مرمت سرای گمرک بازار وکیل با ایزوگام!

به‌ گزارش خبرنگار ایلنا، استفاده از مصالح نامناسب در مرمت بناهای تاریخی ایران، موضوع تازه‌ای نیست. ناسازگاری میان مصالح قدیمی و مصالح جدید و استفاده از تکنیک‌هایی که مرمت‌گران در بناهای تاریخی استفاده می‌کنند در بسیاری از مواقع با شکست پروژه‌ مرمتی مواجه شده است.

سرای گمرک بازار وکیل درحالی با ایزوگام درحال مرمت است که بر اساس نظرات متخصصان مرمت، استفاده از ایزوگام برای بناهای تاریخی مناسب نیست و باعث جلوگیری از تنفس طبیعی مواد و مصالح سنتی می‌شود. روشی که پیشتر در بازار اصفهان و فضاهای پیرامون میدان نقش‌جهان هم به‌کار رفت و در بارندگی‌ها باعث ریزش بخش‌های از سقف شد!

حال مدیر‌کل میراث‌فرهنگی استان فارس درحالی تصویری از مرمت سرای گمرک در بازار وکیل شیراز را در صفحات مجازی بازنشر می‌کند که متخصصان مرمت این اقدام را کاملا اشتباه می‌دانند که به‌دلیل نبود اقدامات کارشناسی اصولی در بناهای تاریخی به‌‌کرات تکرار می‌شود.

«محمد حسن محبعلی» پیشکسوت مرمت در ایران با دارا بودن بیش از نیم قرن تجربه مرمتی در مهمترین بناهای تاریخی ایران در رابطه با اقدام اخیر اداره کل میراث‌فرهنگی استان فارس در بازار وکیل گفت: ایزوگام روی سطوح شیب‌دار و همچنین سطوح مسطح بیشتر از ده سال دوام نمی‌آورد و حتی شرکت ایزوگام در سطح صاف ده سال ضمانت می‌کند و معتقد است بعد از گذشت ده سال دوباره باید ایزوگام‌ها تجدید شود.

وی افزود: مرمت ایزوگام رو گنبد و سطوح شیب دار بهترین روش قیرگونی است. ایزوگام مشکل پیدا می‌کند چراکه با تابش نور خورشید درزها باز می شود آب به زیر ایزوگام نفوذ پیدا می‌کند. یکی از نمونه‌های ناموفق ایزوگام در بناهای تاریخی مسجد شاه اصفهان بود که وقتی ایزوگام را بلند کردیم متوجه نم و رطوبت در بنا شدیم.

این درحالی است که «ساشا ریاحی مقدم» یکی دیگر از متخصصان مرمت در ایران معقتد است، اگر سازه در دوره‌ای با آجر و سیمان مرمت یا بازسازی شده باشد، قیر و گونی مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی اگر سازه با مواد و مصالح سنتی مثل خشت و گل یا آجر و گل و آهک باشد حتی قیر و گونی هم به‌هیچ‌وجه مناسب نیست و باعث خرابی خواهد شد.

او نیز معقتد است، استفاده از ایزوگام برای بناهای تاریخی مناسب نیست و باعث جلوگیری از تنفس طبیعی مواد و مصالح سنتی می‌شود.

محبعلی با بیان اینکه چرا در مرمت بناهای تاریخی با وجود هشدارهای کارشناسان و متخصصان مرمت همچنان از ایزوگام استفاده می‌کنند، اعلام کرد: متاسفانه وضعیت بدنه کارشناسی میراث‌فرهنگی خوب نیست و بدون آنکه کار کارشناسی اصولی صورت گیرد برخی پیمانکاران اقدام به مرمت در مهمترین بناهای تاریخی می‌کنند که نتیجه‌ای جز تخریب به‌دنبال ندارد.

این پیشکسوت میراث‌فرهنگی با تاکید بر اینکه بازار وکیل یکی از بازارهای مهم ایران به‌شمار می‌رود، ادامه داد: بازار وکیل یکی از مهمترین و با ارزش‌ترین بازارهای تاریخی ایران است که سقف‌های آن شیب تندی دارد و در مرمت آن به‌هیچ‌وجه نباید از ایزوگام استفاده کرد.

مرمت‌ غیراصولی بناهای تاریخی ایران توسط کارشناسان بی‌تجربه و پیمانکاران یکی از مهمترین چالش‌هایی است که متخصصان بر آن تاکید دارند. کم‌توجهی به مسائل نظارتی سبب شده بسیاری از بناهای تاریخی با مرمت نه‌تنها حال و روز بهتری پیدا نکنند که آسیب پذیرتر هم شوند. نمونه آن دو مسجد تاریخی اصفهان شیخ لطف الله و شاه عباسی که به‌دلیل مرمت غیراصولی با انتقادهای بسیاری مواجه شد. کارشناسان و متخصصان مرمت معتقدند، مدیران میراث‌فرهنگی در مرمت بناهای تاریخی باید دقت و اهتمام بیشتری در نظر بگیرند چراکه با مرمت غیراصولی گاه به بناها آسیب‌های جبران‌ ناپذیری وارد می‌شود که به‌هیچ وجه قابل اصلاح نیست.