گلستان سعدی؛ کتابی تاثیرگذار در جامعه علمی و ادبی چین

به گزارش ایلنا، در نشست «سعدی در چین و چین در آثار سعدی» که دوشنبه سوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد، محسن حبیبی رییس دانشکده ادبیات دانشگاه علامه طباطبائی، غلامرضا مستعلی پارسا مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی این دانشکده، سعید حمیدیان استاد زبان و ادبیات فارسی، کاوه خورابه معاون پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، هوانک یینک هوی دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پکن و محمدامیر جلالی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی سخنرانی کردند.

محسن حبیبی رییس دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی در ابتدای این رویداد با یادآوری جایگاه و اهمیت قله‌های زبان و ادب فارسی از جمله حافظ، سعدی و حکیم نظامی گفت: بزرگانی چون سعدی حتی به تنهایی برای فرهنگ و تاریخ یک کشور کفایت می‌کند. این درحالی است که در ایران عزیز ما از گذشته تا امروز، چهره‌های نامدار و بزرگ فراوانی حضور دارند که هرکدام جهانی از علم، ادب و فرهنگ به شمار می‌روند.

او در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: گوهرهای موجود در شعر و اندیشه سعدی باید بیشتر و بهتر به نسل‌های جوان و جدید منتقل شود تا از رهگذر این اقدام، میراث عظیم ادبی ایران به جهت هویت‌سازی در اختیار این نسل قرار گیرد.

رییس دانشکده زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی در پایان گفت: با توجه به عنوان نشست امروز، به این نکته نیز باید اشاره کرد که شعر سعدی جایگاه ویژه‌ای در کشور چین دارد. با این وصف هنوز هم عرصه تحقیق و پژوهش در این زمینه بسیار گسترده است. توجه به شعر و اندیشه سعدی در چین به عنوان کشوری که حائز فرهنگی عظیم و غنی است، نشان از عمق نفوذ و جایگاه رفیع فرهنگ ایرانی در جهان علم و ادب است.

عشق و محبت؛ جانمایه سخن سعدی

در ادامه غلامرضا مستعلی پارسا به ایراد سخن پرداخت. او گفت: جانمایه سخن سعدی، عشق و محبت است. او غزل عاشقانه را به اوج رسانده و سخن اصلی او در این غزل‌ها آن است که معشوق اصلی سعدی، همانا انسان است.

مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی تصریح کرد: پیام سعدی برای امروز ماهم این است که باید عشق و محبت را به مردم ارزانی بداریم؛ اینکه همه مردم، معشوق و شایسته محبت و دوست داشتن هستند.

اهمیت اعتدال و میانه روی در اندیشه سعدی

سعید حمیدیان استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی دیگر استاد و سخنران حاضر در این نشست بود. او در ابتدای سخنان خود اظهار کرد: بسیاری از بزرگان ما نسبت به سعدی دیدگاه انتقادی دارند و بی‌توجهی‌هایی را به او روا داشته‌اند، آن‌ها به ستیز با سعدی برخاسته‌اند چرا که اقتضای زمانه‌شان اینگونه بوده که سعدی را ناچیز بشمارند.

او اضافه کرد: کلام این شاعران در مخالفت با سعدی تنها یک چیز بوده: ستیز لجوجانه با سعدی و رودررو قرار دادن او با حافظ. آن‌ها بر همه چیز سعدی تاخته‌اند. مثلا گفته‌اند که چرا سعدی در روزگاری که مغولان بر ایران تاخته بودند، به جهانگردی پرداخت؟ یا ایراد گرفته‌اند که چرا سعدی در زمانه آشوب و حمله مغول، غزل عاشقانه گفت؟

حمیدیان تاکید کرد: من در کسانی که اینگونه داوری نسنجیده می‌کنند، اظهار نظری درست و منطقی ندیده‌ام، برای نمونه آن‌هایی که می‌گویند سعدی اخلاق کاسب‌کارانه دارد، یک مثال هم برای درستی دعوی خود نیاورده‌اند.

