«آیینه کاری» بازار اقتصادی ندارد

به گزارش خبرنگار ایلنا، آینه‌کاری نوعی تزیین داخلی بناها، با چسباندن قطعه‌های کوچک آینه به شکل‌های هندسی و گل و بته‌های مختلف است. در این رشته از هنرهای دستی، هنرمند آینه‌کار با استفاده از آینه و برش آن به اشکال متنوع، فضایی درخشان و زیبا در بناها می‌آفریند که از بازتاب نور در قطعات بی‌شمار آینه تشعشع، درخشش و زیبایی در تزیینات بناها ایجاد می‌شود و پوششی بسیار مناسب و زیبا برای تزیین بنا از نظر استحکام و دوام است. 

این هنر یکی از شاخه‌های هنرهای تزیینی ایران است و از ابتکارهای ویژه‌ی هنرمندان ایرانی به‌شمار می‌آید و در دوره ساسانیان رایج بوده‌است. از آیینه کاری‌های بجا مانده می‌توان بنای دیوانخانه‌ی شاه طهماسب صفوی (۹۳۰–۹۸۴ق/ یا ۱۵۲۴–۱۵۷۶م) در قزوین را نام برد. 

باتوجه به آنکه آب و آینه در فرهنگ ایرانیان نماد پاکی و روشنایی، راستگویی و صفا بوده‌اند و به احتمال زیاد کاربرد آن در معماری نیز همین معنا را دارد این معنا و مفهوم علاوه بر آنکه بارها در معماری سنتی به کارگرفته شده، امروزه نیز سعی دارد راه خود را در معماری مدرن باز کند. 

سمیه مروجی (فعال صنایع دستی) تحصیل کرده رشته معماری است و در زمینه تزیینات معماری از جمله گچ‌بری و آیینه کاری فعال است. حدود ۵ سال است که آیینه کاری را آغاز کرده و سعی دارد این رشته را به عنوان بخشی از صنایع دستی با رویکردی مدرن وارد معماری کند. 

او معتقد است: در حوزه معماری، تزیینات آیینه‌کاری به صورت بازاری موجود است و در بیشتر موارد هم در قالب طرح‌های آیینه‌های آبشاری و مربع‌های پهن که گوشه‌هایشان کار شده وجود دارد و هنوز به صورت هنری وارد خانه‌ها نشده است. درواقع آیینه کاری مدرن می‌تواند در قالب تابلوهای هنری وارد خانه‌ها و تزیینات معماری مدرن شود. هرچند گاها به دلیل قیمت بالا از آن استقبال نمی‌شود چراکه تقریبا هم قیمت یک تابلوی نقاشی است اما شاید اگر در جامعه شناسانده شود بتواند جایگاه خود را در معماری مدرن بدست آورد. 

مروجی تاکید کرد: هنوز عموم جامعه نمی‌دانند که آینه را می‌توانند به صورت هنر در خانه‌های خودداشته باشند. در گذشته نیز آیینه کاری‌ها و گچ بری‌ها در خانه‌های اعیان و اشراف دیده می‌شد. اما اکنون می‌توان این هنر را در خانه‌های عموم جامعه گنجاند. هرچند سالهاست در خانه‌های اعیان و ثروتمندان نیز آیینه کاری جایگاه خود را از دست داده و بیشتر شاهد آیینه کاری‌های بازاری و حتا نقاشی‌های دیواری هستیم اما آیینه کاری هنری و گچ بری سنتی این قابلیت را دارند که در معماری مدرن جای گیرند. البته شاهد حضور هنر برخی از اساتید فعال در حوزه آیینه کاری مدرن در خانه‌های اعیان هستیم چنانکه گاها یک دیوار را اسلیمی کار می‌کنند و… 

این هنرمند یادآورشد: آیینه کاری و مقرنس کاری‌هایی که با گره‌های هندسی کار می‌شد از جمله هنرهای گذشتگان ماست که می‌تواند به روز و احیا شود. البته درحال حاضر قیمت بالای آثار مدرن آیینه کاری از آن جهت که ایده و طرح آن نو وجدید است سبب شده تا نتواند به جایگاه اصلی خود برسد. برای مثال ممکن است یک تابلوی آیینه کاری ۲۰ در ۵۰ در حدود ۸ میلیون تومان است. یا یک کار ۲۰ در ۲۰ که طرحی با ظرافت‌های بیشتر دارد نیز ۸ میلیون تومان باشد. 

او افزود: هنر آیینه کاری هنوز در میراث فرهنگی نیز به عنوان صنایع دستی برای دریافت مدرک درجه هنری تعریف نشده. این هنر تا این اندازه مهجور است. شناخته نشدن در جامعه و بازار فروش کمی که دارد از جمله مشکلات این حوزه است. درواقع کار‌های بازاری جای این هنر صنعت را گرفته است. باید برای هنر ارزش قائل شد. این هنر بازار اقتصادی مناسبی در جامعه ندارد.