر موسیقی در آن ذخیره می‌شوند و این امکان را دارند تا همیشه در یاد فرد بمانند.
کارول کالن از سال گذشته همسرش تونی (سمت چپ)، پیانیست خودآموخته را به گروه کر «وست راید» می‌آورد
موسیقی از افسردگی سالمندان مبتلا به آلزایمر جلوگیری می‌کند
مسئله مهمی که وجود دارد و بیماران مبتلا به فقدان حافظه را تهدید می‌کند خطر بالای ابتلای آن‌ها به افسردگی است. بدون شک تنهایی و انزوا می‌تواند بیماری آلزایمر را تشدید کند. در حالی که تاثیر خوانندگی و پرداختن به موسیقی بر مبتلایان به عارضه حافظه موضوعی تحقق یافته و ثابت شده است اما همچنان شاهد عدم تشکیل گروه‌های کر در این زمینه هستیم. این فرهنگ هنوز آنطور جا نیفتاده تا به این واسطه یافتن گروه‌های کر راحت باشد.
موضوع مهم دیگر حمایت‌هایی است که باید از چنین گروه‌هایی باید صورت گیرد. معمولا اینگونه است که این دسته از ارکسترها با امکانات بسیار ضعیف تشکیل می‌شوند و به حیات خود ادامه می‌دهند. بر همین اساس است که دست‌اندرکاران این عرصه همواره بر اهمیت تامین مالی دولتیِ تاکید دارند. آن‌ها می‌خواهند نسبت به برنامه‌ریزی‌ها و فعالیت‌های بلند مدت بر مبنای داشته‌های علمی، پزشکی و روانشناسانه مطمئن شوند. همه این‌ها در حالی است که بسیاری از افرادی که به فقدان حافظه دچار هستند برای ادامه زندگی معمول خود نیاز به محرک‌های بیرونی دارند.
یکی از اعضای این گروه کر پیتر است که به زوال عقل مبتلاست. او از زمان نوجوانی به برداران اورولی (خوانندگان دهه چهل میلادی) علاقمند شده است. همسر پیتر "رلی اسکولی" از پیتر می‌پرسد: آیا از آواز خواند لذت می‌بری؟ و پیتر در پاسخ می‌گوید: بله موسیقی، موسیقی و فقط موسیقی! من عاشق این هنر هستم.
هایس و پیانیست گروه "مالیو ایدی" که به همراه یاری جمیما اورچارد نوازنده، بنیانگذاران گروه «GLC» هستند که هر هفته با حضور در گروه به اجرای آهنگ می‌پردازند. هایس می‌گوید: یکی از بزرگترین مسائلی که برای افراد مبتلا به زوال عقل پیش می‌آید انزوای آن‌ها و بازماندن از تعاملات اجتماعی است. لذا ما تلاش داریم تا موقعیت‌های غیر معمول یا تهدیدآمیزی برای آن‌ها ایجاد نکنیم؛ حتی زمانی که آن‌ها کلمات و اشعاری را از یاد می‌برند.
هایس می‌گوید: ما در اجراهای‌مان پذیرای تمام مخاطبان از هر قشر هستیم تا به این واسطه نسبت به افراد دچار آلزایمر و فعالیت‌های هنری و اجتماعی آن‌ها، فرهنگ‌سازی کرده باشیم.
مالکوم ادی پیانیست گروه کر «Good Life Chorus»
ادی می‌گوید: با حضور افراد دچار فقدان حافظه که اغلب آن‌ها مسن و سالمند هستند در گروه‌های هنری و کر اتفاقات دیگری نیز رخ می‌دهد که باید آن‌ها را مثبت تلقی کرد. کلا تحرک برای افراد مبتلا به زوال عقل اتفاقی خوب است که همواره توصیه شده است. ما در گروه‌مان از تحرک و حرکات سالمندان جلوگیری نمی‌کنیم. و اینکه طی این تمرینات و اجراها تنفس شکمی آن‌ها وضعیت بهتری پیدا می‌کند.