او در پایان گفت: اعتدال سعدی بسیار شگفت‌آور است. اگر سخن سعدی را بنگریم آن را می‌توان در یک کلمه خلاصه کرد و آن اعتدال است. این اعتدال جوهره شعر، نثر و اندیشه سعدی به‌شمار می‌رود.

اندیشه «حقوق بشری» سعدی

کاوه خورابه معاون پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز در این آیین ضمن گرامیداشت هفتاد و پنجمین سال ساخت بنای مزار سعدی به همت انجمن آثار ملی (انجمن آثار و مفاخر فرهنگی) گفت: مرحوم دکتر زرین‌کوب تاکید می‌کند که سعدی در همه عرصه‌های ادبی در اوج است، حتی آنجا که در حماسه سرایی با حکیم فردوسی هماوردی می‌کند.

او در ادامه اظهار کرد: وقتی از حماسه بزمی و رزمی حکیمان فردوسی و نظامی سخن می‌گوییم، شایسته است که از حماسه حکمی سعدی نیز سخن به میان آوریم.

خورابه در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مسئله «دیگری» در اندیشه سعدی جایگاه ویژه‌ای دارد. چرا که او دائما پروای دیگری دارد؛ چیزی که در جهان امروز ما حلقه مفقوده به شمار می‌رود.

معاون پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تاکید کرد: حکمت عملی، اخلاق، تساهل و تسامح در جای جای شعر سعدی موج می‌زند. از اینرو، او هیچ پروایی ندارد که حاکمان زمانه خویش را برای‌عدم مدارا با مردم زمانه خویش نقد کند.

خورابه در پایان گفت: مبانی «حقوق بشری» در جای جای شعر سعدی رخ می‌نماید. او بوستان و گلستانی را فراهم آورده که ما را به این بیت زیبا رهنمون می‌کند:

بنی آدم اعضای یکدیگرند

که در آفرینش زیک گوهرند

سعدی در چین

هوانک یینک هوی دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پکن نیز در این نشست در ارتباطی تصویری به زبان فارسی سخنرانی کرد و گفت: چین، اندیشه چینی‌ها و مظاهر فرهنگی این کشور در آثار سعدی بازتاب فراوان داشته است.

او در ادامه گفت: سفر سعدی به شهر کاشغر چین بسیار مهم است. او در گلستان و در باب پنجم این کتاب از دیدار و گفت و گوهای خود با اهالی کاشغر سخن به میان آورده است.

یینک هوی تاکید کرد: گلستان سعدی یکی از متون مهم و تاثیرگذار ادبی است که نسخه‌های خطی فراوانی از آن در چین نگهداری می‌شود. این امر گواهی بر اهمیت و جایگاه رفیع شیخ اجل سعدی در فضای علمی، فرهنگی و ادبی کشور چین است.

شهرت جهانی سعدی

محمدامیر جلالی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی آخرین سخنران این رویداد بود. اوگفت: سعدی شهرت جهانی دارد. آثار او از جنوب هند تا روم شرقی مورد توجه اندیشمندان و ادبا بوده است.

او در ادامه گفت: بنابر تحقیقات تاریخی، شعر سعدی بر روی کتیبه‌های موجود در شهر هانگجو در چین منقش شده است. اخیرا نیز کتیبه‌هایی در این شهر کشف شده است که مربوط به سده هشتم قمری و حاوی اشعاری از سعدی شیرازی است. این امر نشانگر آن است که اشعار شیخ اجل پیش از این تاریخ در چین رواج داشته است.

جلالی تصریح کرد: در جای جای موزه‌های چین آثاری منقش به اشعار سعدی وجود دارد و نسخه‌های خطی متعددی از بوستان و گلستان وی نیز در دانشگاه‌های این کشور نگهداری می‌شود. همه اینها حاکی از جایگاه رفیع این شاعر در چین و نشانگر عمق علاقه چینی‌ها به فرهنگ و ادب ایران است.