شکایتنامه ۴ هزار ساله از تاجرِ بیوجدانِ بابلی در جنوب عراق: حالت را میگیرم
باستانشناسان در جنوب عراق موفق شدند شکایتنامه یک خریدار مس از یک تاجر بابلی را که قدمت آن به حدود ۴ هزار سال قبل میرسد، از شهر باستانی اور در جنوب عراق کشف کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا به نقل از نشنال جئوگرافیک، تاریخگذاری دقیق این گل نبشته که به خط میخی اکدی نوشته شده است، به ۱۷۵۰ سال پیش از میلاد مسیح میرسد. لوح یافت شده در شهر باستانی اور نخستین شکایتنامه خشمگین جهان لقب یافته است که اکنون در موزه بریتانیا نگهداری میشود.
اما متن این نامه چیست و شکایت از تاجر بابلی چرا بر یک گل نبشته ثبت شده است؟ در متن این گل نبشته شاکی «عینصیر» تاجر بابلی که مس نامرغوب از او خریداری کرده است، با عصبانیت به فروشنده مس تاخته و او را تهدید کرده است که «شما را غمگین خواهم کرد!» (حالت را میگیرم).
به گزارش نشنال جئوگرافیک، این لوح سفالی به اندازه کف دست است و در خانه «عینصیر» تاجر فلز در ۴ هزار سال قبل در بین النهرین از شهر باستانی اور به دست آمده است.
حدود ۴ هزار سال قبل، یک تاجر ناراضی دیگر به نام نانی با طرح شکایت جنجالی خود از «عینصیر» تاجری که مس نامرغوب به نانی فروخته بود، شرح بیوجدانی تاجر بابلی را بر لوح گلی نوشت و برای تاجر «بیوجدان» ارسال کرد. نانی نیز یک تاجر بابلی بود که عنصیر سر او را در معامله مس کلاه گذاشته بود و فلز بیکیفیت را به او فروخته بود.
بدین ترتیب این نخستین طرح شکایت مشتری از خدمات بیکیفیت در یک معامله تجاری در جهان است که ۴ هزار سال قدمت دارد و قابلیت ثبت در فهرست گینس را هم پیدا کرده است.
لئونارد وولی، باستانشناس مشهور هنگام کاوش باستان شناختی در شهر باستانی اور در جنوب عراق توانست این گل نبشته جنجالی را درست در مکانی که به احتمال زیاد خانه «عینصیر» همان تاجر «بیوجدان» بابلی است، بیابد. کنار این شکایت نامه ۴ هزارساله البته انبوهی از اسناد تجاری به خط میخی که به صورت گل نبشته ثبت شده اند، وجود داشت.
نانی در شکایت نامه خود «عینصیر» را سرزنش کرده است که چرا قول فروش «شمش مس با کیفیت خوب» را به او داده است اما «مس نامرغوب با عیار پایین تحویل داده است؟» او نوشته است که «دیگر این معامله را نمیخواهد» نانی همچنین از عینصیر شکایت کرده است که چرا «با او و فرستادهاش با تحقیر رفتار کرده و پولهایش را به این دلیل که یک مینا نقره (معادل یک پنجم اونس نقره) به او بدهکار است، گرفته است.»
نانی در شکایت نامه خود ادعا کرده است که «وقتی قاصد سعی کرد کیفیت مس را با عنصیر به چالش بکشد او در پاسخ گفته است اگر مسها را میخوای ببر و اگر نمیخواهی برو (می خواهی ببر میخواهی نبر!)»
نانی در شکایتنامه باستانی خود هم از بیکیفیت و هم در مورد رفتار بازرگان با دستیارش عصبانی است. به گفته یکی از مترجمان، او با عصبانیت نتیجه میگیرد که او هم از شیوه رفتار او با فرستادهاش برای گرفتن مس انتقاد کرده است. او در شکایت نامه ۴ هزارساله خود نوشته است: «مس بیکیفیت شما را نمیپذیرم و شمشهای مس را به صورت جداگانه خودم انتخاب میکنم و میبرم و این حق را دارم که به دلیل تحقیر کردن خود و دستیارم معمامله مس با شما را رد کنم.»
او در پایان این شکایت نامه «عینصیر» تاجر بابلی را نیز تهدید کرده و نوشته است: «چون مرا تحقیر کردی، غم و اندوه را بر تو خواهم آورد! (حالت را میگیرم!)
شکایتنامه نانی از عینصیر در ۴ هزار سال قبل برای باستان شناسانی نظیر پروفسور لوید ویکس در دانشگاه نیوانگلند استرالیا که پروسه تولید و مبادله فلز در خاورمیانه را در دوره باستان مطالعه و بررسی میکند، واقعیتهای یک اقتصاد باستانی را به تصویر کشیده و تبدیل به نخستین شکایتنامه جهان از ندادن خدمات خوب و برخورد بد با مشتریان در دوره باستان شده است.